Þrátt fyrir að við vitum öll að svefn er okkur mikilvægur er staðreyndin sú að milljónir fólks um allan heim fær ekki nægan nætursvefn. Ófullnægjandi svefn getur haft ýmis áhrif á heilsu okkar. Þar má meðal annars nefna að rannsóknir hafa sýnt fram á tengsl á milli svefnvandamála og sykursýki tvö, taugahrörnunarsjúkdóma, auk hjarta- og æðasjúkdóma.

Nýverið birti rannsóknarhópur við University of California, Berkeley niðurstöður rannsóknar þar sem tengsl á milli gæða svefns og kvíða voru könnuð. Niðurstöðurnar birtust í tímaritinu Nature Human Behaviour.

Minni svefn, aukinn kvíði

Þátttakendur í rannsókninni voru 18 heilbrigðir, fullorðnir einstaklingar. Rannsókninni var skipt niður í tvo meginliði. Í báðum tilraunum voru þátttakendur fengnir til þess að horfa á myndbönd að morgni til sem sýndu óþægilega atburðarás. Þetta var gert í þeim tilgangi að vekja tilfinningaleg viðbrögð hjá þátttakendum. 

Munurinn á milli tilraunanna tveggja lá í því að nóttina fyrir aðra tilraunina fengu þátttakendur fullan nætursvefn en fyrir hina var þeim haldið vakandi. 

Eftir báðar tilraunirnar voru einkenni kvíða hjá þátttakendum metin með prófi sem kallast Stundar- og lyndiskvíðakvarðinn (e. State-Trait Anxiety Inventory). Í ljós kom að eftir svefnlausu nóttina mældist kvíði þátttakenda 30% meiri en eftir nóttina þar sem þeir fengu ótruflaðan svefn.

Alls 78% þátttakenda staðfestu auk þess að þeir upplifðu aukinn kvíða eftir svefnlausu nóttina. Í ofanálag sýndu niðurstöður kvíðamatsins að helmingur þátttakenda fór yfir mörk fyrir klínískar kvíðaraskanir, þrátt fyrir að glíma ekki við kvíða í sínu daglega lífi.

Augljós áhrif á heilann

Auk tilraunanna tveggja voru teknar sneiðmyndir af heila þátttakenda með segulómtæki. Þær niðurstöður voru ekki síður áhugaverðar. Sneiðmyndirnar sýndu að tilfinningaleg viðbrögð jukust eftir svefnleysi í þeim hluta heilans sem stýrir flótta- eða árásarviðbragðinu (e. fight or flight). Sömu sögu var að segja um þann hluta heilans sem sýna viðbrögð þegar við upplifum neikvæðar tilfinningar.

Öfugt við þessi tvö svæði heilans sást nær engin virkni í þeim hluta heilans sem hefur það hlutverk að stýra tilfinningum, þar með töldum kvíðatilfinningum.

Á meðan þátttakendur sváfu var svefn þeirra skráður með svefnriti. Út frá því mátti greina að þeir sem upplifðu hvað lengstan djúpsvefn yfir nóttina virtust einnig upplifa minnstan kvíða daginn eftir.

Jafnvel ein svefnlaus nótt getur haft afleiðingar

Út frá niðurstöðum sínum dregur rannsóknarhópurinn þá ályktun að svefnleysi geti í raun valdið beinum kvíðaeinkennum. Þetta á þá einnig við um um þá sem ekki glíma við klínískar kvíðaraskanir í sínu daglega lífi. Að auki benda höfundar greinarinnar á að jafnvel ein nótt af skertum svefni getur haft áhrif á kvíða hjá heilbrigðum einstaklingum.

Þessar niðurstöður koma líklega fáum mikið á óvart. Þær eru þó mikilvægur liður í því að auka skilning okkar á þeim áhrifum sem svefnleysi getur haft á líðan okkar og heilsu. Þetta á sérstaklega við nú þegar fjöldi þeirra sem glímir við klínískar kvíðaraskanir fer vaxandi á sama tíma og svefn fer minnkandi.

Þótt góður nætursvefn sé ekki töfralausn fyrir þá sem glíma við klínískan kvíða eru þessar niðurstöður ágætis áminning um það að setja góðan nætursvefn í forgang.