Þessi grein birtist fyrir rúmlega 9 mánuðum.

Þjóðarréttur fyrir Hæstarétt

Ind­versk mat­ar­gerð er þekkt víða um heim og heiti margra rétta frá fjöl­menn­asta ríki heims læt­ur kunn­ug­lega í eyr­um. Ef hægt er að tala um ind­versk­an þjóð­ar­rétt verð­ur rauð­gul­ur og bragð­mild­ur rétt­ur oft fyr­ir val­inu. Nú er deilt um hver eigi heið­ur­inn af þess­um rétti.

Eftir lok heimsstyrjaldarinnar síðari stóð efnahagur Breta ótraustum fótum. Meðal þess sem bresk stjórnvöld gripu til í sparnaðarskyni var að sleppa taki  á ýmsum nýlendum sínum og veita þeim sjálfstæði. Árið 1947 var ákveðið að kljúfa upp landsvæði sem nefnt var British India og til yrðu annars vegar Pakistan og hins vegar Indland. Pakistan yrði land múslima og Indland land hindúa.

Til að annast skiptingu og ákveða landamæri ríkjanna fengu bresk stjórnvöld lögfræðing, Cyril Radcliffe að nafni. Radcliffe hafði aldrei til Indlands komið og að eigin sögn aldrei austar en til Parísar. Honum var vandi á höndum og sagði sjálfur að hvernig svo sem skiptingin yrði myndi hún valda misklíð. Radcliffe kom til Indlands 8. júlí 1947 og fékk einungis fimm vikur til að ákveða landamærin, sem síðar voru kölluð Radcliffe línan. Ástæða þess að tíminn var svo knappur var að ákveðið hafði verið að 15. ágúst þetta sama ár færu Bretar með allt sitt frá Indlandi og þá yrði skiptingin að liggja fyrir og jafnframt að þann dag yrði lýst yfir sjálfstæði landanna tveggja, Indlands og Pakistan.

Ótti Radcliffes við misklíð reyndist ekki ástæðulaus og talið er að um það bil tvær milljónir hafi látist í átökum um landsvæði og nauðungarflutninga.

Flýðu til Delí

Í umrótinu árið 1947 ákváðu tveir kunningjar, sem báðir hétu Kundan að fornafni, og bjuggu í Peshawar í norðurhluta Pakistan, að flýja til Indlands. Þeir fóru 800 kílómetra leið til Delí. Þeir voru báðir hindúar og höfðu fengist við veitingarekstur í Peshawar. Eftir flutninginn til Delí opnuðu þeir veitingastað, sem þeir skírðu Moti Mahal.

Þeir félagar lögðu áherslu á rétti sem þekktir voru á Peshawar-svæðinu en lítt þekktir í Delí og nágrenni. Þar á meðal hina svonefndu tandoori rétti, kjúkling sem steiktur var í leirofni. Reksturinn gekk frá upphafi vel og meðal fastagesta  var Jawaharlal Nehru, fyrsti forsætisráðherra Indlands. Hann hafði sérstakt dálæti á einum rétti sem í boði var á veitingastaðnum.

Þessi réttur, sem varð brátt eins konar einkennisréttur staðarins, hét Murgh Maghani, betur þekktur undir nafninu Butter Chicken.

Allir vildu Lilju kveðið hafa

Setningin hér að ofan vísar til Lilju Eysteins Ásgrímssonar, eins merkasta helgikvæðis sem ort hefur verið á íslensku. Merkingin er auðskilin, ef eitthvað lukkast vel vilja fleiri en einn gjarnan eigna sér heiðurinn. Þannig er það með hinn þekkta og vinsæla rétt Murgh Maghani, Butter Chicken.

Þótt þeim félögum, Kundan Lal Gujral (1902–1997) og Kundan Lal Jaggi (1924–2018), hafi samið vel gekk afkomendunum ekki jafn vel að finna taktinn og leiðir skildu að lokum. Og þá gerðist það að báðir vildu eigna sér heiðurinn af kjúklingaréttinum vinsæla.

Lal Gujral-útgáfan

Fjölskylda Kundan Lal Gujral hélt upphaflegu nafni veitingastaðarins, Moti Mahal. Eftir erfiðleika í lok síðustu aldar neyddist Lal Gujral-fjölskyldan til að selja fyrirtækið en stofnaði síðan annað fyrirtæki undir sama nafni, nema nú hafði orðið delux bæst við.

Nú rekur fjölskyldan vel á þriðja tug veitingastaða á Indlandi og auk þess útibú í Bandaríkjunum og Bretlandi. Monish Gujral, barnabarn stofnandans, útskýrði tilurð Murgh Maghani fyrir blaðamanni: afa hugkvæmdist, löngu áður en hann flutti til Delí, að steikja kjúkling í tandoori leirofni, sem áður var eingöngu notaður til að baka naanbrauð og parathibrauð. Það að steikja kjúklinginn í tandoori leirofninum gaf honum milt kolabragð. Afi átti ekki kæliskáp svo að kjúklingur sem ekki seldist þornaði og tapaði bragðinu. Afi fékk þá hugmynd að „endurlífga“ kjúklinginn í sósu sem samanstóð af tómatsósu og smjöri. „Þannig varð Murgh Maghani, Butter Chicken, til,“ sagði Monish Gujral.

Dæmigerð sósa á þessum tíma var brún, steiktur laukur, nellika, engifer, hvítlaukur og kardemomma. „Afa fannst þessi sósa of sterk og þess vegna endaði hann með þessa mildu kremkenndu tómatsósu. Það er þessi samsetning sem hefur gert Murgh Maghani að þekktasta rétti Indlands.“

Lal Jaggi-útgáfan

Barnabörn Kundan Lal Jaggi reka í dag 6 veitingastaði undir nafninu Daryaganj. Fyrirtækið var stofnað árið 2018. Á Daryaganj er boðið upp á leyniuppskriftir afa frá 1947, einkum og sér í lagi Murgh Mahani. Að sögn Raghav Jaggi, eins barnabarnanna, í viðtali við dagblaðið New York Times varð kjúklingarétturinn vinsæli til í algjörri neyð. „Einhverju sinni var ekkert til heima hjá afa og ömmu í Peshawar annað en smá afgangur af tandoori kjúklingi. Afa datt þá í hug að setja afganginn af kjúklingnum í heimalagaða tómatsósu, sem hann bætti svo smjöri út í. Þar með var til orðinn þessi sósa sem síðar varð svo fræg,“ sagði Raghav Jaggi.

Málið í höndum Hæstaréttar Indlands

Þegar eigendur Daryaganj auglýstu að þar væri boðið upp á kjúkling sem eldaður væri eftir hinni upprunalegu Murgh Maghani-uppskrift var eigendum Moti Mahal nóg boðið. Þeir ákváðu að stefna Daryaganj og krefjast þess að eigendum yrði bannað að auglýsa að þeirra uppskrift væri hin upprunalega. Auk þess krefjast eigendur Moti Mahal bóta sem jafngilda um það 32 milljónum íslenskra króna.

Málið hefur vakið athygli fjölmiðla víða um heim og Monish Gujral, fulltrúi stefnenda, sagðist í viðtali við danska dagblaðið Politiken að undanförnu hafa farið í um það bil þúsund viðtöl vegna málsins. „þetta er spurning um heiður, viðurkenningu, pláss í sagnfræðiritum og auðvitað peninga,“ sagði  Monish Gujral.
Ekki liggur fyrir hvenær málið verður tekið til meðferðar í Hæstarétti Indlands en dómskjölin fylla 2.752 blaðsíður.

Kjósa
22
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
2
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
6
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár