Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Miðflokksins og fyrrverandi forsætisráðherra, er auglýstur sem ræðumaður á ráðstefnu í Svíþjóð sem skipulögð er af sænskum þjóðernisöfgamönnum. Þorri ræðumanna er tengdur stjórnmálaflokkum eða samtökum sem breiða út kynþáttahatur og reka harða innflytjendastefnu. Sumir ræðumanna hafa afneitað því opinberlega að Helförin hafi átt sér stað, lofað Adolf Hitler eða jafnvel starfað innan nýnasistahreyfinga.

Þetta hefur rannsókn Stundarinnar í sam­starfi við sænska fjöl­mið­il­inn Expo leitt í ljós.

Ráðstefnan ber nafnið Svenska Bok- & Mediemässan, eða Sænska bóka- og fjölmiðlamessan, og verður haldin í Stokkhólmi 20. ágúst næstkomandi. Er hún opinberlega kynnt sem ráðstefna um tjáningarfrelsi, en er í raun skipulögð af samtökum sem hafa það að markmiði að tengja saman aðila með ólíkar áherslur innan þjóðernisöfgahreyfingar Svíþjóðar og efla hana.

Ekki náðist í Sigmund Davíð við vinnslu fréttarinnar þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir

„Sigmundur er einn af ræðumönnum á stærstu messu ársins um tjáningarfrelsið,“ segir í færslu skipuleggjenda á samfélagsmiðlum til að auglýsa komu hans.

„Sigmundur er einn af ræðumönnum á stærstu messu ársins um tjáningarfrelsið“

Sigmundur Davíð, sem var forsætisráðherra frá 2013 til 2016 þegar hann sagði af sér vegna umfjöllunar um leynifélag hans Wintris sem kom fram í Panamaskjölunum, hefur undanfarin ár beitt þjóðernissinnaðri orðræðu. Hann hefur sagt uppljóstrun um nafn sitt í skjölunum hafa verið samsæri sem George Soros auðjöfur og alþjóðlegir fjölmiðlar stóðu fyrir. Flokkur hans, Miðflokkurinn, hefur hvatt til harðari stefnu í innflytjendamálum og þá sagði hann Black Lives Matter hreyfinguna „endurvekja rasisma“ og tortíma kjarnafjölskyldunni. Árið 2019 hitti hann Douglas Murray, breskan afturhaldsmann sem var fluttur til Íslands af þjóðernishyggjusamtökum.

Ræðumaður hætti við

Fjölmiðlar í Svíþjóð hafa fjallað um tengsl bæði skipuleggjenda ráðstefnunnar og ræðumanna við hægri-öfgahópa. Einn ræðumanna, Jan Emanuel Johansson, fyrrverandi þingmaður Jafnaðarmannaflokksins, hætti við að koma fram á ráðstefnunni eftir að dagblaðið Expressen hafði samband við hann vegna málsins. Sagði hann að honum hefði verið boðið að koma á ráðstefnuna til að ræða tjáningarfrelsi.

„Þegar ég skoða málið nánar sé ég að bæði skipuleggjandinn og margir þátttakendur eru hægri öfgamenn,“ sagði Johansson við Expressen. „Það eru engir sem ég vil láta tengja mig við. Ég hefði átt að skoða bakgrunn þeirra betur áður en ég samþykkti.“

Skipulögð af neti kynþáttahatara

Tor PaulssonForsprakki Nätverket er nú þekktur sem Tor Änglasjö, en einnig sem Tobbe Larsson.

Mynd: Expo

Ráðstefnan er ein af mörgum viðburðum og félögum sem notuð eru sem yfirvarp fyrir samtökin Nätverket. Forsprakki Nätverket er Tor Paulsson, sem kallar sig Tor Änglasjö og Tobbe Larsson í dag. Hann starfaði um tíma innan þjóðernisflokksins Svíþjóðademókrata, en færði sig yfir í róttækara klofningsframboð, Þjóðlega lýðræðissinna (ND). Hann hætti þátttöku í flokknum eftir að hann var dæmdur í fangelsi fyrir að beita sambýliskonu sína ofbeldi. Þegar hann losnaði hóf hann að skipuleggja Nätverket, tengdi sig við netmiðla sem breiða út kynþáttahatur og síðar stjórnmálaflokkinn Alternativ för Sverige.

Margir af ræðumönnum ráðstefnunnar eru tengdir við Alternativ för Sverige, sem þykir svo utarlega á hægri væng sænskra stjórnmála að Svíþjóðademókratar hafa fordæmt flokkinn. Flokkurinn hefur það númer eitt á stefnuskrá sinni að senda eina milljón innflytjenda úr landi. Talsmaður ráðstefnunnar er Lennart Matikainen, sem hefur boðið sig fram fyrir flokkinn, en flokkurinn varð til þegar leiðtogar hans voru reknir úr Svíþjóðardemókrötum fyrir meint tengsl við hægri-öfgahópa og gengu tveir þingmenn Svíþjóðardemókrata, Olle Felten og Jeff Ahl, í kjölfarið í Alternativ för Sverige. Eru þeir báðir á meðal ræðumanna á ráðstefnunni ásamt Sigmundi Davíð. Flokkurinn hefur ekki náð árangri í þingkosningum, en á þrjú sæti á sænska kirkjuþinginu.

Annar ræðumaður er þingmaðurinn Roger Richthoff, sem þurfti nýverið að yfirgefa Svíþjóðademókrata fyrir að hafa dreift myndbandi á samfélagsmiðlum þar sem Rússum er þakkað fyrir að hafa ráðist inn í Úkraínu. Í myndbandinu er því haldið fram að George Soros noti úkraínskar tilraunastofur í slagtogi við Barack Obama, fyrrverandi Bandaríkjaforseta, til þess að útrýma kristnu fólki.

Nýnasistar á meðal viðstaddra

Sænska bóka- og fjölmiðlamessan er þannig ein af mörgum leiðum sem Nätverket notar sem yfirvarp til að koma boðskap sínum fram í dagsljósið. Á síðustu ráðstefnu, sem fram fór í október í fyrra, voru nokkrir þjóðþekktir Svíar ræðumenn í bland við mikinn meirihluta lítt þekktra þjóðernissinna. Í einum af básunum seldi liðsmaður Norrænu mótstöðuhreyfingarinnar áróðursrit. Skemmst er þess að minnast að Norræna mótstöðuhreyfingin birtist á Íslandi í september 2019 og dreifðu meðlimir hennar áróðri á Lækjartorgi.

Einn af ræðumönnunum í ár, Jonas Nilsson, starfaði áður með sænska armi Norrænu mótstöðuhreyfingarinnar og sótti ráðstefnuna í fyrra til að sýna heimildarmynd sína um hættuna sem hann telur stafa af gyðingum. Þá gekk einn skipuleggjenda ráðstefnunnar, Theodor Stiebel sem nú gengur undir nafninu Alexander Johansson, í göngu mótstöðuhreyfingarinnar árið 2016. Aðrir ræðumenn hafa stutt nasíska hugmyndafræði í orði, meðal annars lofað Adolf Hitler eða afneitað því að nasistar hafi framið fjöldamorð á gyðingum í Seinni heimsstyrjöldinni.

Sameina öfgamenn undir hatti tjáningarfrelsis

Önnur leið sem Nätverket hefur notað til að breiða út boðskap sinn er í gegnum fyrir fyrirlestrafélag sitt Education4Future. Hefur félagið selt bækur og hampað rithöfundum og fyrirlesurum sem tala opinskátt um kynþáttahatur sitt og kalla gyðinga sinn helsta óvin. Á öðrum væng Nätverket er félagið Marketing4Future, sem sonur Tor stýrir ásamt Arne Weinz, en hann hefur opinberlega kallað eftir þjóðarmorði á múslimum og segir fjölgun þeirra í Svíþjóð vera afleiðing af samsæri gyðinga. „Annað hvort munu múslimar útrýma okkur eða við útrýma þeim. Ég kýs það síðara,“ hefur verið haft eftir Weinz.

Margir af ræðumönnum á ráðstefnunni hafa einnig dreift samsæriskenningum um Covid-19 faraldurinn og hefur Nätverket tengt sig vel inn í slíka hópa. Þannig hafa samtökin notað ýmis tækifæri til að tengja ólíka þræði hægri-öfgastefnu, allt frá popúlisma yfir í nýnasisma, og markaðssett þannig dreifingu á kynþáttahatri sem baráttu fyrir tjáningarfrelsi.