Í janúar síðastliðnum hélt Vladimír Pútín ávarp og lýsti því hvílík ógn Rússum stafaði af NATO og fyrirætlunum um að Úkraína gengi í þetta hernaðarbandalag vestrænna ríkja. Leiðtogar bandalagsins hefðu hins vegar lofað því við lok kalda stríðsins að NATO yrði ekki fært út í átt að Rússlandi.
„Þið hétuð okkur því á tíunda áratugnum að NATO yrði ekki stækkkað eina tommu í austur,“ sagði Pútín gramur en það loforð hefði verið þverbrotið. Stækkun NATO hófst 1999 en nú væri löngu komið nóg.
Þessi meintu svik leiðtoga NATO við Rússa notaði Pútín síðan til að réttlæta innrás sína í Úkraínu og undir það hafa margir tekið sem ýmist styðja eða segjast altént skilja ástæðurnar fyrir ákvörðun Pútíns um innrás.
Hin fyrrnefnda „tomma í austur“ er alltaf fljót að skjóta upp kollinum í umræðum um réttmæti þeirrar tortryggni Rússa í garð nágranna sinna og Vesturveldanna sem nú hefur endað með ósköpum. …
Undirfyrisögn Illuga um að stuðningsmenn Pútíns haldi því fram að vesturlönd hafi svikið loforðið, finnst mér gefa tilefni til gagnrýni vegna meðferðar heimilda. Í hans túlkun er Baker, samningamaður orðinn einn þessara stuðningsmanna Pútíns.
M. E. Sarotte skrifaði heila bók um þetta málefni sem kom út 30. nóv. 2021 undir nafninu "Not One Inch: America, Russia, and the Making of Post-Cold War Stalemate"
Höfundur byggir bókina á umfangsmiklum rannsóknum á skjalasöfnum sem nýlega voru gerð aðgengileg.
Áðurnefnd bók Sarotte, "not one inch" og túlkun höfundar á heimildum styður alls ekki túlkun Illuga.
Andew Cockburn skrifaði í "Spoils of War" sem kom út 21. sept. 2021 um þetta efni. Hann notar orðið "pledging" en ekki orðið promise. Þetta merkir að heita eða að lofa hátíðlega. Við skulum gefa Cockburn orðið hér:
« Secretary of state James Baker had unequivocally spelled out Washington's en of that bargain in a private conversation with Mikhail Gorbachev in February 1990, pledging that NATO forces would not move "one inch to the east," provided the Soviets agreed to NATO membership for a unified Germany. »
Sú fullyrðing Illuga að sovétmönnum hafi verið sama eða ekki hugsað um þetta, er vægast sagt fáránleg, því sameining Þýskalands var gríðarlega stórt málefni á þessum tímum.
Annað sem er til marks um reiði rússa þegar kanar sviku sitt eigið heiti, sitt eigið hátíðlega loforð, er að Gorbachev sagði reiðilega:
« maður getur ekki treyst á ameríska stjórnmálamenn».
Mikilvægt er að skilja allt þetta í samhengi amerískrar heimsvaldastefnu, þeir ætla að ráða íslenskri utanríkisstefnu sem sést best á að atkvæði íslenskra stjórnvalda innan S.Þ. og NATO endurspegla ekki hagsmuni íslensku þjóðarinnar heldur hagsmuni Bandaríkjanna.
Besta og nýjasta dæmið er að NATO ætlar að ræna íslenska skattgreiðendur 74 milljörðum íslenskra króna til að gefa amerískum drápstólaframleiðendum, í stað þess að byggja upp íslenska innviði, vegakerfi, heilbriðgðiskerfi, menntakerfi, svo ekki sé minnst á umönnun þeirrar kynslóðar sem gerði ísland að því sem það er í dag.