Þingmenn vöktu máls á stýrivaxtahækkun Seðlabankans á Alþingi í dag en vextir voru hækkaðir um eitt prósentustig í morgun og eru því komnir í 7,5 prósent.
Helga Vala Helgadóttir þingmaður Samfylkingarinnar sagði í ræðu sinni undir liðnum störf þingsins að vaxtahækkun dagsins hefði komið fáum á óvart enda „kjarklaus og verkstola ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur við völd hér á landi“.
„Stýrivextir eru nú 114 til 188 prósent hærri hér en annars staðar á Norðurlöndum og Seðlabankinn hefur fá önnur ráð í glímunni við óðaverðbólguna en að hækka stýrivexti. Það er sterkt samband milli gengisþróunar, vaxtastigs og verðlags og rétt eins og Þórólfur Matthíasson hagfræðiprófessor hefur bent á er þetta keðjuverkun. Hækki verðlag örar hér en erlendis lækkar gengið. Sé vaxtastig hér hærra en erlendis hækkar gengið.
Jafnframt því að ýta undir gengishækkun virkar vaxtahækkun letjandi á eftirspurn og þar með verðlagshækkanir innan lands. Fyrirtækin þurfa svo að taka afstöðu til óorðinna hluta og gera sér einhverjar hugmyndir um þróun þessara stærða, þ.e. gengis krónunnar og vaxta, og taka svo ákvörðun um verð til almennings í kjölfarið því að fyrirtækin ætla sér ekki að bera hallann í þessu flöktandi umhverfi óðaverðbólgu og himinhárra stýrivaxta,“ sagði hún.
Spyr hvort kominn sé tími á að ríkisstjórnin skili lyklunum
Helga Vala benti á, og vitnaði aftur til Þórólfs Matthíassonar, að fjárfestar væru ekki tilbúnir til að fjárfesta í eignum í íslenskum krónum nema gegn ávöxtun sem væri nægilega miklu hærri en ávöxtun á sambærilegum eignum erlendis til að bæta mögulegt tjón vegna óvæntrar verðbólguþróunar eða óvæntra árása spákaupmanna á íslensku krónuna.
„Við ríkisstjórnarborðið rúmast svo engin ráð önnur en að fjölga ferðalögum ráðherra, fjölga starfsfólki í ráðuneytum og ræða svo helst eitthvað allt annað en það hvernig efnahagsstjórn ríkisstjórnarinnar hefur beðið skipbrot sem bitnar harkalega á öllum almenningi.
Hér ríkir villta vestrið á húsnæðismarkaði í örhagkerfi með smágjaldmiðli og ríkisstjórn sem er kjarklaus og verkstola fer ekki í nauðsynlegar aðgerðir, svo sem tekjuöflun í formi hvalrekaskatts, svo dæmi séu tekin. Er ekki kominn tími á að ríkisstjórnin skili bara lyklunum að Stjórnarráðinu?“ spurði hún að lokum.
25% heimila undir þessu „fjárhagslega ofbeldi“
Guðmundur Ingi Kristinsson þingflokksformaður Flokks fólksins sagði undir sama lið að enn og aftur hefði „hryðjuverkanefndin skotið grófu fjárhagslegu ofbeldi á útvalin heimili með stýrivaxtahækkun“.
„Ólíkt öðrum stríðum er þessum gegndarlausu stýrivaxtaofbeldissprengjum beint að ákveðnum hópi fólks sem trúði sömu aðilum, að Ísland væri orðið lágvaxtaland. Sennilega eru um 25 prósent heimila núna undir þessu fjárhagslega ofbeldi og annað eins á leiðinni í sömu skuldagryfju og stefnir í að fólk þurfi að ákveða hvort það eigi að selja íbúðirnar sínar, leigja þær eða tapa þeim í gjaldþrot. 1 prósent hækkun á stýrivöxtum núna veldur því að greiðslubyrði 40 milljóna króna láns hækkar um nær 35.000 krónur á mánuði og heildargreiðslur vegna þessa fjárhagslega ofbeldis eru orðnar yfir 200.000 krónur á mánuði og hátt í 3 milljónir á ári aukalega,“ sagði þingmaðurinn.
Hann sagði enn fremur að Seðlabankinn væri mjög valdamikil stofnun. „Hreintrú seðlabankastjóra og hans nefndar virðist takmarkalaus á að nota stýrivaxtasprengjuhækkanir á ungt fólk sem gerði ekkert annað en að kaupa sér íbúð. Líkja má strangtrúarstefnu seðlabankastjóra og félaga hans í stýrivaxtamálum við trúarkreddur klerkaveldisins og sú kredda magnast upp í bergmálshelli ríkisstjórnarinnar þar sem hún styður þessa aðför að almenningi. Þessi blinda trú á hugmyndafræði um stjórnlaust fjárhagslegt ofbeldi gagnvart fólki sem ekkert hefur gert af sér er algjör andstaða heilbrigðra efasemda og er í eðli sínu stórhættuleg.
Tilgangurinn hlýtur að vera sá að sjá til þess að lágtekju- og meðaltekjuheimili muni kikna undan þessum stýrivaxtahryðjuverkum og þá á fólk hreinlega að gefast upp í hrönnum. Þeir sem stjórna þessari aðför að fólki sem er bara að kaupa sér íbúð fyrir sig og fjölskyldu sína eru pottþétt ekki að borga þessa vexti og eiga sennilega hús sín skuldlaus. Nei, það kemur stjórnvöldum greinilega ekkert við, þessi sívaxandi greiðslubyrði, og tilgangurinn helgar greinilega ógeðsmeðalið, þ.e. að ungt fólk geti ekki séð sér og sínum farborða og éti það sem úti frýs í þeirra boði,“ sagði hann í lok ræðu sinnar.
Heimilin sitja uppi með reikninginn
Þingflokksformaður Viðreisnar, Hanna Katrín Friðriksson, tók einnig til máls í störfum þingsins en hún sagði að vaxtahækkun Seðlabankans í dag hefði verið eftir svartsýnustu spám og rammaði inn það ástand í ríkisfjármálum sem flokkur hennar hefði varað við um langa hríð.
„Heimilin sitja uppi með reikninginn, meðal annars í formi dýrari matarkörfu og hærri afborgana af húsnæði og þunginn fer vaxandi – það finnum við öll. Við hér á Alþingi verðum að bregðast við. Við þurfum að stíga upp úr pólitískum skotgröfum til þess. Vaxandi vandamál líkt og þau sem við stöndum frammi fyrir nú krefjast jarðbundinna lausna sem hægt er að ráðast í strax og þar kemur að kjarna máls.
Það hefur sjaldan verið mikilvægara en nú að ráðast í það verkefni að hemja stjórnlitla útþenslu ríkissjóðs til að bregðast við vaxtahækkununum. Viðreisn er sem fyrr reiðubúin að leggja sitt á vogarskálarnar til þess að koma með tillögur í þá veru og til þess að standa með góðum málum sem aðrir kunna að leggja á borðið. Stór lausn sem Viðreisn boðar er svo öllum kunn en hún verður því ver og miður ekki að veruleika á morgun,“ sagði hún.
Hanna Katrín sagði jafnframt að gagnslausustu viðbrögðin við neyðarástandinu sem nú ríkir væru samt þeirra sem heitast trúa á krónuna. Þau spyrðu hvort ekki hlakkaði í Viðreisnarfólki nú þegar krónan brygðist þjóðinni enn á ný. „Svarið er nei. Það hlakkar ekki í okkur. Til þess er ástandið allt of alvarlegt. Það ríður á að við hefjum okkur yfir hversdagsþrasið og leitum sameiginlegra lausna á því að rétta við bókhald ríkisins, íslenskum heimilum til hagsbóta því þetta þarf sannarlega ekki að vera svona og svo þurfum við að ræða hinar raunverulegu lausn til lengri tíma en ríkisstjórnin getur ekki leyft sér að dvelja lengur í Hvergilandi,“ sagði hún.
Athugasemdir