Ríkasti maður heims hefur stigið á svið með Donald Trump, forsetaframbjóðanda Repúblikanaflokksins, og næstríkasti maður heims stöðvaði ritstjórn fjölmiðilsins Washington Post, sem er í hans eigu, frá því að lýsa stuðningi við andstæðing Trumps, Kamölu Harris. 

Þannig hefur orðið vaxandi samruni valds og auðs orðið í forsetakosningunum í ár. 

Silja Bára Ómarsdóttir, alþjóðastjórnmálafærðingur og sérfræðingur í bandarískum stjórnmálum, segir í þættinum Út fyrir boxið, hér á Heimildinni, að breyting sé að verða. „Þetta er einkenni á einhverri hugarfarsbreytingu eða breyttri afstöðu, tengingin á milli auðsins og valdsins er að verða skýrari.“

Inngrip auðmanna í stuðningsyfirlýsingar

Uppsagnir áskrifta hafa dunið á Washington Post síðustu daga. Forsagan er sú að næstríkasti maður heims, Jeff Bezos, keypti blaðið á 250 milljónir bandaríkjadala árið 2013 og hefur það verið rekið undir slagorðinu: Democracy Dies in Darkness, eða lýðræðið deyr í myrkrinu. Þannig naut blaðið svokallaðs „Trump bump“, þegar fólk flykktist í áskrift að stórmiðlum eins og New York Times til þess að styðja sjálfstæða fjölmiðla gegn árásum Donalds Trump, sem lagði áherslu á að útmála fjölmiðla sem lygna og fréttir þeirra falskar í upphafi stjórnmálaferils og forsetatíðar sinnar.

Jeff BezosSegir í grein í Washington Post, sem hann á, að fjölmiðlum sé vantreyst.

Mynd: AFP

Þegar leiðarateymi Washington Post hugðist lýsa yfir stuðingi við Kamölu Harris í forsetakosngunum, með sama hætti og blaðið hefur lýst stuðningi við valda frambjóðendar síðustu áratugi, var hins vegar gripið inn í. Bezos útskýrði inngripið í grein í Washington Post eftir öldu uppsagna á áskriftum. Hann sagði inngripið hafa verið ákveðið innanhúss, en rökstuddi ástæður breyttar stefnu með því að bandaríska þingið nyti meira trausts en fjölmiðlar í könnunum. „Fag okkar nýtur minnst trausts allra. Eitthvað sem við erum að gera er ekki að virka. Flest fólk trúir því að fjölmiðlar séu hlutdrægir. Hver sem sér þetta ekki fylgist ekkert með raunveruleikanum og þau sem berjast gegn veruleikanum eru dæmd til að tapa.“ Um tíu prósent áskrifenda Washington Post hafði sagt upp eftir inngripið, eða 250 þúsund manns.

Aðrir, meðal annars fyrrverandi ritstjóri Washington Post, Marty Baron, að aðstæður séu óvenjulegar, þar sem lýðræðið sé hreinlega að veði í kosningunum, vegna margvíslegra yfirlýstra áforma Trumps um að auka völd sín, beita hernum og leita hefnda gegn andstæðingum sínum, verði hann kjörinn. 

Tuttugu pistlahöfundar Washington Post undirrituðu sameiginlega yfirlýsingu þar sem fram kom að ákvörðunin væri „fráhvarf grundvallargilda dagblaðsins sem er [þeim] kært“.

Eigandanum hafði verið hótað

Þá hefur verið bent á hagsmunaárekstur Jeff Bezos, þar sem Trump hefur þegar ítrekað hótað Bezos vegna umfjallana Washington Post. Þar á meðal sakað Bezos um skattaundanskot í því samhengi. Þá hefur komið fram að Amazon, fyrirtækið sem Bezos stofnaði, hafi orðið af 10 billjóna dollara gagnahýsingarsamningi við bandaríska alríkið 2019, sem fulltrúar fyrirtækisins sögðu hafa verið vegna undiróðurs Trumps.

Líkt og Washington Post lét af fyrirætlunum um að lýsa stuðningi við Harris, ákvað vellauðugur eigandi stórblaðsins Los Angels Times að koma í veg fyrir stuðningsyfirlýsingu leiðarateymis við Harris fyrir tveimur vikum. Ritstjóri umræðuhluta blaðsins sagði upp störfum vegna inngripsins. „Ég gerði ekki ráð fyrir að við myndum telja lesendum okkar hughvarf - þeir eru að mestu leyti stuðningsfólk Harris,“ sagði ritstjórinn, Mariel Garza, eftir inngripið og uppsögnina. „En tvennt veldur mér áhyggjum: Við erum á tímapunkti þar sem maður segir meiningu sína hreint út, sama hvað. Og stuðningsyfirlýsing var næsta rökræna skrefið eftir röð leiðara sem við höfum skrifað um hversu hættulegur Trump er lýðræðinu, um vanhæfi hans til setu á forsetastóli, um hótanir hans um að fangelsa óvini hans. Blaðið hefur lýst yfir stuðningi við forsetaframbjóðendur frá árinu 2008.

Gjöf til kjósandaElon Musk afhendir hér kjósandanum Judey Kamora milljón dollara, eða tæpar 140 milljónir króna, á stuðningsfundi til heiðurs Donalds Trump í Lancaster, Pennsylvaniu, í síðustu viku.

Mynd: AFP

Billjónamæringur gefur kjósendum pening

Pennsylvania er lykilríki í bandarísku forsetakosningunum. Þar fást 19 fulltrúar af þeim 270 sem þarf til þess að fara með sigur af hólmi. Bæði Trump og Harris hafa notað lokasprettinn í kosningabaráttunni í ríkinu, en Trump er með stuðning frá ríkasti manni heims, Elon Musk. 

Á hverjum degi afhendir Musk „kjósanda“ í sveifluríkjunum milljón Bandaríkjadali, eða tæpar 140 milljónir króna, í nafni America PAC, sjóðs sem styður Trump í forsetakosningunum. Lögfræðingur samtakanna hefur þó viðurkennt að þiggjendur milljón dollara hafi ekki verið valdir af handahófi, heldur séu þau sérstakir talsmenn samtakanna. Musk er aðaleigandi X - áður Twitter, SpaceX, sem hefur gert marga samninga um eldflaugaskot við bandaríska alríkið og bifreiðaframleiðandans Tesla. Ef Trump verður kjörinn mun Musk fá það sérstaka hlutverk í nýjum aðgerðahópi að skera niður í ríkisútgjöldum, ef marka má yfirlýsingar Trumps. Á sama tíma hefur Musk ríka viðskiptahagsmuni gagnvart einræðisríkjunum Kína og Rússlandi. Eftir að Musk tók yfir Twitter og breytti því í X í nafni málfrelsis, hefur boðskapur harðra hægrimanna orðið meira áberandi en áður. Þannig hefur Washington Post greint frá því að af helstu 100 þingmönnum sem eru á X ná aðeins þingmenn Repúblikana verulegri dreifingu með færslur sínar, eða að verða „viral“.

Framlög Elon Musks til kosningabaráttu Donalds Trump í gegnum hagsmunafélagið America PAC eru talin nema um 118 milljónum Bandaríkjadala, eða yfir 16 milljarða króna.  Musk hefur þó yfir að ráða um 270 milljarða Bandaríkjadala eignum, eða um 37 billjónum króna, sem jafngildir 37 milljónum milljóna króna.