„Okkur finnst þetta vissulega sérkennilegt. Við höfum heyrt af þessu og þetta er almannarómur á Patreksfirði og þarna fyrir vestan. En við getum ekki gert kröfu um það að stöðvarstjórar séu staðsettir á hverjum degi á eldissvæðunum,“ segir Karl Steinar Óskarsson, deildarstjóri fiskeldis hjá Matvælastofnun (MAST), aðspurður um hvað stofnuninni finnist um það að stöðvarstjóri sjókvíaeldis hjá Arctic Fish á Patreksfirði, Ísak Óskarsson, hafi verið búsettur á Tenerife meðan hann hefur gegnt starfinu. Heimildin greindi frá þessu í dag. „Það stendur ekkert um þetta í lögum og reglum hvar stöðvarstjórinn á að vera staðsettur,“ segir Karl Steinar. 

Ein afdrifaríkasta slysaslepping í sögu íslensks laxeldis átti sér stað hjá Arctic Fish á Patreksfirði í sumar þegar gat kom á sjókví fyrirtækisins. Að minnsta kosti 3500 eldislaxar sluppu úr eldiskvínni og hafa þessir laxar synt upp í ár víðs vegar um landið. Fjöldamótmæli, skipulögð af náttúruverndarsamtökum og hagsmunaaðilum í laxveiði, voru haldin á Austurvelli fyrr í haust til að bregðast við slysasleppingunni og mótmæla sjóakvíaeldinu. 

Skoða lagabreytingar til að tryggja betra eftirlit

Karl Steinar segir að hins vegar sé MAST að skoða að gera ríkari kröfur um það í framtíðinni að stöðvarstjórar laxeldisfyrirtækja séu búsettir og staðsettir á þeim stöðum þar sem kvíarnar sem þeir hafa yfirumsjón með eru. „Ég held ég geti fullyrt það að á öllum öðrum eldissvæðum á Íslandi er stöðvarstjórinn staðsettur á staðnum.“

Uppbygging Arctic Fish er þannig að yfir fyrirtækinu er forstjóri, Stein Ove-Tveiten, sem er staðsettur á Ísafirði. Svo er einn eldisstjóri sem er yfir sjókvíaeldinu sem einnig er staðsettur á Ísafirði. Undir honum er svo stöðvarstjóri sem er yfir hverri eldisstöð eða eldinu í hverjum firði. Á Patreksfirði er þetta Ísak Óskarsson. Stöðvarstjórinn er því eins konar útibússtjóri, eða verkstjóri, í viðkomandi firði. 

Karl Steinar segir að lögfræðingar MAST séu að athuga hvað hægt sé að gera innan ramma laganna til að tryggja viðveru stöðvarstjóra á því laxeldissvæði sem viðkomandi stýrir. „Við erum að kanna hvort við höfum lögfræðilegar heimildir til þess að fara fram á þetta. Við ætlum að koma því áleiðis að ákvæði um viðveru stöðvarstjóra verði komið inn í næstu lagabreytingar um laxeldið sem er í vinnslu. Manni finnst það vera skynsamlegast. Þetta ætti að vera skilyrði“

Lögreglurannsókn stendur yfir 

Nú stendur yfir lögreglurannsókn á slysasleppingunni sem snýst meðal annars um eftirlitsleysi með kvínni sem gat kom á. Fóðurvél var skilin eftir í kvínni og gataði hana með þeim afleiðingum sem eldislaxarnir sluppu út. Arctic Fish sinnti ekki neðansjávareftirliti með kvínni sem skyldi þar sem netið í henni undir yfirborðinu hafði ekki verið kannað í 95 daga áður en gatið uppgötvaðist. Samkvæmt vinnureglum á að framkvæmda neðansjávareftirlit á að minnst kosti 60 daga fresti. Auk þess var ekki viðhöfð ljósastýring í kvínni sem gerði það að verkum að fiskurinn varð kynþroska í meira mæli en átti að verða. Kynþroska fiskur getur frekar blandast við villta laxastofna ef hann sleppur. 

Samkvæmt því sem Karl Steinar segir þá getur lögreglurannsóknin á Arctic Fish ekki snúist um þetta með beinum hææti þar sem ekki er ákvæði um þetta í núgildandi lögum um fiskeldi.