Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 3 árum.

242. spurningaþraut: Spurningar sem allar snúast um aðfangadag

242. spurningaþraut: Spurningar sem allar snúast um aðfangadag

Hér er hlekkur á Þorláksmessuspurningarnar.

***

Allar spurningarnar í dag snúast á einhvern hátt um aðfangadag.

Karlinn á myndinni hér að ofan fæddist á aðfangadag árið 1868 í bæ sem þá tilheyrði Þýskalandi. Eins og sjá má á myndinni var hann skákmaður, og varð heimsmeistari 1894. Reyndar hefur enginn skákmaður verið heimsmeistari lengur en hann eða í 27 samfleytt, allt til 1921. Hvað hét hann?

***

1.   Á aðfangadag 1968 fylgdist heimurinn agndofa með því þegar bandarískt geimfar smeygði sér á braut um tunglið eftir langferð frá jörðinni. Þetta var mikið afrek og nú styttist óðum í að menn væru að vappa um tunglið. Hvað nefndist þetta fyrsta mannaða geimfar á braut um tungið?

2.   Á aðfangadag tiltekið ár gerðist það að hermenn úr andstæðum fylkingum sem áttu í harðvítugu stríði hættu skyndilega að berjast og héldu einskonar sameiginlega jólahátíð á einskismannslandinu svokallaða, milli víglína þeirra. Þetta þótti fögur stund, en daginn eftir héldu þeir áfram að berjast. Í hvaða styrjöld gerðist þetta?

3.   Anthony Fauci, yfirmaður smitsjúkdómavarna Bandaríkjanna, verður áttræður í dag. Hann var skipaður í núverandi stöðu sína árið 1984 og hversu mörgum Bandaríkjaforsetum hefur hann þá þjónað í starfi?

4.   Ryan nokkur Seacrest verður hins vegar 46 ára í dag. Hann er sjónvarpsmaður og kunnastur fyrir að hafa verið kynnir í einum vinsælasta sjónvarpsþætti Bandaríkjanna (og heimsins) frá byrjun. Hvað heita þeir þættir?

5.   Hvaða jólasveinn kemur til byggða á aðfangadag?

6.   Heimir Sindrason tannlæknir heldur í dag upp á 76 ára afmæli sitt. Heimir er tónskáld, auk þess að starfa sem tannlæknir í áratugi, og einkum frægur fyrir lag sem hann samdi við ljóð eftir Tómas Guðmundsson. Hvað heitir það lag?

7.   Að morgni aðfangadags 1818 kom séra Joseph Mohr að máli við Franz Gruber tónlistarkennara í bænum Oberndorf í Austurríki, fékk honum texta og bað hann að semja tónverk við textann. Gruber tók til óspilltra málanna og þá um kvöldið var verkið tilbúið og var flutt í Nikulásarkirkjunni í Obendorf. Hvað nefnist þetta tónverk?  

8.   Á aðfangadag árið 1613 varð eitt skelfilegasta slys Íslandssögunnar þegar fjöldi fólks á leið til jólamessu varð fyrir snjóflóði í firði einum. Talið er að 50 manns hafi látið lífið í flóðinu. Í hvaða firði gerðust þessi ósköp?

9.    Á aðfangadag 1934 var tekinn upp nýr siður í jólahaldi Íslendinga. Hann lét ekki mikið yfir sér í fyrstu, en smátt og smátt hefur hann vaxið svo og dafnað að hann hefur nú fært sig yfir á dagana fyrir jól – því aðfangadagur dugar ekki lengur einn. Mörgum finnst siður þessi ómissandi við hreingerningar og annað sýsl heima fyrir síðustu dægrin fyrir jól, ekki síst á Þorláksmessu. Hvað er hér átt við?

10.   Þann 24. desember árið 1956 komu til Íslands 52 flóttamenn á vegum Rauða krossins. Þá var sjaldgæft að Íslendingar tækju við flóttamönnum, hvað þá svo stórum hópi, en þessir flóttamenn höfðu um mánaðamótin október-nóvember upplifað miklar hörmungar í landi sínu. Flestir vonast eftir betri tíð í landinu, en vonirnar rættust aldeilis ekki, og því höfðu margir lagt á flótta. Hvaða land var þetta?

***

Seinni aukaspurning.

Þann 24. desember 1871 var frumflutt ein af frægustu óperum 19. aldarinnar. Þótt óperan sé evrópsk í húð og hár og eftir einn af allra frægustu óperusmiðum Evrópu ef ekki bara þeim allra frægasta, þá var hún reyndar frumflutt á fjarlægum slóðum, enda gerist hún líka á þeim fjarlægum slóðum. Hvaða ópera var þetta?

 ***

Svör við aðalspurningum:

1.   Apollo áttundi.

2.   Heimsstyrjöldinni fyrri.

3.   Sex – Reagan, George H.W. Bush, Clinton, George W. Bush, Obama, Trump.

4.   Amercian Idol.

5.   Kertasníkir.

6.   Hótel Jörð.

7.   Heims um ból.

8.   Siglufirði.

9.   Jólakveðjur Ríkisútvarpsins.

10.   Ungverjaland.

***

Svör við aukaspurningum:

Heimsmeistarinn í skák hét Lasker. Ég get ekki stillt mig um að birta hér alla myndina því andstæðingur hans í þessari skák var enginn annar en Kúbumaðurinn José Raul Capablanca, sem vann titilinn af Lakser 1921.

Myndin mun vera tekin á alþjóðlegu móti í Moskvu 1925.

Óperan sem frumsýnd var á aðfangadag 1871 var Aida eftir Verdi. Frumsýningin fór fram í Egiftalandi, þar sem óperan gerist.

***

Hlekkur á Þorláksmessu spurningarnar síðan í gær.

***

Að svo mæltu óska ég gleðilegra jóla.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.
Tengdar greinar

Spurningaþrautin

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Aldrei fleiri verið hlynnt aðild Íslands að ESB
2
Stjórnmál

Aldrei fleiri ver­ið hlynnt að­ild Ís­lands að ESB

Formað­ur Evr­ópu­hreyf­ing­ar­inn­ar tel­ur að svipt­ing­ar í af­stöðu til að­ild­ar Ís­lands að ESB megi einkum rekja til tvenns, þess að inn­rás Rússa í Úkraínu hafi leitt til þess að fólk fór að hugsa um stöðu Ís­lands í sam­fé­lagi þjóð­anna og stöðu efna­hags­mála hér inn­an­lands. 45,3 pró­sent lands­manna eru hlynnt að­ild Ís­lands að ESB, sam­kvæmt nýrri könn­un Maskínu.
Samdráttur í samfélagslosun en samt erum við í mínus
10
FréttirLoftslagsvá

Sam­drátt­ur í sam­fé­lags­los­un en samt er­um við í mín­us

Hvernig okk­ur tekst til við að draga úr los­un gróð­ur­húsaloft­teg­unda er ekki að­eins um­hverf­is­mál held­ur stór fjár­hags­leg spurn­ing, seg­ir sér­fræð­ing­ur hjá Um­hverf­is­stofn­un. Við eig­um langt í land með að ná settu marki og spurn­ing­in er: Ætl­um við að eyða pen­ing­um í að draga úr los­un eða ætl­um við að borga fyr­ir um­fram los­un? Sá verð­miði gæti orð­ið svim­andi hár.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Oft á dag hugsa ég til drengjanna minna“
1
Viðtal

„Oft á dag hugsa ég til drengj­anna minna“

Jóna Dóra Karls­dótt­ir hef­ur lif­að með sorg helm­ing ævi sinn­ar en hún missti unga syni sína í elds­voða ár­ið 1985. Í þá daga mátti varla tala um barn­smissi en hún lagði sig fram um að opna um­ræð­una. Fyr­ir starf sitt í þágu syrgj­enda hlaut Jóna Dóra fálka­orð­una í sum­ar. „Ég er viss um að ég á fullt skemmti­legt eft­ir. En það breyt­ir ekki því að ég er skít­hrædd um börn­in mín og barna­börn. Það hætt­ir aldrei“.
Ólga og uppsögn eftir aðalfund Pírata
5
Fréttir

Ólga og upp­sögn eft­ir að­al­fund Pírata

Pírat­ar vinna að sátt­ar­til­lögu sem sögð er fela í sér um­deild­ar breyt­ing­ar á fram­kvæmda­stjórn flokks­ins. Ágrein­ing­ur bloss­aði upp á milli frá­far­andi og ný­kjör­inn­ar stjórn­ar í kjöl­far kosn­ing­ar á nýrri fram­kvæmda­stjórn. Atla Þór Fann­dal, sam­skipta­stjóra Pírata var sagt upp skömmu eft­ir að­al­fund­inn. „Ég var lát­inn fara bara vegna bræði þing­flokks­ins yf­ir þess­ari nið­ur­stöðu,“ seg­ir Atli Þór. Þór­hild­ur Sunna Æv­ars­dótt­ir, þing­flokks­formað­ur Pírata, hafn­ar lýs­ingu Atla Þórs á at­burða­rás­inni.

Mest lesið í mánuðinum

Enginn tekur ábyrgð á slysi sem leiddi til kvalafulls dauðdaga
1
Rannsókn

Eng­inn tek­ur ábyrgð á slysi sem leiddi til kvala­fulls dauð­daga

Dæt­ur manns sem lést eft­ir að 60 kílóa hurð féll inni í her­bergi hans á hjúkr­un­ar­heim­ili segja óvið­un­andi að eng­inn hafi tek­ið ábyrgð á slys­inu og að föð­ur þeirra hafi ver­ið kennt um at­vik­ið. Önn­ur eins hurð hafði losn­að áð­ur en slys­ið varð en eng­in frek­ari hætta var tal­in vera af hurð­un­um. Það reynd­ist röng trú. Kon­urn­ar kröfð­ust bóta en rík­is­lög­mað­ur vís­aði kröfu þeirra frá. Þær vilja segja sögu föð­ur síns til þess að vekja at­hygli á lök­um að­bún­aði aldr­aðra á Ís­landi.
Tilgangsleysi og gáleysi lýst í rannsókn slyssins í Grindavík
2
AfhjúpunFéll í sprungu í Grindavík

Til­gangs­leysi og gá­leysi lýst í rann­sókn slyss­ins í Grinda­vík

Það svar­aði ekki kostn­aði að fara í fram­kvæmd­ir við að bjarga hús­inu við Vest­ur­hóp 29 í Grinda­vík, sam­kvæmt skýrslu tveggja mats­manna sem skoð­uðu hús­ið rúm­um mán­uði áð­ur en að verktaki lést við sprungu­fyll­ingu við hús­ið. Nátt­úru­ham­fara­trygg­ing vís­ar ábyrgð á und­ir­verk­taka sinn, Eflu, sem seg­ir eng­ar kröf­ur hafa ver­ið gerð­ar um áhættumat á verkstaðn­um. Lög­regla hafði lok­ið rann­sókn en hóf hana aft­ur, af ókunn­um ástæð­um.
„Konan með brosandi augun“ sem á ekki neitt þrátt fyrir þrotlausa vinnu
7
ViðtalInnflytjendurnir í framlínunni

„Kon­an með bros­andi aug­un“ sem á ekki neitt þrátt fyr­ir þrot­lausa vinnu

Þó Olga Leons­dótt­ir, starfs­mað­ur á hjúkr­un­ar­heim­il­inu Skjóli, sé orð­in 67 ára göm­ul og hafi í tæp 20 ár séð um fólk við enda lífs­ins get­ur hún ekki hætt að vinna. Hún hef­ur ein­fald­lega ekki efni á því. Olga kom hing­að til lands úr sárri fá­tækt fall­inna fyrr­ver­andi Sov­ét­ríkja með dótt­ur­syni sín­um og seg­ir að út­lit sé fyr­ir að hún endi líf­ið eins og hún hóf það: Alls­laus. Hún er hluti af sís­tækk­andi hópi er­lendra starfs­manna á hjúkr­un­ar­heim­il­um lands­ins.
Sigmundur Davíð skríður inn í breiðan faðminn
8
ÚttektBaráttan um íhaldsfylgið

Sig­mund­ur Dav­íð skríð­ur inn í breið­an faðm­inn

Fylgi virð­ist leka frá Sjálf­stæð­is­flokki yf­ir til Mið­flokks í stríð­um straum­um. Sjúk­dóms­grein­ing margra Sjálf­stæð­is­manna er að flokk­ur­inn þurfi að skerpa á áhersl­um sín­um til hægri í rík­is­stjórn­ar­sam­starf­inu. Deild­ar mein­ing­ar eru uppi um það hversu lík­legt það er til ár­ang­urs. Heim­ild­in rýn­ir í stöðu Sjálf­stæð­is­flokks­ins. Hvaða kosti á þessi forni risi ís­lenskra stjórn­mála? Hef­ur harð­ari tónn Bjarna Bene­dikts­son­ar í út­lend­inga­mál­um vald­eflt Sig­mund Dav­íð Gunn­laugs­son í sam­fé­lagsum­ræð­unni?
„Oft á dag hugsa ég til drengjanna minna“
10
Viðtal

„Oft á dag hugsa ég til drengj­anna minna“

Jóna Dóra Karls­dótt­ir hef­ur lif­að með sorg helm­ing ævi sinn­ar en hún missti unga syni sína í elds­voða ár­ið 1985. Í þá daga mátti varla tala um barn­smissi en hún lagði sig fram um að opna um­ræð­una. Fyr­ir starf sitt í þágu syrgj­enda hlaut Jóna Dóra fálka­orð­una í sum­ar. „Ég er viss um að ég á fullt skemmti­legt eft­ir. En það breyt­ir ekki því að ég er skít­hrædd um börn­in mín og barna­börn. Það hætt­ir aldrei“.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár