Þessi grein birtist fyrir rúmlega 12 mánuðum.

Smartland sálarinnar

Einn helsti veik­leiki bók­ar­inn­ar er að hún er hrein­lega of stutt, það eru ákveðn­ir þætt­ir sem hefði gjarn­an mátt kafa dýpra í, skrif­ar Ás­geir H. Ing­ólfs­son gagn­rýn­andi.

Smartland sálarinnar
Bók

Melan­kól­ía vakn­ar

Höfundur Sölvi Björn Sigurðsson
Sögur útgáfa
224 blaðsíður
Niðurstaða:

Melankólía vaknar er ort inn í form hælisbókmenntanna, samfélag og manneskja eru sálgreind samtímis í forvitnilegri samtímalýsingu sem hefði þó mátt vera örlítið lengri til að ná almennilega utan um helstu söguefnin.

Gefðu umsögn

Embla er tvíkynhneigður tvíburi sem sér stundum tvíhöfða veru. Hún syrgir líka tvær stórar ástir í lífi sínu og það eru þónokkrir tvífarar á sveimi í þessari bók.

„„Ég held reyndar, Melankólía mín, að þú sért eitthvað að plata mig.“ Hann hafði kallað hana þessu nafni frá því þau voru börn. Þau höfðu rekist á orðið áður en þau skildu hvað það merkti og fundist það fallegt. Síðar, þegar merkingin laukst upp fyrir þeim, fannst Bjarka engin ástæða til að hætta að nota það um systur sína. Hún var ekki beinlínis döpur en þó lá yfir henni alvara, eins og hluti af henni hefði einhvers staðar orðið eftir og henni hefði aldrei gefist færi á að endurheimta hann.“

Þessi orðaskipti eiga sér stað í byrjun bókar og jú, hún er að plata Bjarka, tvíburabróður sinn. Hún þykist ætla að taka að sér tímabundna vinnu í sólinni í Lecce en er þvert á móti á leiðinni á dularfullt heilsuhæli norður í landi. Sem er laustengt þessu sem var í fréttunum fyrir nágrannaerjur fyrir nokkrum misserum, eitt af nokkrum dæmum þar sem veruleiki fréttanna villist inn á síður bókarinnar.

En þetta er kyndugt hæli. Embla bíður sífellt eftir að fá leiðsögn einhvers sálfræðings eða jógakennara eða annara sérfræðinga, en þess í stað virðist Siggó sjá um allt, maður sem er óþolandi hress en hræðist þó alltaf dýpið og er lýst á einum stað eins og „forstjóri íþróttadeildar í einhverjum af nágrannasveitarfélögum Reykjavíkur“ og annars staðar eins og bankamanni. Óhóflega hress skemmtanastjóri kemur líka upp í hugann.

„Eins og oft í hælisbókmenntum er frekar verið að sálgreina fjöldann en einstaklinginn, hælið er svipmynd af samfélagi yfirborðsins“

Langlengsti kafli bókarinnar fjallar svo um langan fund þar sem flestir gestir hælisins eru beðnir um að létta af sér hugarvíli sínu, en tekst það misvel, enda Siggó sífellt að grípa fram í. Sögurnar eru sjaldnast nógu krassandi eða frumlegar – en vandinn er kannski frekar hans eigin athyglisbrestur. Sögurnar reynast vissulega margar keimlíkar, kannski af því ákveðnir hlutir eru í tísku, mögulega er þetta fuglabjarg samfélagsmiðla þar sem allir játa á sig þau áföll sem eru í umræðunni, eða reyna allavega að finna slíkan vinkil. Þetta er líka ádeila á hina snubbóttu frásögn, sögurnar verða síbylja þegar þær enduróma hver aðra í fátæklegri fjölmiðlaútgáfu, en eru sértækar og áhugaverðar þegar kafað er í djúpið, sem Siggó leyfir þeim sjaldnast.

Bókin kallast á við ýmsar bækur á hæli, og gengst fúslega við því. „Hún hafði átt von á Töfrafjallinu, Kveðjuvalsinum, Gaukshreiðrinu, Norwegian Wood […] allt skáldsögur sem gerðust á hælum; listinn var endalaus.“

Töfrafjallið vofir sannarlega yfir, þarna er ævafornt fjall yfir setrinu, eins og klassísk skáldsaga sem gnæfir yfir þessari, og eins og oft í hælisbókmenntum er frekar verið að sálgreina fjöldann en einstaklinginn, hælið er svipmynd af samfélagi yfirborðsins sem er gersamlega ómögulegt að gægjast undir, jafnvel þótt slökkt sé á netinu úti í sveit. Þannig þvælast Smartland, Seðlabankinn og loftslagshamfarir fyrir bata persónanna, og þær þurfa að takast á við það ómögulega verkefni að lækna sjálfa sig og heiminn líka. En innst inni vita þær þó að fyrst þurfa þær að finna hið einstaka, að finna kjarnann – sem er ekki endilega auðvelt fyrir klofinn tvíbura.

Á hælinu er þó ekki allt sem sýnist. Snemma í bókinni er Embla sett í einhvers konar dáleiðslutæki og hin furðu hversdagslega Vera með tvö höfuð dúkkar reglulega upp, það er eitthvað skakkt hérna, eitthvað örlítið á skjön við raunveruleikann, sem er ekki óalgengt stef hjá Sölva Birni.

Það togast svo í mér hvort endirinn gangi nógu vel upp – en eiginlega er helsti veikleiki bókarinnar að hún smitast aðeins af Siggó og er hreinlega of stutt, það eru ákveðnir þættir sem hefði gjarnan mátt kafa dýpra í. Miðkaflinn langi er í raun passlega langur, en það hefði vel mátt lengja og dýpka bæði það sem kemur á undan og eftir.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Tugir sjúklinga dvöldu á bráðamóttökunni lengur en í 100 klukkustundir
2
Á vettvangi

Tug­ir sjúk­linga dvöldu á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir

Vegna pláss­leys­is á legu­deild­um Land­spít­al­ans er bráða­mót­tak­an oft yf­ir­full og því þurftu 69 sjúk­ling­ar að dvelja á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir í sept­em­ber og októ­ber. Þetta kem­ur fram í þáttar­öð­inni Á vett­vangi sem Jó­hann­es Kr. Kristjáns­son vinn­ur fyr­ir Heim­ild­ina. Í fjóra mán­uði hef­ur hann ver­ið á vett­vangi bráða­mótt­tök­unn­ar og þar öðl­ast ein­staka inn­sýni í starf­sem­ina, þar sem líf og heilsa fólks er und­ir.
Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
3
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
5
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár