Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, gagnrýndi Ingu Sæland, formann Flokks fólksins, fyrir að nota orðið örbirgð þegar hún vísaði til þeirrar niðurstöðu Unicef á Íslandi frá því í fyrra að um 10 prósent barna á Íslandi líði efnislegan skort. „Mér finnst það ekki lýsa þeim raunveruleika sem blasir við mér í íslensku samfélagi,“ sagði hann í sérstakri umræðu um fátækt á Íslandi í gær.
Þegar Bjarni gerði athugasemdir við málflutning Ingu Sæland fór hann sjálfur með rangt mál um tölurnar sem hún hafði vísað til í ræðu sinni.
Inga Sæland átti frumkvæði að umræðunni um fátækt og hóf mál sitt með því að vitna til umræddrar skýrslu UNICEF. „Það er enn þá nokkuð ljóst að um 10% barna okkar líða skort. Samkvæmt skýrslu UNICEF á Íslandi sem kom út í janúar 2016 líða 9,1% barna hér mismikinn skort, bæði félagslegan og efnislegan,“ sagði hún. „Er hæstvirtur ráðherra sáttur við þá örbirgð sem tæplega 10% íslenskra barna búa við?“
Í skýrslu Unicef er byggt á svörum úr lífskjararannsókn Hagstofunnar og þau greind út frá sérstakri aðferðafræði sem er ætlað að varpa ljósi á marghliða skort meðal barna á Íslandi. Niðurstaðan er sú að hlutfall þeirra barna sem líða skort á Íslandi hafi rúmlega tvöfaldast frá árinu 2009. Gera megi ráð fyrir að á árinu 2014 hafi rúmlega 6100 börn liðið efnislegan skort og tæplega 1600 börn búið við verulegan skort.
„Mér finnst það ekki lýsa þeim raunveruleika
sem blasir við mér í íslensku samfélagi“
„Ég verð að byrja á að segja að ég hef fyrirvara við þá fullyrðingu sem er í þessari spurningu, þ.e. að 10% íslenskra barna búi við örbirgð. Mér finnst það ekki lýsa þeim raunveruleika sem blasir við mér í íslensku samfélagi,“ sagði Bjarni í umræðunum í gær.
Hélt að Inga væri að vísa til afstæðrar fátæktar
Hann fullyrti að í tölunum sem Inga vísaði til væri byggt á tekjuviðmiðum „þar sem við skoðum meðaltekjur og síðan könnum við hversu margir eru með 60% eða minna af meðaltekjunum þar sem við skoðum meðaltekjur og síðan könnum við hversu margir eru með 60% eða minna af meðaltekjunum, þannig að þarna erum við að tala um hlutfallslega stöðu gagnvart öðrum hópum“.
Hið rétta er að í skýrslu Unicef er efnislegur skortur ekki greindur út frá tekjum heimila heldur með aðferð sem byggir á nálgun Eurostat við mælingar á skorti heimila á efnislegum gæðum og er notuð af rannsakendum á vegum rannsóknarstofnunar UNICEF. Þar er kannaður skortur á sjö sviðum; á sviði næringar, menntunar, klæðnaðar, upplýsinga, húsnæðis, afþreyingar og félagslífs, og teljast börn líða skort ef þau skortir tvennt eða fleira af lista lífskjararannsóknar Evrópusambandsins.
Tilraun Bjarna til að leiðrétta Ingu Sæland var þannig á misskilningi byggð. Hann virðist hafa haldið að Inga væri að vísa til mælinga á því sem kallast afstæð fátækt, þegar hún vitnaði skýrt í skortgreiningu Unicef sem byggir á aðferðafræðinni sem er reifuð hér að ofan og myndirnar hér varpa nokkru ljósi á.
„Það er of langt gengið að segja hreinlega að þeir sem falla undir þann hóp hlutfallslega gagnvart öðrum búi við aðstæður sem væri hægt að lýsa sem örbirgð. Það finnst mér bara of langt gengið,“ sagði Bjarni sem tók þó fram að það væri mikilvægt að halda því til haga að mörg börn á Íslandi liðu verulegan efnislegan skort.
„En ég kalla eftir því að við notum þá
tölurnar sem eru byggðar á rannsóknum“
„Ég vil bara fagna því að hafa fengið öflugan talsmann eins og þann sem hér hefur opnað umræðuna inn á þing til að halda stjórnvöldum við efnið og koma inn með þá reynslu og þekkingu sem hv. þingmaður hefur inn í þennan málaflokk. En ég kalla eftir því að við notum þá tölurnar sem eru byggðar á rannsóknum. Þar erum við að tala um að um 2% barna búi á Íslandi á heimilum þar sem verulegur skortur er á efnislegum gæðum.“
Athugasemdir