Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

Heillandi hrímheimur

Góð og trú­verð­ug heims­sköp­un er ein af frum­for­send­um góðr­ar fant­as­íu og í þess­ari bók tekst Hildi Knúts­dótt­ur svo sann­ar­lega að skapa eft­ir­minni­leg­an heim.

Heillandi hrímheimur
Heimssköpun „Í þessari bók tekst Hildi Knútsdóttur svo sannarlega að skapa eftirminnilegan heim.“ Mynd: Davíð Þór
Bók

Hrím

Höfundur Hildur Knútsdóttir
Mál og menning
338 blaðsíður
Gefðu umsögn

Jófríður Karkadóttir er dóttir kennimanns í Mývatnsskaranum. Hún er eins og aðrir unglingar, hefur áhuga á fötum, perlusaumuðum yfirskyrtum úr kópaskinni, ástinni, en um hjarta hennar takast á æskuvinur hennar Bresi og hinn framandi Suðri úr Ljósavatnsskaranum, og svo veltir hún því líka fyrir sér hvað framtíðin ber í skauti sér og hvaða verkefni innan skarans munu falla henni í skaut þegar hún verður fullorðin. Við hittum Jófríði fyrst úti í hólma á Skjálfandafljóti, nálægt sumardvalarstað skarans hennar, þar sem hún er að safna ull af svokölluðum haðnautum áður en haldið er til Húsavíkur í sumarlok þar sem allir skararnir hittast, veiða saman, halda hátíð og skiptast á varningi áður en haustið rekur öll í vetrarbúðir úti á ísilögðum vötnum.  

Góð og trúverðug heimssköpun er ein af frumforsendum góðrar fantasíu og í þessari bók tekst Hildi Knútsdóttur svo sannarlega að skapa eftirminnilegan heim. Ekki síst vegna þess að hann er byggður á Suður-Þingeyjarsýslu með vötnum og ám og hæðum sem heita sömu nöfnum og í okkar heimi, landslagi sem er til í alvöru og mörg þekkja vel. Sá heimur sem hún skapar í nýjustu bók sinni, Hrím, er bæði kunnuglegur og framandi og framkallaður af mikilli sköpunargáfu og skáldagleði. 

Hildur Knútsdóttir hefur skrifað nokkrar bækur og bókaflokka þar sem fantasían vefst saman við þá heimsmynd sem við þekkjum og má þar nefna verðlaunabækurnar þríleikinn Ljónið, Nornin og Skógurinn og tvíleikinn Vetrarfrí og Vetrarhörkur. Í þessari bók er gengið lengra, lesendur kannast við landafræði og staðarheiti, mögulega hluta dýra- og jurtalífs, en sjónarhornið er framandi, samfélagið er safnara og veiðimanna sem ferðast um í nokkrum hópum sem kallast skarar, trúarbrögðin eru samtal við náttúruna sem er bæði lík og ólík þeirri náttúru sem við þekkjum á þessu svæði í dag, lífsbaráttan er ekki bænda og búaliðs heldur fer mun aftar í sögunni. Tilfinningin er að einhverju leyti forsöguleg, dýrin eru til að mynda bæði fjölbreyttari og miklu stærri en við eigum að venjast eða fólkið er miklu minna. Refir gegna hlutverki hunda og ná fólki upp að mitti, fjórar manneskjur þarf til að draga einn selkóp og laxar geta hæglega gleypt meðalmanneskju. Risavaxnir birnir og mórhirtir sem gætu verið það sem við köllum hreindýr leika lausum hala, að ógleymdum hinum skelfilegu ófreskjum, hrímsvelgjunum. 

Bakgrunnur sögunnar og sú þjóð- og mannfræði sem gerir söguna lifandi er einstaklega skemmtilega unnin.

Bakgrunnur sögunnar og sú þjóð- og mannfræði sem gerir söguna lifandi er einstaklega skemmtilega unnin. Lífi fólksins í skörunum er lýst á lifandi og áhugaverðan hátt, hvernig dagar þess líða við veiðar og söfnun, hvernig  fólk verslar og slúðrar og skemmtir sér, hvað er borðað, hvernig þau hita híbýli sín og lýsa þau, hvað er í matinn, hvernig húsaskipan er, hvað er dýrmætt og hvernig er hagkerfið og svo framvegis. Allt þetta er ljóslifandi fyrir hugskotssjónum lesandans sem sekkur sér niður í lífið í tjöldum og langhúsum, og hvernig það býður þrátt fyrir harðræði upp á ýmsar gjafir og gleði. 

Hildur nýtir sér íslenskuna og orðaforða hennar í Hrími enda dýrmætt að geta kafað í sjóði Snorra-Eddu og þjóðsagna Jóns Árnasonar þegar íslensk fantasía er skrifuð. Persónurnar heita nöfnum eins og Kneif, Eirfinna og Auðni, ættbálkarnir kallast skarar og foreldrar kalla börn sín „jóðið mitt“ á elskulegan hátt en fyrir þau sem ekki vita þá er skari orð yfir hóp og jóð þýðir barn, allavega í krossgátum. Íslenskan er full af skemmtilegum orðum og samheitum og nákvæmlega engin ástæða til að láta þau liggja óbætt hjá garði. 

Þótt heimssköpunin taki töluvert pláss í Hrími er bókin þó fyrst og fremst þroskasaga Jófríðar og hvernig hún tekst á við ýmis hlutverk er fylgja því að vaxa úr grasi. Rómantík fær sinn skerf með stjörnustari og leynifundum í heitum laugum og hún lendir í þeirri sígildu klemmu að þurfa að velja milli tveggja stráka, æskuvinarins Bresa og hins meira framandi Suðra, sem báðir hafa ýmislegt sér til ágætis en setja henni þó ákveðna afarkosti. Sambandi hennar við bestu vinkonuna Eirfinnu eru líka gerð góð skil og Eirfinna með skemmtilegri persónum í bókinni. Á meðan kallar framtíðin og þau hlutverk sem bjóðast þar ekki endilega þau sem Jófríður myndi velja sér sjálf. Hún leggur í eins konar kvendómsvígsluferð, ein í hríðarbyl að sinna lífsnauðsynlegum erindum og fær á meðan tækifæri til að hugsa sinn gang, hlusta á sína innri rödd og velja sjálf þá leið sem hún ætlar sér að feta. 

Eins og ég sagði áðan þá er höfundur Hríms þekkt fyrir að láta ekki eina bók nægja þegar hún kafar á annað borð í aðra heima og það má vissulega hugsa sem svo að það væri synd að láta þessa nostursamlegu heims- og persónusköpun ekki teygja sig í fleiri bækur. Sagan af Jófríði stendur þó alveg sjálfstætt og fyrir sínu þó ég hefði samt ekkert á móti því að heimsækja Hrímland aftur. 

Kjósa
3
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
1
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
6
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár