Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 7 árum.

Seðlabankinn segir smálánafyrirtæki sniðganga lög til að græða á fjárhagsvanda ungs fólks

Með­an rík­is­stjórn­in vís­ar til „lé­legs fjár­mála­læsis hjá al­menn­ingi“ í tengsl­um við greiðslu­vanda ungs fólks bein­ir Seðla­bank­inn sjón­um að hlut­verki lög­gjaf­ans sem hafi ekki tek­ist að koma bönd­um á starf­semi smá­lána­fyr­ir­tækja.

Seðlabankinn segir smálánafyrirtæki sniðganga lög til að græða á fjárhagsvanda ungs fólks
Þetta unga par hefði líklega gott af því að taka námskeið í fjármálalæsi. Mynd: Shutterstock

Seðlabankinn telur að lög frá 2013, sem var ætlað að koma böndum á starfsemi smálánafyrirtækja, hafi ekki náð tilætluðum árangri. Fyrirtækin beiti ýmsum brögðum til að komast framhjá lögunum og í sumum tilvikum séu lögin sniðgengin með öllu. Þetta kemur fram í riti Seðlabankans, Fjármálastöðugleiki, sem kom út í gær.

Sem dæmi um aðferðirnar sem beitt er nefnir Seðlabankinn að rekstraraðili smálánafyrirtækja á Íslandi hafi selt rafbækur í skiptum fyrir svokallað flýtigjald eða lántökugjald, en andvirðið af sölunni hafi ekki verið innifalið í útreikningi á árlegri hlutfallstölu kostnaðar fyrirtækisins. 

Bent er á að helsti markhópur smálánafyrirtækja er ungt fólk sem stendur höllum fæti fjárhagslega og hefur takmarkaðan aðgang að lánsfé í hefðbundnum lánastofnunum.

Hlutfall fólks á aldrinum 18 til 29 ára sem sótt hefur um greiðsluaðlögun hjá Umboðsmanni skuldara hafi hækkað umtalsvert á síðustu árum og um leið hafi hlutfall smálánaskulda af heildarskuldbindingum hópsins aukist.

„Árið 2017 voru 70% einstaklinga sem sóttu um greiðsluaðlögun á aldrinum 18-29 ára með smálánaskuldir. Meðalfjárhæð smálánaskulda á hverja umsókn hjá sama hópi hækkaði um rúmlega 40% á milli áranna 2016 og 2017,“ segir í riti Seðlabankans. 

Stundin fjallar ítarlega um smálána- og raðgreiðslulánastarfsemi í blaðinu sem kom út í dag, einkum um umsvif Skorra Rafns Rafnssonar í íslensku viðskiptalífi. Skorri er stofnandi og eigandi smálánafyrirtækjanna 1909, Múla og Hraðpeninga en jafnframt Netgíró, eins helsta fjártæknifyrirtækis Íslands, og fyrirtækisins Aktiva sem er milliliður í lánaviðskiptum einstaklinga og fyrirtækja. Bent er á að Netgíró hf., sem veitt hefur íslenskum almenningi smá- og neyslulán fyrir marga milljarða króna, lýtur takmörkuðu opinberu eftirliti og er ekki eftirlitsskyldur aðili í sama skilningi og bankar eða tryggingafélög enda fyrirtækið ekki fjármagnað með innlánum. 

Seðlabanki Íslands hnykkir á því í ritinu sem kom út í gær að starfsemi smálánafyrirtækja veiki greiðslugetu einstaklinga sem sækja í slík lán. Þá kunni að reynast varhugavert fyrir fjármálastöðugleika á Íslandi ef stærri fjármálafyrirtæki herða á samkeppninni við smálánafyrirtæki með því að greiða aðgengi almennings að sambærilegum skammtímalánum. Slíkt geti orðið til þess að vanskil í fjármálakerfinu aukist.

Í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar er fjárhagsvandi lágtekjufólks á leigumarkaði og fjölgun ungs fólks sem sækir um greiðsluaðlögun hjá Umboðsmanni skuldara sett í samhengi við það sem kallað er „lélegt fjármálalæsi hjá almenningi“. Leiða má líkum að því að þarna sé vísað til þess að ungt fólk sé of ginkeypt fyrir gylliboðum smálánafyrirtækja.

Í umfjöllun Seðlabankans um smálánastarfsemi og greiðsluvanda ungs fólks er skömminni ekki skellt á almenning eða slæmt fjármálalæsi heldur sjónum beint að löggjafanum, því hvernig Alþingi og stjórnvöldum hefur mistekist að koma böndum á starfsemi smálánafyrirtækja. 

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Grein um hópnauðgun byggð á Facebookfærslu: Athugaði „hvort þetta væri alvöru manneskja“
1
Fréttir

Grein um hópnauðg­un byggð á Face­book­færslu: At­hug­aði „hvort þetta væri al­vöru mann­eskja“

Mar­grét Frið­riks­dótt­ir, rit­stjóri Frétt­in.is, stend­ur við grein um hópnauðg­un hæl­is­leit­enda og stað­fest­ir að grunn­ur­inn að grein­inni sé Face­book-færsla sem kona birti um helg­ina. Önn­ur kona er merkt í færsl­unni – hún teng­ist mál­inu ekki neitt en hef­ur heyrt í fólki sem tel­ur að hún hafi orð­ið fyr­ir hópnauðg­un.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Taxý Hönter bannaður á leigubílastæðinu:  „Þeir lugu upp á mig rasisma“
2
Fréttir

Taxý Hön­ter bann­að­ur á leigu­bíla­stæð­inu: „Þeir lugu upp á mig ras­isma“

Með­al þeirra leigu­bíl­stjóra sem hef­ur ver­ið mein­að­ur að­gang­ur að leigu­bíla­stæð­inu á Kefla­vík­ur­flug­velli er Frið­rik Ein­ars­son eða Taxý Hön­ter. Hann seg­ir ástæð­una vera upp­logn­ar kvart­an­ir, með­al ann­ars um að hann sé ras­isti. Karim Ask­ari, leigu­bíl­stjóri og fram­kvæmda­stjóri Stofn­un­ar múl­isma á Ís­landi, seg­ir Frið­rik hafa áreitt sig og aðra bíl­stjóra.
Grein um hópnauðgun byggð á Facebookfærslu: Athugaði „hvort þetta væri alvöru manneskja“
5
Fréttir

Grein um hópnauðg­un byggð á Face­book­færslu: At­hug­aði „hvort þetta væri al­vöru mann­eskja“

Mar­grét Frið­riks­dótt­ir, rit­stjóri Frétt­in.is, stend­ur við grein um hópnauðg­un hæl­is­leit­enda og stað­fest­ir að grunn­ur­inn að grein­inni sé Face­book-færsla sem kona birti um helg­ina. Önn­ur kona er merkt í færsl­unni – hún teng­ist mál­inu ekki neitt en hef­ur heyrt í fólki sem tel­ur að hún hafi orð­ið fyr­ir hópnauðg­un.

Mest lesið í mánuðinum

„Ég var bara glæpamaður“
2
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
Íslendingar vísa trans konu á flótta frá Bandaríkjunum úr landi
4
Fréttir

Ís­lend­ing­ar vísa trans konu á flótta frá Banda­ríkj­un­um úr landi

Kona sem er á flótta frá Banda­ríkj­un­um með son sinn sótti um al­þjóð­lega vernd á Ís­landi. Fyr­ir Út­lend­inga­stofn­un lýsti hún því hvernig hat­ur hafi far­ið vax­andi þar í landi gagn­vart kon­um eins og henni – trans kon­um – sam­hliða að­gerð­um stjórn­valda gegn trans fólki. Sjálf hafi hún orð­ið fyr­ir að­kasti og ógn­un­um. „Með hverj­um deg­in­um varð þetta verra og óhugn­an­lega.“
Júlía Margrét Alexandersdóttir
6
Það sem ég hef lært

Júlía Margrét Alexandersdóttir

Ekki hlusta á allt sem heil­inn seg­ir þér

Júlía Mar­grét Al­ex­and­ers­dótt­ir hef­ur lif­að með geð­hvörf­um í 15 ár. Hún hef­ur kljáðst við dekksta lit þung­lynd­is og fund­ið fyr­ir und­ur­vellíð­an í man­íu. Í ferl­inu hef­ur Júlía lært að stund­um á hvorki hjart­að né heil­inn at­kvæð­is­rétt. „Stund­um eru það annarra manna heil­ar og annarra manna hjörtu sem vita best.“

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár