Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.

Svona er kjarasamningur hjúkrunarfræðinga: Minni taxtahækkun en hjá þingmönnum

Hjúkr­un­ar­fræð­ing­ar hafa ver­ið beðn­ir að ræða ekki efni kjara­samn­ings Fé­lags ís­lenskra hjúkr­un­ar­fræð­inga við fjár­mála­ráðu­neyt­ið. Taxta­laun hjúkr­un­ar­fræð­inga hækka minna á fjög­urra ára tíma­bili en ný­lega hækk­uð laun þing­manna. Or­lof nýrra hjúkr­un­ar­fræð­inga er hins veg­ar lengt og vakta­álag næt­ur- og há­tíð­ar­vinnu verð­ur hækk­að. Sum­ir ótt­ast að lækka í laun­um vegna samn­ings­ins.

Svona er kjarasamningur hjúkrunarfræðinga: Minni taxtahækkun en hjá þingmönnum
Frá Landspítalanum Hjúkrunarfræðingar fá hærri greiðslur fyrir vaktavinnu og taxtalaunahækkun upp á 68 þúsund krónur yfir fjögurra ára tímabil, samkvæmt nýjum kjarasamningi sem er í samþykktarferli. Myndin tengist efni greinarinnar ekki beint. Mynd: Tómas Guðbjartsson

Taxtalaunahækkun hjúkrunarfræðinga á tæpum fjórum árum verður minni en launahækkun þingmanna sem uppvíst varð um nýlega, samkvæmt nýundirrituðum kjarasamningi fjármálaráðuneytisins við hjúkrunarfræðinga. Það segir hins vegar ekki alla söguna.

Hjúkrunarfræðingar hafa verið beðnir um að halda trúnað um samninginn og ræða hann ekki opinberlega, á meðan hann er í samþykktar- og kynningarferli. 

Stundin hefur hins vegar kjarasamningsdrögin undir höndum og greinir hér frá efni hans. Samningurinn hefur ekki verið samþykktur af hjúkrunarfræðingum, en Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga kynnti hann félagsmönnum í fyrradag, sem þurfa að samþykkja hann eða hafna honum fyrir mánaðarlok. Atkvæðagreiðslan hefst á miðvikudag.

Hjúkrunarfræðingar hafa nú verið samningslausir í rúmt ár. Umræddur kjarasamningur gildir um tímabilið frá 1. apríl 2019 til 31. mars 2023.

Hafa ber í huga að samningarnir eru flóknir,  og í þeim er kveðið á um ýmsar viðbætur og skerðingar, svo sem hækkun vaktaálags um nætur og jól, og svo minnkaðan vinnutíma með afnámi skipulagðra kaffihléa. Þannig eru kjarasamningarnir illa samanburðarhæfir við kjör margra annarra stétta, svo sem þingmanna, og áhrif samninganna misjöfn eftir einstaklingum.

Taxtalaun hækka um 68 þúsund krónur

Í kjarasamningnum, sem gildir yfir fjögurra ára tímabil, er hjúkrunarfræðingum veitt taxtalaunahækkun sem nemur 68 þúsund krónur í heildina, í árlegum skrefum.

Samhliða þessu verða álagslaun fyrir næturvinnu og vaktir á stórhátíðardögum, aðfangadagskvöld og nýársnótt, hækkuð töluvert, eða um 10 til 30 prósentustig.

Undanfarið hefur hins vegar verið í gildi sérstakur vaktaálagsauki. Fréttir voru af honum um síðustu mánaðarmót, þegar laun hjúkrunarfræðinga lækkuðu um allt að tugi þúsunda króna, vegna þess að vaktaálagsaukinn hafði runnið út. Úrræðinu hefur verið beitt frá árinu 2017 til þess að „auka hvata hjúkrunarfræðinga til þess að sinna vinnuskyldu sinni utan dagvinnumarka“.

„Þetta er engin kjarabót fyrir okkur sem erum í dagvinnu.“

Hækkun vaktaálags gagnast hins vegar lítið hjúkrunarfræðingum sem vinna dagvinnu. Hjúkrunarfræðingur sem Stundin ræddi við sagði dagvinnufólk vera óánægt með samninginn, þótt hann gæti reynst ágætur þeim sem vinna kvöld- og næturvinnu: „Þetta er engin kjarabót fyrir okkur sem erum í dagvinnu. Stærsta kjarabótin er fyrir þær sem eru á þrískiptum vöktum; dag-, kvöld- og næturvinnu. Það eru ekkert rosalega margir í þeim pakka. Stór hluti hjúkrunarfræðinga eru einstæðar mæður. Það geta ekki allir unnið á næturnar og á kvöldin. Þetta er svolítið andfemínískur samningur, að því leyti.“

Í samningnum er opnað á styttingu vinnuvikunnar niður í 36 tíma, en með því að afnema greiðslur fyrir kaffitíma. Í eldri samningi hjúkrunarfræðinga er ákvæði um fastar yfirvinnugreiðslur vegna kaffitíma sem fólk nái fyrirsjáanlega ekki að nýta.

Af LandspítalanumStór hluti hjúkrunarfræðinga vinnur ekki á kvöldin eða um nætur og nýtur ekki hækkunar vaktaálagsgreiðslna.

Óttast að lækka í launum

Sumir óttast að lækka í launum vegna nýja kjarasamningsins. Það getur tæknilega séð gerst á næsta ári þegar yfirvinnugreiðslur vegna ótekinna kaffitíma eru fjarlægðar, jafnvel þótt taxtahækkun upp á 35 þúsund krónur á mánuði hafi átt sér stað.

„Við eigum enga kaffitíma, þetta er kannski eina yfirvinnan sem fólk fær,“ segir hjúkrunarfræðingurinn. „Það getur verið 40 til 50 þúsund á mánuði. Við styttingu vinnuvikunnar er þetta tekið út. Það er loforð um að enginn lækki í launum, en það er ekki kjarasamningsbundið.“

Ánægja ríkir um ákveðin ákvæði samningsins, til dæmis að nýútskrifaðir hjúkrunarfræðingar fái strax í upphafi 30 orlofsdaga á ári, í stað 24 orlofsdaga. Þetta gagnast þó ekki þeim sem hafa starfað lengi.

Þá verður innleitt að hjúkrunarfræðingar fá tíu daga í endurmenntun á hverju ári, en áður hafði starfsmönnum verið heimilt að biðja um námsleyfi, án fullvissu um samþykki. 

„Það sem mér finnst vera best við þennan samning er að það er búið að tryggja okkur 10 daga endurmenntun. Við þurfum að uppfæra þekkinguna okkar. Að fara á námskeið og ráðstefnur er nauðsynlegur hluti af starfinu,“ segir hjúkrunarfræðingurinn.

„Það sem mér finnst vera best við þennan samning er að það er búið að tryggja okkur 10 daga endurmenntun.“

Eftir að allar taxtahækkanir hafa verið teknar inn í myndina verða byrjunarlaun hjúkrunarfræðinga 410 þúsund krónur á mánuði árið 2022.

Annar hjúkrunarfræðingur sem Stundin ræddi við í gær sagði marga vera „í sjokki“ yfir samningunum. „Þetta eru nánast engar launahækkanir, fólk átti von á talsvert meiru og ég heyri að mörgum finnst þetta móðgandi. Þetta eru hrikaleg vonbrigði, ég get ekki orðað þetta neitt öðruvísi.“

Hjúkrunarfræðingar beðnir að ræða ekki samninginn

Samkvæmt heimildum Stundarinnar fór formaður félagsins, Guðbjörg Pálsdóttir, sérstaklega fram á það við félagsmenn að ræða ekki samninginn opinberlega, á kynningarfundi sem haldinn var í fyrradag og var streymt í gegnum fjarfundarbúnað.

Umræðum sem innifela upplýsingar um samninginn hefur verið eytt af Facebook-síðunni Bakland hjúkrunarfræðinga. Þar hefur þeim tilmælum verið beint að hjúkrunarfræðingum að beina spurningum sínum að tölvupóstfanginu kjarasamningar@hjukrun.is og nálagst kynningarefni á Mínum síðum á hjukrun.is, sem er á vegum Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.

„Spurningum og frekari umræðum um samninginn verður ekki svarað á samfélagsmiðlum,“ segir í innleggi stjórnanda á Baklandi hjúkrunarfræðinga.

„Skrítið,“ segir hjúkrunarfræðingur í samtali við Stundina. „Það er verið að loka heilum deildum vegna þess að það vantar hjúkrunarfræðinga. Þetta varðar alveg almenning.“

Markmið að bæta heilsu starfsmanna

Yfirlýst markmið samninganna, sem tilgreind eru í viðauka, eru meðal annars að stytta vinnuvikuna, draga úr þörf og hvata til yfirvinnu, bæta samþættingu starfs og einkalífs, gera vaktavinnu eftirsóknarverðari, bæta heilsu starfsfólks og að vinnutími og að laun taki betur mið af vaktabyrði og „verðmæti staðins tíma“.

Gerðar verða mælingar til að fylgja eftir markmiðunum. „Á samningstímanum verða framkvæmdar reglulegar mælingar til að leggja mat á áhrif kerfisbreytinganna á starfsfólk og starfsemi stofnana. Mælingarnar skulu vera mánaðarlegar eða reglubundnar á 3-12 mánaða fresti, ýmist gerðar með upplýsingum úr launa- eða mannauðskerfum, með spurningakönnunum eða öðrum hætti,“ segir í viðauka samningsins.

Kaffihlé hætt til að stytta vinnutíma

Ákvæði kjarasamnings sem kveða á um kaffihlé verða fjarlægð og það sett í hendurnar hverrar stofnunar fyrir sig að semja um útfærslu, sem geti annað hvort verið eins og áður eða kveðið á um vinnutímastyttingu með því að fjarlægja kaffihlé.

Þannig verður unnt að stytta vinnutíma niður í 36 tíma á viku, með því að stytta hlé. „En við þurfum að sleppa kaffitímunum okkar á móti. Þannig að þetta er ekki hrein stytting á vinnutíma,“ sagði hjúkrunarfræðingur í samtali við Stundina í gær.

„Þannig að þetta er ekki hrein stytting á vinnutíma“

Í kjarasamningnum er hins vegar tilgreint að vinnutími verður 40 stundir á viku, „nema um skemmri vinnutíma sé sérstaklega samið“.

Í fyrri kjarasamningi átti starfsmaður áður „rétt á a.m.k. 15 mínútna hléi ef daglegur vinnutími hans er lengri en 6 klukkustundir“.

Hætt verður að greiða starfsfólki í vaktavinnu aukalega laun sem nemur 25 mínútum í yfirvinnu fyrir hverja vakt vegna ótekins kaffihlés.

Nú verður grein samnings sem ákvarðar kaffitíma fjarlægð og svigrúmið nýtt til þess að stytta vinnutíma. 

Hugsanleg lækkun verður á launum í veikindaleyfi, þar sem breytingagjald vegna fyrirvaralítilla breytinga á vöktum, sem hefur verið tveir til þrír yfirvinnutímar, verður ekki tekið inn í meðaltalslaunin sem greidd eru í veikindaleyfi.

Þá eiga starfsmenn nú rétt á fríi í stað þess að taka bakvaktir. „Starfsmaður á rétt á fríi í stað greiðslu álags fyrir bakvakt. 20 mínútna frí jafngildir 33,33% vaktaálagi, 27 mínútna frí jafngildir 45% vaktaálagi, 54 mínútna frí jafngildir 90% vaktaálagi.“

Atkvæðagreiðslan um samninginn hefst á miðvikudag.

Meiri launahækkun þingmanna og ráðherra

Taxtahækkun hjúkrunarfræðinga ein og sér er 68 þúsund krónur á fjórum árum, sem fyrr segir, en til samanburðar fá þingmenn rúmlega 69 þúsund króna hækkun á þingfararkaupi, samkvæmt hækkun sem átti að eiga sér stað um áramót.

Ákvörðun um launahækkun þingmanna varð opinber eftir að Vísir.is sendi fjármála- og efnahagsráðuneytinu sérstaka fyrirspurn um launaþróunina, í kjölfar þess að ráðuneytið hafði sent frá sér yfirlýsingu um hálfs árs frestun komandi launahækkunar æðstu ráða- og embættismanna, sem átti að eiga sér stað samkvæmt launavísitölu 1. júní næstkomandi. Í yfirlýsingunni var ekki nefnt að önnur launahækkun hefði átt sér stað. Þar áður fengu ráðherrar og þingmenn margumrædda 44% launahækkun í einu skrefi, eða sem nemur 340 þúsund krónum fyrir þingmenn og hálfri milljón fyrir ráðherra, sem Kjararáð ákvað sama dag og alþingiskosningar voru haldnar í október 2016. Forseti Íslands ákvað að gefa launahækkunina í kjölfarið og skoraði á Alþingi að breyta ákvörðun Kjararáðs.

Nýjasta hækkunin á launum þingmanna og fleiri hefur ekki komið til framkvæmda enn, vegna gaps í lögum.

Hafa ber í huga að hækkunartímabilið nær yfir skeið þar sem launavísitala hækkaði verulega, en Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn gerir hins vegar ráð fyrir því að hagvöxtur verði neikvæður í ár, sem nemur 7,2%, en aukist aftur um 6% á næsta ári.

Þess fyrir utan eru ýmsar breytingar á kjörum hjúkrunarfræðinga við nýja samninginn, sem hagnast þó mismunandi hópum misjafnlega vel.

„Það vantar yfir 400 hjúkrunarfræðinga bara á Landspítalanum. Landspítalinn er bara ekki samkeppnishæfur í launum,“ segir hjúkrunarfræðingur í samtali við Stundina.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Við mætum í vinnuna til þess að sigra“
3
Á vettvangi

„Við mæt­um í vinn­una til þess að sigra“

Kona sem sit­ur á bið­stofu með fleira fólki er að grein­ast með heila­æxli og það þarf að til­kynna henni það. En það er eng­inn stað­ur sem hægt er að fara með hana á, til að ræða við hana í næði. Í ann­an stað er rætt við að­stand­end­ur frammi, fyr­ir fram­an sjálfsal­ann en þá fer neyð­ar­bjall­an af stað og hama­gang­ur­inn er mik­ill þeg­ar starfs­fólk­ið hleyp­ur af stað. Í fjóra mán­uði hef­ur blaða­mað­ur ver­ið á vett­vangi bráða­mót­tök­unn­ar á Land­spít­al­an­um og fylgst með starf­inu þar.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
2
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
3
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.
Myndir af neyðarmóttöku sendar áfram: „Ekki myndir sem ég vildi sjá af sjálfri mér“
6
FréttirKynferðisbrot

Mynd­ir af neyð­ar­mót­töku send­ar áfram: „Ekki mynd­ir sem ég vildi sjá af sjálfri mér“

Lög­reglu var heim­ilt að senda mynd­ir sem tekn­ar voru af Guðnýju S. Bjarna­dótt­ur á neyð­ar­mót­töku fyr­ir þo­lend­ur kyn­ferð­isof­beld­is á verj­anda manns sem hún kærði fyr­ir nauðg­un. Þetta er nið­ur­staða Per­sónu­vernd­ar. Guðný seg­ir ótækt að gerend­ur í kyn­ferð­isaf­brota­mál­um geti með þess­um hætti feng­ið að­gang að við­kvæm­um mynd­um af þo­lend­um. „Þetta er bara sta­f­rænt kyn­ferð­isof­beldi af hendi lög­regl­unn­ar.“

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár