Rúmur helmingur aðspurðra, alls 55 prósent, segjast vera óánægð með kaup Landsbankans á tryggingafélaginu TM í nýrri könnun Prósents. Tæpur þriðjungur, 32 prósent svarenda, hefur ekki myndað sér skoðun á kaupunum og einungis 13 prósent eru ánægð með þau. Konur eru óánægðari en karlar og óánægjan vex með aldri. 

Könnunin var framkvæmd 20. febrúar til 27. mars. úrtakið var 1.900 fullorðnir einstaklingar og svarhlutfallið var 51 prósent. 

Tilkynnt var um það sunnudaginn 17. mars að Kvika banki hefði tekið tilboði Landsbankans, sem er í eigu íslenska ríkisins, í allt hlutafé TM trygginga hf., eins af fjórum stórum tryggingafélögum landsins. Landsbankinn ætlar að greiða 28,6 milljarða króna samkvæmt tilboðinu fyrir og greiðslan á að fara fram með reiðufé. Það er 1,8 milljarði króna yfir bókfærðu virði TM í bókum Kviku í lok síðasta árs. 

Endanlegt kaupverð mun þó verða aðlagað að efnislegu eigin fé TM í upphafi árs 2024 til afhendingardags. Samkvæmt rekstrarspá á hagnaður tryggingafélagsins að verða rúmlega þrír milljarðar króna í ár. 

Lýsti óánægju í hlaðvarpi og á Facebook

Skömmu eftir að kaupin, sem eru án fyrirvara um samþykki hluthafafundar, voru kynnt kom í ljós að sá stjórnmálamaður sem heldur á eignarhlutum í Landsbankanum, fjármála- og efnahagsráðherrann Þórdís Kolbrún Gylfadóttir, var ekki par sátt við þessi kaup. Og þau virtust koma henni mjög á óvart. Hún birti Facebook-færslu á sunnudagskvöld þar sem hún sagðist hafa óskað „skýringa á málinu frá Bankasýslu ríkisins sem heldur um eignarhluti ríkisins í bankanum og setur almenn viðmið um áherslur í rekstri auk þess að fylgja eftir eigendastefnu ríkisins“.

Daginn eftir, mánudaginn 18. mars, sendi Þórdís bréf á Bankasýslu ríkisins, undirstofnun ráðherrans, sem sett var á laggirnar árið 2009 til að koma í veg fyrir að stjórnmálamenn væru með puttana í rekstri bankanna sem ríkið sat þá uppi með. Bankasýslan átti sem sagt að tryggja hina svokölluðu „armslengd“ milli stjórnmála og ríkisfyrirtækja.

Í bréfi Þórdísar vísaði hún til þess að í „yfirlýsingu ráðherra þann 6. febrúar sl. kom skýrt fram að henni hugnist ekki kaup Landsbankans á TM“. 

Sú yfirlýsing, var ekki formleg eða birt á heimasíðu ráðuneytis hennar. Um er að ræða viðtal sem Þórdís Kolbrún fór í við hlaðvarpsþáttinn Þjóðmál 2. febrúar og fréttavefurinn, mbl.is, gerði frétt upp úr fjórum dögum síðar. Engar frekari upplýsingar eru í bréfinu um að ráðherrann hefði komið óánægju sinni á framfæri við Bankasýsluna eða Landsbankann sjálfan. 

Átti fundi 21. febrúar

Heimildin óskaði nýverið eftir upplýsingum frá ráðherranum um það hvort hún hafi átt í einhverjum beinum samskiptum við bankaráð eða bankastjóra Landsbankans vegna fyrirhugaðra kaupa bankans á TM á árunum 2023 eða 2024. Í svari ráðuneytis hennar segir að það sé eðlilegur hluti af störfum ráðherra að eiga fundi með forystufólki í fjármálageiranum til að ræða málefni fjármálamarkaðar. „Á einum slíkum fundi með bankastjóra Landsbankans barst í tal að bankinn, sem er í eigu ríkisins, hefði verið með kaup á tryggingafélagi á markaði til athugunar. Ráðherra áréttaði þá andstöðu sína sem byggði á eigendastefnu og þeirri stefnumörkun að ríkið ætlaði ekki að auka hlutdeild sína á fjármálamarkaði.“

Þegar kallað var eftir því hvenær sá fundur átti sér stað barst svar um að það hefði gerst 21. febrúar síðastliðinn. Þetta eru upplýsingar sem hafa ekki komið fram áður og ekki var greint frá í bréfi ráðherrans til Bankasýslunnar. 

Bankaráðið gefur lítið fyrir aðfinnslur

Í bréfi sem Bankasýsla ríkisins sendi fjármála- og efnahagsráðherra í kjölfar þess að tilkynnt var kaupin sagði að stofnunin hafi verið tilkynnt um endurvakinn áhuga Landsbankans á því að taka þátt í söluferlinu í „óformlegu símtali.“ Þar kom hvergi fram að bankinn hefði skilað inn óskuldbindandi tilboði í TM. Stofnunin hélt því fram að hún hefði ekki vitað af því að Landsbankinn væri að kaupa tryggingafélag.

 Í bréfi til bankaráðsins, sem var birt í byrjun síðustu viku, óskaði Bankasýsla ríkisins eftir því að bankaráð Landsbankans skilaði sér greinargerð um kaupin. Þess var sérstaklega óskað að greinargerðin innihéldi skýringu á því hvernig viðskiptin muni hafa áhrif á áhættu í rekstri Landsbankans og á getu hans til að greiða eigendum sínum arð eða á annars konar ráðstöfun á umfram eigin fé.

Í svari bankaráðsins, sem birt var fyrir viku síðan, kom fram að Bankasýslan hafi verið upplýst um að Landsbankinn hafi skilað inni óskuldbindandi tilboði í TM í samtali þann 20. desember síðastliðinn.  Í tilkynningu frá Landsbankanum sagði enn fremur að það væri mat bankaráðs að kaupin séu í takti við eigendastefnu ríkisins og viðskiptin þjóni hagsmunum bankans og hluthafa til lengri tíma. 

Sömuleiðis sagði bankaráðið að kaupin auki hvorki áhættu í rekstri bankans, né skerði getu hans til að uppfylla arðgreiðslustefnu sína. 

Formaður bankaráðsins, Helga Björk Eiríksdóttir, gaf það í kjölfarið út að viðskiptin yrðu kláruð.