Tvær konur sem stóðu upp í flugvél Icelandair til að mótmæla ólöglegri brottvikningu hælisleitanda hafa verið dæmdar í þriggja mánaða skilorðsbundið fangelsi til tveggja ára fyrir að valda „verulegri truflun“ og „verulegum óþægindum“ með aðgerð sinni. Dómurinn var kveðinn upp í héraðsdómi Reykjavíkur fyrr í dag en honum verður að öllum líkindum áfrýjað.

Þær Jórunn Edda Helgadóttir og Ragnheiður Freyja Kristínardóttir voru meðal annars fundnar sekar um brot gegn 176. grein almennra hegningarlaga sem kveður á um refsingu við því að valda verulegri truflun á rekstri samgöngutækja. Þær voru hinsvegar sýknaðar af alvarlegasta ákæruatriðinu, en dómurinn komst að því að þær hefðu ekki raskað öryggi loftfars með aðgerð sinni, en við því liggur allt að sex ára fangelsi.

Þrátt fyrir að dómurinn hafi komist að þeirri niðurstöðu að aðgerðin hafi ekki valdið mikilli seinkun á fluginu, telur hann ljóst að „veruleg óþægindi“ hafi hlotist af henni, auk þess sem farþegar og áhöfn hafi verið „slegin óhug.“ Þá voru Ragnheiður og Jórunn jafnframt fundnar sekar um brot á 106. grein almennra hegningarlaga, með því að hafa reynt að koma í veg fyrir að lögreglumaður vinni skyldustarf, auk þess sem þær voru fundnar sekar um að hafa brotið gegn 42. grein laga um loftferðir með þív að hafa ekki hlýtt flugfreyjum „um góða hegðun og reglu í loftfari“.

Óveruleg truflun

„Við gerum sem sagt ráð fyrir því að áfrýja þessari niðurstöðu,“ sagði Jórunn Edda í samtali við Stundina eftir að dómur hafi fallið. Þá bætti hún við að þær Ragnheiður ættu eftir að kynna sér dóminn í þaula og að þær myndu fara vandlega yfir málið með lögmönnum sínum áður en endanleg ákvörðun um áfrýjun yrði tekin.

Jórunn bætti því við að fólk hafi ekki einungis rétt á því að mótmæla heldur beri því hreinlega skylda til þess að standa vörð um líf annarra og verulega hagsmuni þeirra. „Miðað við þá hagsmuni sem í húfi voru fyrir manninn sem var verið að flytja í lífshættulegar aðstæður þá hlýtur þetta að teljast mjög óveruleg truflun. Ef það að standa vörð um líf manns og koma í veg fyrir að hann verði sendur í lífshættu má ekki valda öðrum örlitlum óþægindum sýnir það bara enn frekar fram á hvaða áherslur eru í fyrirrúmi í kerfinu.“

Sem fyrr segir þá voru þær Jórunn og Ragnheiður dæmdar í þriggja mánaða skilorðsbundið fangelsi. Þá var þeim einnig gert að greiða málsvarnarlaun verjenda sinna, alls á þriðju milljón króna.

„Ef það að standa vörð um líf manns og koma í veg fyrir að hann verði sendur í lífshættu má ekki valda öðrum örlitlum óþægindum sýnir það bara enn frekar fram á hvaða áherslur eru í fyrirrúmi í kerfinu“

Stóðu upp fyrir vin sinn

Það var að morgni dags þann 26. maí 2016 sem þær Jórunn Edda og Ragnheiður Freyja stóðu upp í flugvél Icelandair til að mótmæla brottvísun hælisleitandans Eze Okafor sem hafði verið handtekinn og færður með lögregluvaldi í flugvélina þar sem vísa átti honum til Svíþjóðar.

Þá þegar lá fyrir að sænsk yfirvöld myndu ekki taka mál hans fyrir heldur senda hann aftur til heimalandsins Nígeríu en Eze hefur greint frá því að hann hafi flúið þaðan í kjölfar árása Boko Haram liða, sem veittu honum stungusár og myrtu bróður hans.

Kærunefnd útlendingamála var þá þegar búin að úrskurða um að að fresturinn til þess að vísa Eze úr landi á grundvelli dyflinnarreglugerðarinnar væri útrunninn en samt sem áður ákvað Útlendingastofnun að vísa honum úr landi á þessum grunni.

Stóðu þær Ragnheiður og Jórunn upp áður en vélin tók á loft og báðu aðra flugfarþega um að sýna hælisleitandanum samstöðu en flugstjóri flugvélarinnar neitaði að taka á loft fyrr en allir farþegar höfðu sest niður.

Stundin ræddi við þær Jórunni Eddu og Ragnheiði Freyju í október síðastliðinn „Við vorum báðar verulega hræddar um öryggi hans svo við gripum til þessa örþrifaráðs. Við töldum mögulegar tafir á flugi um einhverjar mínútur ekki vera neitt neitt í samanburði við mannslífið sem væri í húfi, nú eða öryggi manneskjunnar – vinar okkar,“ sagði Jórunn Edda þá.