Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir þingmaður Viðreisnar segir að það sé pólitískt val að bjóða almenningi örgjaldmiðil sem valdi erfiðri stöðu heimilanna.
„Ég spyr mig að því hvers vegna ekkert er gert til að ráðast að rót vandans sem er íslenska örmyntin sem sveiflast með þeim hætti að það framkallar nánast sjóveiki yfir þjóðina,“ sagði hún í pontu Alþingis en hún gerði efnahagsmál á Íslandi að umtalsefni undir liðnum störf þingsins í dag.
Þorbjörg sagði að mikil verðbólga og örar vaxtahækkanir Seðlabankans hefðu þyngt róður heimilanna mjög.
„Það er stutt síðan að meiri hluti nýrra lána var óverðtryggður en staðan í dag er að 86 prósent nýrra lána hjá bönkunum eru verðtryggð. Ríkisstjórnin talar um að þessi sveigjanleiki sé góður fyrir heimilin en fyrir fólk sem upplifir það nánast sem áhættufjárfestingu að ætla sér að eignast heimili er erfitt að taka undir,“ sagði hún.
Kennir krónunni um háa vexti
Þorbjörg sagði að kosningaloforð Sjálfstæðisflokksins um íslenskt lágvaxtaskeið hefðu staðið í „heila fimm mánuði“.
„Þá var komið að næstu bylgju hins svokallaða sveigjanleika. Verðbólgan er auðvitað veruleikinn víða um lönd núna og það er staðreynd að verðbólgan er víða hærri en hér á Íslandi, en vextirnir á Íslandi eru margfalt hærri en annars staðar. Ástæðan fyrir því er einföld og það er gjaldmiðillinn okkar. Það er pólitískt val að bjóða almenningi örgjaldmiðil sem veldur þessari stöðu. Ég spyr mig að því hvers vegna ekkert er gert til að ráðast að rót vandans sem er íslenska örmyntin sem sveiflast með þeim hætti að það framkallar nánast sjóveiki yfir þjóðina.“
Fram kom í máli hennar að hún hefði fengið þær upplýsingar frá Seðlabankanum í lok árs að rúmur fjórðungur lántakenda hefðu þá verið með óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum. „Þetta eru þá þau heimili sem hafa tekið á sig raðhækkanir á vöxtum af fullum þunga. Við þennan hóp bætast svo um 4.500 heimili sem eru með lán sem koma til endurskoðunar á þessu ári.
Hinn svokallaði sveigjanleiki leikur mörg heimilin grátt núna, en á sama tíma eru um 250 íslensk fyrirtæki sem hafa valið að yfirgefa krónuna og gera upp í öðrum gjaldmiðli til að geta rekið fyrirtæki sín á stöðugum grundvelli, laus við þessar sveiflur. Þessum fyrirtækjum fjölgar ár frá ári. Hin stóra pólitíska spurning hlýtur þess vegna að vera: Hvers vegna þarf almenningur einn að taka á sig kostnaðinn af krónunni?“ spurði hún að lokum.
Verðtryggðu lánin geti „verið algjör lífsbjörg“
Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra talaði um verðtryggð og óverðtryggð lán í óundirbúnum fyrirspurnatíma í fyrradag. Hann sagðist hafa verið talsmaður þess að fólk hefði frelsi til að velja á milli ólíkra kosta. „Það er tilfellið með verðtryggð lán að þau bjóða lántakandanum upp á minni mánaðarlega greiðslubyrði, sérstaklega þessi dæmigerðu verðtryggðu lán, sem getur verið algjör lífsbjörg fyrir þá sem hafa tekið óverðtryggt lán og eru núna að upplifa mikla hækkun á greiðslubyrðinni.
Það er ástæðan fyrir því að við börðumst fyrir því, Sjálfstæðismenn á sínum tíma, að fella niður stimpilgjöldin af endurfjármögnun slíkra lána, vegna þess að það væri ósanngjarnt að ríkið ætti að hafa af því tekjur þegar fólk væri að koma sér í frekara skjól. Dæmin sem við vitum um úr fjármálakerfinu eru um það að margir hafi nýtt sér þennan kost. Ég verð að lýsa mikilli furðu þegar ég heyri ítrekað hér í þingsal að fólk vilji bara loka þessum dyrum, banna fólki að veita sér þessa björg. Og hvað á þá að gera í staðinn?“ spurði ráðherrann.
„Hvað á þá að gera í staðinn? spyr ég háttvirtan þingmann. Lengja í láninu, er sagt. Það er ekki að fara að bjarga neinum. Hérna er einfaldlega um að ræða úrræði sem hefur verið umdeilt lengi og getur gagnast og það er að gagnast núna. Eða er allt þetta fólk að taka rangar ákvarðanir að mati háttvirts þingmanns?“ spurði hann jafnframt.
Meiri blekkingarnar hjá Bjarna. Það er aðeins fyrstu misserin sem mánaðarleg greiðslubyrði er minni á verðtryggðum lánum. Þegar frá líður verður greiðslubyrði óverðtryggðra lána miklu minni.
Annars verður ekki hægt að fá húsnæðislán á viðunandi kjörum á Íslandi fyrr en við höfum tekið upp evru eftir inngöngu í ESB. Er það ekki löngu orðið ljóst?