Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 2 árum.

Þekking

Ný lífkerfi eru að myndast á plastflekum

Plast í hafinu hleðst upp. Síðan árið 1950 hafa verið framleidd yfir 8 milljarðar tonna af plasti. Þessi tala mun fara upp í 34 milljarða tonna fyrir árið 2050 með þeim neysluvenjum sem við búum við í dag og frá okkur fer það svo út í jarðveginn og hafið þar sem það veltist um svo árum skiptir.

26. febrúar 2022 · 15:00

Aron Daði Þórisson

ritstjorn@heimildin.is

Áhrifum plasts á umhverfið okkar birtist okkur nú á ýmsa vegu. Plastflekar fljóta nú um höfin, en talið er að í Kyrrahafinu séu að verða til nýir möguleikar fyrir sambýli tegunda á þessum flákum. Um er að ræða samfélög úthafstegunda og tegunda sem hafa hingað til helst fundist á grunnsævi og í fjörum sem lifa nú á plastflekum og reka hringsólandi um hafstraumana.

Þetta þýðir verulegar vistfræðilegar breytingar á lífríki hafsins. Flutningur tegunda yfir höf og meðfram ströndum með reki hafa lengi þekkst, en leiðirnar hafa verið með náttúrulegum flekum líkt og fræjum, trjám, þangi og vikri, sem allt eru skammvinn búsetuúrræði.

Aukið magn plasts í hafi getur hins vegar skapað varanlega búsetu fyrir þessar tegundir. Niðurbrotstími plasts er svo langur að líftími sem byggir á plastflekum er talsvert lengri heldur en þegar um er að ræða lífræn efni sem brotna niður á ágætum hraða. Því búa nú margar tegundir …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir (3)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

GK

Gísli Kristjánsson skrifaði
26. febrúar 2022 17:21

Hvað finnst fólki um það að míkróplast hefur undanfarin ár og áratugi verið að berast inn í heila spendýra og þ.a.l. annarra dýra einnig?

Rannsókn sem birtist í lok síðasta árs sýndi, svart á hvítu, að míkróplast af stærðinni 2 míkrómetrar og allt þar fyrir neðan; allt nanóplast þar með talið, á greiða leið í gegnum blóð-heilaskiljur (en: 'blood-brain barrier') hjá dýrum. Notast var við mýs í þessari tilraun. Nú er víða verið að rannsaka áhrif þessara ör-agna á lífríkið.

Hvað heldur fólk að gerist þegar plast safnast upp í heilavef manna og annarra dýrategunda? Getur verið að slíkt hafi hugsanlega áhrif á geðheilsu, hegðunarmynstur, vitsmunaþroskun barna og ungmenna, sjúkdómatíðni og ótalmargt fleira? Getur verið að það hafi áhrif á sjúdóma eins og heilabilun og fleiri hrörnunarsjúkdóma; hugsanlega þannig að sífellt yngra fólk veikist. Getur þessi skelfilega þróun breytt mannlegu eðli á einhvern óljósan máta sem síðar mun koma í ljós við rannsóknir í sjúkdóma- og faraldsfræðum.

Eitt er víst að mér finnst ríkja þrúgandi þögn í kringum þessa ógn og ég sé nánast hvergi fjallað um þetta opinberlega. Ég hef ekki orðið var við nokkra umræðu, meðal fólks, um þetta. Hverju sætir það? Er það vegna þess að fólk er hrætt við sannleikan ef hann er ógnvekjandi og óbærilegur? Ég hygg að svo sé.

1
- GK
  
  Gísli Kristjánsson skrifaði
  26. febrúar 2022 17:23
  
  Ég læt hér fylgja með hlekk á frétt um rannsóknina, sem ég vísaði til í orðum mínum:
  https://newatlas.com/environment/microplastics-blood-brain-barrier/
  
  0
- JPGWYSE
  
  Jon Pall Garðarsson Worldwide Yacht Service ehf skrifaði
  26. febrúar 2022 22:10
  
  Má einnig nefna að mikið af uppþvottalegi í stórmörkuðum og tannkrem sem fæst þar inniheldur agnarsmáar plastkúlur sem er notað sem slípiefni. Þær fara beint í sjóinn og bara í Evrópu skipta þær eflaust hundruðum tonna á ári.
  
  2

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar

Þekking

Eru risavaxnar Dyson-hvelfingar fundnar úti í geimnum?

Vísindamenn við háskólann í Uppsölum og annan á Ítalíu hafa fundið sólir eða sólkerfi sem gefa frá sér undarlega mikið af innrauðri orku. Ein möguleg skýring gæti verið að geimverur hafi byggt hvelfingar utan um sólirnar til að heyja sólarorkuna

Þekking

Sólin gæti hafa stolið hátt í tug pláneta frá öðrum sólum

og falið þær á hinum fjarlægustu slóðum sólkerfisins. Fundur þeirra og ferðir þangað gætu skilað gríðarlegum vísindalegum árangri

Þekking

Heimsálfur utan úr geimnum eru fastar í iðrum Jarðar

Hvað leynist undir fótum okkar? Sú spurning er ævinlega aðkallandi á eldgosasvæði og tala nú ekki um þegar goshrina er hafin, eins og nú virðist raunin á Íslandi. Vísindamenn eru hins vegar sífellt að störfum að auka skilning okkar á því sem í iðrunum leynist og nú í nóvember birtist í vísindaritinu Nature grein þar sem sagði frá óvæntri niðurstöðu...

Þekking

Háhyrningar ættaðir frá Íslandi enduðu sem sýningardýr á Tenerife

Tugir háhyrninga voru fangaðir við strendur Íslands á áttunda og níunda áratug síðustu aldar og seldir í dýragarða. Þeir áttu margir hverjir ömurlega ævi, enda rifnir frá fjölskyldum sínum, töpuðu jafnvel glórunni og urðu fólki að bana. Sumir þeirra lifa enn – og nokkrir nákomnir ættingjar þeirra eru í haldi á Tenerife.

Þekking

Alheimurinn í nýju og skarpara ljósi

Nýjasta stórvirki mannkynsins, James Webb geimsjónaukinn, er ætlað að skoða myndun fyrstu stjarna og vetrarbrauta alheimsins. Hvar og hvenær kviknaði fyrsta ljósið í alheiminum? Hvernig verða stjörnur og sólkerfi til? Hvernig mynduðust vetrarbrautirnar? Hvaða eðlis- og efnafræðilega eiginleika þurfa plánetur og sólkerfi að hafa til að geyma líf? Fyrstu myndir sjónaukans eru komnar. „Þær voru enn skýrari, skarpari og glæsilegri en ég átti von á,“ segir Sævar Helgi Bragason.

Þekking

Meta hvort lýsa eigi yfir alþjóðlegu neyðarástandi vegna apabólu

Stigvaxandi dreifing apabólu um heiminn vekur óhug og nú hafa þrjú tilfelli greinst á Íslandi. Allir geta smitast af apabólu. Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin skoðar að lýsa yfir alþjóðlegu neyðarástandi.

Mest lesið

Viðtal

Grunaði að það ætti að reka hana

Vigdís Häsler var rekin úr starfi framkvæmdastjóra Bændasamtakanna eftir að nýr formaður tók þar við fyrr á árinu. Hún segir kosningavél Framsóknarflokksins hafa verið gangsetta til að koma honum að. Vigdís ræðir brottreksturinn og rasísk ummæli sem formaður Framsóknarflokksins hafði um hana. Orðin hafi átt að smætta og brjóta hana niður. Hún segist aldrei munu líta Sigurð Inga Jóhannsson sömu augum eftir það.

Pistill

Auður Jónsdóttir

Við gerum öll gloríur

Enginn er fullkominn. En! Viðbrögð annarra við því þegar þú segir frá ofbeldi sem þú hefur verið beitt/ur geta verið eins skaðleg og ofbeldið sjálft. Og jafnvel skaðlegri.

Leiðari

Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir

Tvíeykið snýr aftur

Á næstu vikum gætum við séð endurkomu gamla tvíeykisins: Sigmundar Davíðs og Bjarna Benediktssonar með þriðja manni.

Fréttir

Barnabarnið er sýkt af E.coli: „Þetta er bara hryllingur“

Fjögurra ára dóttursonur Önnu Láru Pálsdóttur liggur mjög veikur inni á barnaspítala Hringsins vegna E.coli-sýkingarinnar sem kom upp á leikskólanum Mánagarði í síðasta mánuði. Anna Lára segir hrylling að horfa upp á börn sem líði svona illa.

Fréttir

Fiskurinn sem fer um Belarús: „Ég mun ræða þetta“

Ferðamannalausir Þingvellir í rigningu og roki voru vettvangur einkafundar Bjarna Benediktssonar forsætisráðherra og Volodomír Selenski, forseta Úkraínu, síðdegis á mánudag. „Við þurfum raunverulegan stuðning,“ sagði Selenskí á leið inn á fundinn en virtist hissa þegar hann var spurður út í hvort útflutningur Íslendinga á fiski til Rússlands í gegnum belarússneskan millilið hefði borið á góma.

Fréttir

Páll Vilhjálmsson ákærður fyrir hatursorðræðu

Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu ákærði bloggarann Pál Vilhjálmsson á dögunum fyrir meinta hatursorðræðu. Ákæran er tilkomin vegna ummæla Páls um Samtökin '78 og fræðslu sem samtökin veittu í grunnskólum landsins í fyrra.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Viðtal

Grunaði að það ætti að reka hana

Aðsent

Stefán Ólafsson

Ævintýraleg skattfríðindi ríka fólksins

Stefán Ólafsson segir löngu tímabært að laga skattkerfið og færa það í átt að því sem var fyrir tíma nýfrjálshyggjunnar. Þau tekjuhærri og eignameiri þurfi að gefa eftir óeðlileg skattfríðindi sín og ættu að vera stolt af því að leggja meira af mörkum til að koma samfélaginu á réttari leið.

Fréttir

Kraumar í Grafarvogsbúum – Kristrún leggur til yfirstrikanir

Óánægðir íbúar í Grafarvogi segjast ekki lengur styðja Samfylkinguna vegna framboðs Dags B. Eggertssonar, fyrrverandi borgarstjóra. Einn íbúi birtir skjáskot af samskiptum sínum við Kristrúnu Frostadóttur, formann flokksins, sem bendir honum á að strika yfir nafn félaga síns.

FréttirUm hvað er kosið?

Fór í greiðslumat og var sagt að eignast maka

Afomia Mekonnen er 27 ára og hefur lengi stefnt að því að eignast íbúð. Þegar hún fór í greiðslumat fyrir nokkrum árum var henni þó tjáð að hún þyrfti annaðhvort að tvöfalda kaupið sitt eða eignast maka. Afomiu þykir það „galið“ að þurfa að kaupa íbúð til að geta búið við fjárhagslegt öryggi á Íslandi.

Fréttir

Eiga von á myndarlegri endurgreiðslu

Höfði í Reykjavík er baðaður nýju ljósi en þar fara fram kvikmyndatökur á Hollywood-mynd um leiðtogafundinn sem átti sér stað í húsinu árið 1986. Líklegt verður að telja að íslenska ríkið endurgreiði framleiðendum 35 prósent af kostnaði sem til fellur.

Aðsent

Ólafur Jónsson

Kílómetragjald af rafmagnsbílum, bensín- og olíubílum

Ólafur Jónsson telur að kílómetragjald af rafmagnsbílum hafi neikvæð áhrif á rafvæðingu bílaflotans hér á landi.

Mest lesið í mánuðinum

AfhjúpunSamherjaskjölin

Lögreglan á nýrri slóð: Fundu skilaboð Þorsteins

Tæknimönnum á vegum héraðssaksóknara tókst á dögunum að endurheimta á annað þúsund smáskilaboð sem fóru á milli Þorsteins Más Baldvinssonar og Jóhannesar Stefánssonar, á meðan sá síðarnefndi var við störf í Namibíu. Skilaboðin draga upp allt aðra mynd en forstjórinn og aðrir talsmenn fyrirtækisins hafa reynt að mála síðustu fimm ár.

Viðtal

Missti son sinn í eldsvoða á Stuðlum

Jón K. Jacobsen, faðir 17 ára drengs sem lést í eldsvoða á Stuðlum síðastliðinn laugardag, segist hafa barist árum saman við kerfið til að halda syni sínum á lífi. „Núna berst ég við kerfið til að halda minningu hans á lofti.“

Fréttir

Dofri dæmdur fyrir tálmun

Dofri Hermannsson, stjórnarmaður í Félagi um foreldrajafnrétti, hefur verið dæmdur í 10 mánaða skilorðsbundið fangelsi fyrir að hafa haldið dóttur sinni frá móður hennar.

Fréttir

Félag Jóns Óttars gjaldþrota

Samlagsfélag Jóns Óttars Ólafssonar, ráðgjafa Samherja, hefur verið úrskurðað gjaldþrota. Félagið hélt utan um umfangsmikil rannsóknarverkefni sem rannsóknarlögreglumaðurinn fyrrverandi vann fyrir Samherja og fleiri fyrirtæki.

Leiðari

Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir

Endalok Vinstri grænna

Eftir sat Bjarni með rjóðar kinnar af reiði, en öll spil á hendi.

Fréttir

Missir húsið upp í skattaskuld fyrrverandi eiginmanns

Fyrrverandi eiginkona Sigurðar Gísla Björnssonar í Sæmarki sér fram á að missa fasteign sína upp í skattaskuld hans, eftir úrskurð Hæstaréttar í síðustu viku. Hjónabandinu lauk fyrir rúmum áratug og fjögur ár voru liðin frá skilnaði þeirra þegar Sæmarks-málið, sem snýr að umfangsmiklum skattsvikum Sigurðar, komst upp.