Vaxtahækkanir Seðlabankans virðast byrjaðar að bíta töluvert og valda því að fasteignamarkaðurinn er farinn að kólna. Íbúðum í sölu fjölgar og kaupsamningum fækkar auk þess sem færri íbúðir seljast á yfirverði. Afborganir á 30 milljóna króna óverðtryggðu láni hafa hækkað um 900 þúsund krónur á ársgrundvelli frá fyrra ári.
Aðhaldsaðgerðir Seðlabankans eru farnar að hafa veruleg áhrif til kælingar á markaði, að því er segir í mánaðarskýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar. Með nýjustu vaxtaákvörðun Seðlabankans eru stýrivextir nú komnir í 5,5 prósent. Bankarnir hafa allir hækkað breytilega vexti og eru þeir nú á bilinu 7 til 7,4 prósent hjá viðskiptabönkunum þremur. Hafa óverðtryggðir vextir ekki verið jafn háir frá árinu 2015. Þá hafa verðtryggðir vextir einnig hækkað og eru nú að jafnaði 2,1 prósent hjá bönkunum en voru 1,4 prósent á sama tíma í fyrra.
Greiðslubyrði óverðtryggðra lána með breytilegum vöxtum hækkaði, milli ágústmánaðar og septembermánaðar, um sem nemur 6.200 krónum á hverjar 10 milljónir króna teknar að láni, þar sem um er að ræða óverðtryggð lán með breytilegum vöxtum. Nú borgar lántaki 62.900 krónur á mánuði fyrir hverjar 10 milljónir króna í lán en borgaði 56.700 krónur í ágúst. Sé horft lengra aftur, til fyrri hluta síðasta árs, sést hversu mikil hækkunin er en þá var greiðslubyrði samskonar lána um 38.000 krónur. Hækkunin nemur því um 25 þúsund krónum á mánuði. Það samsvarar því að afborganir á hverjar tíu milljónir teknar að láni séu nú um 300 þúsund krónum hærri á ári en var í fyrra. Greiðslubyrði 30 milljóna króna húsnæðisláns á mánuði er því 75 þúsund krónum hærri nú en á fyrri hluta síðasta árs og 900 þúsund krónum hærri á ársgrundvelli.
Greiðslubyrði verðryggðra lána hefur hækkað mun minna, um 1.100 krónur á mánuði milli ágúst og september miðað við 40 ára lán og um 1.000 krónur á mánuði miðað við 30 ára lán.
Íbúðum í sölu á höfuðborgarsvæðinu fjölgar um 52 prósent milli mánaða og kaupsamningum fækkar svo þeir hafa ekki verið jafn fáir frá árinu 2013. Á höfuðborgarsvæðinu eru nú til sölu 1.067 íbúðir en í lok júlímánaðar voru þær 700 talsins. Fæstar íbúðir voru skráðar til sölu í byrjun febrúar eða 437. Framboð á íbúðum til sölu eykst einnig töluvert í nágranna sveitarfélögum höfuðborgarsvæðisins en aukningin er hægari á landsbyggðinni.
Í skýrslunni kemur fram að aukið framboð megi að mestu rekja til þess að eldri íbúðir séu settar á sölu en síður að um sé að ræða nýjar íbúðir að koma á markaðinn. Þá fjölgar íbúðum í sérbýli á sölu hægt og örugglega frá því sem minnst var. Þær eru nú 325 talsins á höfuðborgarsvæðinu en voru fæstar 116.
Kaupsamningum á íbúðarhúsnæði fækkaði milli mánaða og einkum á höfuborgarsvæðinu. Þar voru þeir aðeins 378 talsins í júlí og hafa ekki verið jafn fáir síðan 2013, þó rétt sé að geta þess að um bráðbirgðatölur er að ræða.
Þá fækkar íbúðum sem seljast á yfirverði milli mánaða, sé horft til talna fyrir júlí. Enn selst þó ríflega helmingur íbúða á yfirverði, ríflega 53 prósent íbúða á höfuðborgarsvæðinu seldust þannig á verði sem var yfir ásettu verði í júlí borið saman við rúm 62 prósent í júní. Samkvæmt skýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er þetta hlutfall alla jafna á bilinu 7 til 15 prósent við eðlilegar aðstæður. Þá dregur enn meira úr því að íbúðir seljist hátt yfir ásettu verði, 5 prósent eða meira. Einkum á það við um íbúðir í fjölbýli á höfuðborgarsvæðinu en í júlí seldust tæp 15 prósent slíkra íbúða á meira en 5 prósent yfir ásettu verði. Hæst fór það hlutfall í apríl þegar ríflega 35 prósent íbúða seldust á slíku yfirverði.
Athugasemdir