Hlutur olíufélaganna í hverjum seldum bensínlítra var 49,92 krónur um miðjan þennan mánuð. Það er í fyrsta sinn á þessu ári sem það hefur farið undir 50 krónur. Hlutur þeirra í hverjum seldum lítra náði sögulegum lágpunkti í byrjun síðasta sumars. Í maí 2022 fór hann niður í 31,24 krónur á lítra. Hálfu ári síðar stóð hann í 71,09 krónum á lítra, sem er hækkun upp á 128 prósent. Hlutur olíufélaganna nú er 56 prósent minni en hann var í desember í fyrra.
Þetta kemur fram í nýrri bensínvakt Heimildarinnar.
Viðmiðunarverð á bensínlítra stendur nánast í stað milli mánaða. Það er nú 303,8 krónur sem er tíu aurum meira en það var um miðjan júlí. Verðið hefur ekki verið jafn lágt í krónum talið og það hefur verið síðustu tvo mánuði síðan í apríl í fyrra. Hæst fór það í 341,9 krónur á lítra um mitt síðasta sumar. Þegar tekið er tillit til verðbólgu þá var hæsta verðið þó í apríl 2012, þegar lítrinn kostaði 401 krónur á núvirði.
Viðmiðunarverðið miðar við næstlægstu verðtölu hverju sinni til að forðast áhrif tímabundinnar verðsamkeppni á allra lægsta verð. Viðmiðunarverðið er þó með lægstu verðum og sýnir þar með lægri hlut olíufélagsins en reikna má með að raunin sé meðaltalið af öllu seldu bensíni á landinu.
Hækkanir gætu verið í kortunum
Þessi staða bendir til þess að það megi búast við töluverðum verðhækkunum á bensíni í nánustu framtíð. Heimsmarkaðsverð á olíu hefur hækkað um rúmlega tíu prósent á mánuði. Íslensku olíufélögin kaupa alla sína olíu af sama aðilum, Equinor í Noregi og eiga vanalega töluvert af birgðum. Líklegt innkaupaverð íslenskra olíufélaga ákvarðast einkum af heimsmarkaðsverði og gengi krónunnar gagnvart Bandaríkjadal. Samkvæmt útreikningum Bensínvaktarinnar hækkaði það um tíu prósent milli mánaða. Við næstu innkaup ætti innkaupaverðið samkvæmt öllu að hækka, og miðað við hvað hlutur olíufélaganna hefur dregist saman þá ætti það að leiða til hækkunar á smásöluverði.
Hlutur ríkisins í hverjum seldum bensínlítra samanstendur af virðisaukaskatti, almennu og sérstöku bensíngjaldi og kolefnisgjaldi. Alls er virðisaukahlutfallið sem leggst á bensínlítrann 19,35 prósent, almenna bensíngjaldið hækkaði úr 30,2 krónum í 32,5 krónur um síðustu áramót og sérstaka bensíngjaldið fór úr 48,7 krónum í 52,45 krónur. Þá hækkaði kolefnisgjaldið úr 10,5 krónum í 11,3 krónur.
Alls tekur íslenska ríkið nú um 155,10 krónur af hverjum seldum lítra af bensíni, eða um 51 prósent.
Gögn og aðferðafræði
Hér að ofan er birt niðurstaða útreikninga og áætlunar á því hvernig verð á lítra af bensíni skiptist milli aðila.
-
Viðmiðunarverð er fengið frá hugbúnaðarfyrirtækinu Seið ehf. sem meðal annars heldur úti síðunni Bensínverð.is og fylgst hefur með bensínverði á flestum bensínstöðum landsins daglega síðan 2007. Miðað er við næstlægstu verðtölu í yfirlitinu til að forðast að einhverju leyti áhrif tímabundinnar verðsamkeppni á allra lægsta verð. Viðmiðunarverðið er þó með lægstu verðum og sýnir þar með lægri hlut olíufélagsins en reikna má með að raunin sé meðaltalið af öllu seldu bensíni á landinu.
-
Hlutur ríkisins liggur ljós fyrir út frá sköttum sem eru ýmist fastir og hlutfallslegir. Upplýsingar um breytingar á skattalögum eru fengnar frá Viðskiptaráði sem fylgst hefur með slíkum breytingum um árabil.
-
Líklegt innkaupaverð er reiknað útfrá verði á bensíni til afhendingar í New York-höfn í upphafi mánaðar frá bandarísku orkustofnuninni EIA og miðgengi dollars gagnvart íslenskri krónu í yfirstandandi mánuði frá Seðlabanka Íslands. Í þessum útreikningum kann að skeika nokkru á hverjum tímapunkti vegna lagerstöðu, skammtímasveiflna á markaði o.s.frv. Nákvæmara væri að miða við verð á bensíni til afhendingar í Rotterdam, en verðupplýsingar þaðan liggja ekki fyrir á opnum gagnaveitum. Mismunur á verði í New York og Rotterdam er þó yfirleitt mjög lítill.
-
Hlutur olíufélags er loks reiknaður sem afgangsstærð enda haldgóðar upplýsingar um einstaka kostnaðarliði olíufélaganna ekki opinberar. Hafa ber í huga að þar sem viðmiðunarverð er með lægstu verðum á hverjum tíma er þessi liður ef til vill einhverju hærri sé litið til heildarviðskipta með bensín á Íslandi.
Verðupplýsingar miðast við verðlag hvers tíma. Gögnin eru uppfærð mánaðarlega í kringum 15. hvers mánaðar. Fyrirvari er gerður um skekkjumörk sem þó ættu í mesta lagi að nema fáeinum krónum á útreiknaða liði.
Athugasemdir