Færeyska þingið samþykkti um miðjan desember árið 2017 frumvarp um sjávarútvegsmál sem hafði í för með sér bann við eignarhaldi erlendra aðila í færeyskri útgerð. Íslensk stjórnvöld höfðu lagst hart á færeysk stjórnvöld og beitt miklum þrýstingi til að reyna að koma í veg fyrir lagasetninguna, eða í það minnsta koma í veg fyrir að þeim íslensku aðilum sem fyrir voru í færeyskum sjávarútvegi yrði úthýst. Það er að segja Samherja. Þegar það tókst ekki beitti nýr sjávarútvegsráðherra Íslands, Kristján Þór Júlíusson, því hefndarbragði að afturkalla heimildir færeyskra skipa til loðnuveiða á Íslandsmiðum.

Færeysk stjórnvöld boðuðu á árinu 2017 róttækar breytingar í sjávarútvegi, breytingar sem meðal annars hefðu haft í för með sér bann við erlendu eignarhaldi í útgerðarfyrirtækjum, sem aftur hefðu gert Samherja að selja hlut sinn í færeysku stórútgerðinni Framherja árið 2023. Eftir mikinn þrýsting, ekki síst frá íslenskum stjórnvöldum var gildistöku laganna frestað, fyrst til ársins 2023 en síðar til ársins 2032.

Samþykkt laganna, þvert ofan í og þrátt fyrir, mikla andstöðu íslenskra stjórnvalda virðist hafa valdið því að hefndarhugur hljóp í íslenska stjórnmálamenn. Í það minnsta tilkynnti Kristján Þór sjávarútvegráðherra 30. desember 2017, hálfur mánuði eftir samþykkt laganna færeysku, að hann hygðist fella úr gildi heimildir færeyskra skipa til loðnuveiða á Íslandi. Loðnuvertíð var þá að hefjast. Afleiðingarnar yrðu líka talsverðar fyrir Íslendinga sem á móti gætu ekki veitt kolmunna í færeyskum sjó en þær veiðar færu fram mun síðar á árinu. 

Kristján Þór gaf þá skýringu að Færeyingar hefðu gert ósanngjarnar kröfur í samningaviðræðum þjóðanna fyrr í sama mánuði. Færeyingar komu af fjöllum í viðbrögðum sínum og sögðu ekkert í viðræðunum hafa gefið tilefni til að slíta þeim eða grípa til þessara aðgerða. Mánuði síðar settlaðist málið og samningar náðust.

Ástæðan ekki gefin upp í færeysku útgáfunni

Þó lítið væri rætt um það opinberlega grunaði marga að Kristján Þór hefði fyrir hönd íslenskra stjórnvalda, gripið til aðgerðanna í árslok 2017 í hefndar- eða mótmælaskyni við ákvörðun Færeyinga um að að úthýsa erlendri fjárfestingu úr færeyskum útvegi. Þá helst og raunar eingöngu Samherja, fyrirtækinu sem Kristján tengdist, hafandi verið stjórnarformaður félagsins til ársins 1998. Kristján Þór stóð þó alltaf fast á því að ástæðan væri fyrst og fremst stífni Færeyinga í samningum.

Það var þó ekki mat utanríkisráðuneytisins íslenska, ef marka má hvaða ástæða var gefin fyrir þessum aðgerðum gegn Færeyingum, í skýrslu sem kom út árið 2021 undir forystu Júlíusar Hafstein sendiherra, að beiðni utanríkisráðherra, um samskipti Íslands og Færeyja. Þar er ákvörðun Kristjáns Þórs um afturköllun veiðiheimilda Færeyinga, sögð viðbragð við lagasetningu Færeyinganna:

„Færeyingar hafa um áratuga skeið fengið tilslakanir frá Íslandi, t.d. varðandi magn kvótanna, skiptingu tegunda eða löndunartímabil. Þetta breyttist í desember 2017 eftir samþykki fiskveiðifrumvarpsins, en þá samþykkti Alþingi þingsályktun sem lokaði á loðnuveiðar Færeyinga á Íslandsmiðum 2018 nema samkomulag næðist um aðgang íslenskra skipa til kolmunnaveiða í færeyskri lögsögu 2018.“

Skýrslan, Samskipti Íslands og Færeyja, var kynnt af Guðlaugi Þór Þórðarsyni utanríkisráðherra í september 2021, í íslenskri og færeyskri útgáfu. Sú síðarnefnda er ólík þeirri íslensku um eitt. Í henni er ekki minnst á fiskveiðifrumvarpið færeyska sem ástæðu eða undanfara ákvörðunar Íslands um að loka á loðnuveiðar Færeyinga. Orðin þrjú: „eftir samþykkt fiskveiðifrumvarpsins“ voru ólíkt öðru í skýrslunni, aldrei þýdd. Í það minnsta skiluðu þau sér ekki í færeysku útgáfu skýrslunnar.