Þessi grein birtist fyrir rúmlega 8 mánuðum.

Þrátt fyrir hóflega kjarasamninga haldast stýrivextir óbreyttir

Seðla­bank­inn tel­ur að spenn­an í hag­kerf­inu geti leitt af sér launa­skr­ið þrátt fyr­ir ný­gerða kjara­samn­inga Þá gætu að­gerð­ir í rík­is­fjár­mál­um auk­ið eft­ir­spurn og verð­bólgu­þrýst­ing.

Þrátt fyrir hóflega kjarasamninga haldast stýrivextir óbreyttir
Seðlabankastjóri Stýrivextir hafa haldist óbreyttir mánuðum saman þrátt fyrir að verðbólga hafi farið lækkandi og að kjarasamningar hafi náðst á almennum vinnumarkaði til lengri tíma um hóflegar launahækkanir. Ásgeir Jónsson er seðlabankastjóri og formaður Peningastefnunefndar.

Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hefur ákveðið að halda stýrivöxtum sínum óbreyttum. Þeir verða því áfram 9,25 prósent.

Í yfirlýsingu hennar segir að verðbólga hafi minnkaði lítillega í febrúar og mældist 6,6 prósent. Undirliggjandi verðbólga hafi einnig hjaðnað en sé líkt og mæld verðbólga enn vel yfir verðbólgumarkmiði. Verðbólguvæntingar séu einnig yfir markmiði sem gæti bent til þess að verðbólga verði áfram þrálát. „Nýleg endurskoðun Hagstofu Íslands á þjóðhagsreikningum sýnir að hagvöxtur á síðustu árum var meiri en fyrri tölur bentu til. Spennan í þjóðarbúinu virðist því vera umfram það sem áður var talið. Áfram hægir þó á vexti efnahagsumsvifa enda er taumhald peningastefnunnar töluvert.“

Óvissa hafi minnkað eftir undirritun kjarasamninga á almennum vinnumarkaði, sem munu gilda í fjögur ár, snúast um hóflegar launahækkanir og hafa það meginmarkmið að ná niður vöxtum og verðbólgu. Peningastefnunefndin segir að spennan í þjóðarbúinu gæti leitt til þess að launaskrið verði meira en ella. „Einnig gætu aðgerðir í ríkisfjármálum aukið eftirspurn og verðbólguþrýsting. Mótun peningastefnunnar á næstunni mun sem fyrr ráðast af þróun efnahagsumsvifa, verðbólgu og verðbólguvæntinga.“

Hóflegir samningar

Á síðustu vikum hefur þorri almenna markaðarins skrifað undir langtímakjarasamninga. Þeir kallast „Stöðugleika- og velferðarsamningarnir“ og hafa það meginmarkmið að ná niður verðbólgu og stýrivöxtum. 

Launahækkunin sem samið var um er minnsti hlutinn af þessu. Samið var um lágmarkshækkun á mánuði upp á  23.750 krónur og svo áfram í hlutfalli við það upp launaflokka. Almennt verður launahækkunin 3,25 prósent í ár, 2024, en svo 3,5 prósent næstu þrjú ár. Ræstingafólk fær sérstakan kaupauka.

Á móti ætlar hið opinbera að leggja til 80 milljarða króna á samningstímanum í allskyns aðgerðir sem eiga að fjölga krónum í vasa launþega og létta þeim lífsbaráttuna með öðrum hætti.

Væntingar voru til þess að gerð samninganna myndi duga til að Seðlabankinn, sem hefur hækkað stýrivexti úr 0,75 prósent í 9,25 prósent frá því vorið 2021, og haldið þeim í þeim hæðum mánuðum saman, myndi hefja vaxtalækkunarferli. Af því varð ekki. 

Mikil hækkun á greiðslubyrði framundan

Það eru váleg tíðindi fyrir heimili og fyrirtæki landsins. Á fyrstu níu mánuðum síðasta árs greiddu heimili landsins til að mynda alls um 92 milljarða króna í vaxtagjöld, eða 32 milljörðum krónum meira en þau gerðu á sama tímabili árið áður. Þau hækkuðu um 54 prósent á milli ára. 

Þá greindi Heimildin nýverið frá því að greiðslubyrði sumra lána heimila muni brátt tvöfaldast. Stór skerfur óverðtryggðra lána á föstum vöxtum mun ganga í gegnum vaxtaendurskoðun á næstu misserum. Á fyrri helmingi þessa árs munu vextir á óverðtryggðum íbúðalánum upp á samtals 67 milljarða króna losna. En það eru um 2,9 prósent af öllum útistandandi íbúðalánum heimila landsins. 

Í lok janúar voru vegnir meðalvextir óverðtryggðra íbúðalána á breytilegum vöxtum um 10,9 prósent. Til samanburðar eru vegnir meðalvextir óverðtryggðra lána á föstum vöxtum á fyrri hluta þessa árs 4,5 prósent.

Kjósa
10
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (3)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • JA
    Jón Arnarson skrifaði
    Er þetta ekki eðlileg niðurstaða í samfélagi sem hefur ráðamann með markmið að gera ekki neitt og því þurfi Seðlabankinn að nota sitt sitt eina vopn, án frekari endurskoðunar?
    0
  • ADA
    Anna Dóra Antonsdóttir skrifaði
    Peningastefnunefnd er komin á bólakaf í viðtengingaháttinn - “ ef að sé og ef að mundi, átján lappir á einum hundi” .
    Hverjar eru húsnæðisskuldir nefndarmanna? Og á hvaða kjörum?
    2
  • Axel Axelsson skrifaði
    lénsherra æemmef er sáttur við verð á snærisspottum og telur þá duga ágætlega til sjálfsmorðas heimilanna . . .
    0
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

„Við mætum í vinnuna til þess að sigra“
4
Á vettvangi

„Við mæt­um í vinn­una til þess að sigra“

Kona sem sit­ur á bið­stofu með fleira fólki er að grein­ast með heila­æxli og það þarf að til­kynna henni það. En það er eng­inn stað­ur sem hægt er að fara með hana á, til að ræða við hana í næði. Í ann­an stað er rætt við að­stand­end­ur frammi, fyr­ir fram­an sjálfsal­ann en þá fer neyð­ar­bjall­an af stað og hama­gang­ur­inn er mik­ill þeg­ar starfs­fólk­ið hleyp­ur af stað. Í fjóra mán­uði hef­ur blaða­mað­ur ver­ið á vett­vangi bráða­mót­tök­unn­ar á Land­spít­al­an­um og fylgst með starf­inu þar.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
6
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár