Þórhildur Sunna Ævarsdóttir, þingmaður Pírata, segir að eftirliti með hagsmunaskráningu ráðherra og annarra hátt settra innan stjórnkerfisins verði ábótavant fari frumvarp um skráninguna óbreytt í gegnum þingið. Aðstoðarmenn ráðherra muni einnig geta farið beint úr starfi sínu til að vinna hjá hagsmunasamtökum.
Þetta kemur fram í færslu hennar á Facebook í dag. Hún hefur ásamt þingmönnunum Andrési Inga Jónssyni og Guðmundi Andra Thorssyni lagt fram tillögur að breytingum frumvarpsins í minnihlutaáliti.
Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra lagði fram frumvarpið í byrjun árs og er það til umræðu á Alþingi í dag. Samkvæmt frumvarpinu munu ráðherrar, ráðuneytisstjórar, skrifstofustjórar, sendiherrar og aðstoðarmenn ráðherra þurfa að skrá fjárhagslega hagsmuni sína. Þá verður hagsmunavörðum sem eiga samskipti við stjórnmálamenn og stjórnsýslu, sem oft eru kallaðir lobbýistar, gert að skrá sig sem slíka.
Eftirlit með ákvæðunum verður í höndum forsætisráðherra. „Ráðherra getur að eigin frumkvæði tekið til skoðunar tilvik þar sem grunur er um brot æðstu handhafa framkvæmdarvalds, annarra en ráðherra, sem og aðstoðarmanna ráðherra,“ segir í frumvarpinu. „Ef niðurstaða athugunarinnar er að brot hafi átt sér stað eða líklega átt sér stað skal ráðherra tilkynna hlutaðeigandi ráðuneyti um niðurstöðu sína.“
„[...] við vitum öll að sumir forsætisráðherrar eru líklegri til þess að leyna hagsmunum sínum en aðrir“
Þórhildur Sunna segir þetta ekki duga til. „Það er auðvitað löngu tímabært að ráðherrum og öðrum háttsettum stjórnendum hins opinbera beri lögbundin skylda til að skrá hagsmuni sína og samskipti sín við hagsmunaverði,“ skrifar hún. „Þó er miður að forsætisráðherra haldi eftirliti með framfylgd laganna eftir hjá sér. Þótt margir treysti eflaust Katrínu Jakobsdóttur til þess að sinna þessu verkefni af heilindum að þá verður hún ekki forsætisráðherra að eilífu og við vitum öll að sumir forsætisráðherrar eru líklegri til þess að leyna hagsmunum sínum en aðrir.“
Þórhildur Sunna gagnrýnir einnig að ekki verði haft eftirlit með réttri skráningu ráðherra á hagsmunum sínum. Forsætisráðherra verður ekki heimilt að taka til skoðunar brot annarra ráðherra á reglunum.
„Þar höfum við það - ráðherrar eru semsagt einir ábyrgir fyrir réttri skráningu hagsmuna sinna og fyrst forsætisráðherra fer með eftirlitsvaldið þá verður ekkert eftirlit með ráðherrum. Svona er nú gott að geta útilokað sjálfstætt eftirlit, haft eftirlit í fórum forsætisráðherra og svo undanskilið alla ráðherra frá eftirliti vegna „stjórnskipulegri stöðu ráðherra“,“ skrifar hún.
„Loks er miður að aðstoðarmenn ráðherra fái áfram að nýta sér snúningsdyrnar svokölluðu, en þeir mega skv. frumvarpinu fara beint úr því starfi og yfir í starf til hagsmunasamtaka án 6 mánaða biðtíma eins og t.d. skrifstofustjórar ráðuneyta þurfa að sætta sig við. Þó eru aðstoðarmenn ráðherra miklu líklegri til þess að nýta sér snúningsdyrnar heldur en skrifstofustjórar. Ég hef ekki séð nein haldbær rök fyrir því hvers vegna aðstoðarmenn skuli sérstaklega undanskildir þessum mikilvægu takmörkunum og finn engin sannfærandi rök fyrir því í greinargerð frumvarpsins né í nefndaráliti meirihlutans.“
Samtök atvinnulífsins skiluðu umsögn um frumvarpið þar sem þau leggjast gegn skráningu hagsmunavarða í flestum tilvikum. „Samtök atvinnulífsins [telja] að einungis í undantekningartilvikum beri að skrá þá sem gæta hagsmuna samtakanna á skrá um hagsmunaverði,“ segir í umsögninni. „Það eigi fyrst og fremst við um þá sem starfa í umboði samtakanna gagnvart stjórnvöldum en eru ekki starfsmenn þeirra eða fulltrúar þeirra í nefndum, starfshópum, stjórnum eða ráðum á vegum stjórnvalda. Sama hljóti einnig að eiga við um aðildarsamtök samtakanna sem eru Samorka, Samtök ferðaþjónustunnar, Samtök fjármálafyrirtækja, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi, Samtök iðnaðarins og SVÞ - samtök verslunar og þjónustu.“
Athugasemdir