Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 3 árum.

Annmarkar skattaskránna: Stærsti hluti auðsöfnunar á Íslandi er falinn inni í félögum

Sam­an­burð­ur á skráð­um árs­tekj­um þekkts eigna­fólks og þeirr­ar eigna­mynd­un­ar sem á sér stað inni í eign­ar­halds­fé­lög­um þeirra sýn­ir hvað tekju­upp­lýs­ing­ar segja litla sögu um eigna­mynd­un.

Annmarkar skattaskránna: Stærsti hluti auðsöfnunar á Íslandi er falinn inni í félögum
Tekjur pínulítill hluti af eignasöfnuninni Þorsteinn Már Baldvinsson var með meira en 130 milljónir króna í tekjur í fyrra. Þessar upphæðir skipta hins vegar litlu máli í samanburði við eignasöfnunina í eignarhaldsfélagi hans. Mynd: b'Picasa'

,,Þetta gefur í rauninni kolranga mynd. Síðastliðinn áratug eða svo hefur í rauninni stór hluti af eigna- og tekjumynduninni er falin inni í eignarhaldsfélögum. Það sem kemur fram á skattaskýrslunum er svo bara það sem fólki hefur þóknast að greiða sér í laun. Þannig að eignirnar safnast upp í eignarhaldsfélögum," segir Indriði Þorláksson, hagfræðingur og fyrrverandi ríkisskattstjóri, þegar hann er spurður um annmarkana á því að horfa á þær upplýsingar sem koma fram í skattaskránum ár. 

Skattaskrárnar veita því á engan hátt fulla mynd af eigna- og auðsöfnun fólks heldur fyrst og síðast upplýsingar um tekjur og laun sem einstaklingar fá, annað hvort frá vinnuveitanda sínum eða í vasann út úr fyrirtækjum sem þeir eiga. 

Stóru upphæðirnar eru í félögunum

Eitt af því sem upplýsingarnar í skattaskrárnum veita ekki innsýn inn í er hækkun á eigin fé einstaka eignarhaldsfélaga sem eignamiklir aðilar eiga. Sem dæmi um þetta  má nefna eignarhaldsfélag Bjarna Ármannssonar fjárfestis og forstjóra Iceland Seafood, Sjávarsýn ehf., sem hagnaðist um rúmlega 1600 milljónir króna í fyrra á viðskiptum með verðbréf hvers konar, skráð og óskráð, innlend og erlend. Eiginfjárstaða þessa félags Bjarna jókst um um sem nemur þessari upphæð og stóð í tæplega 8.8 milljörðum króna í árslok. Ef Bjarni Ármannsson myndi taka ákvörðun um að greiða sér allan hagnað fyrirtækisins, þessa 1.6 milljarða, út sem arð þá myndi það koma fram í skattaskránum. En ef hann velur að gera það ekki þá sér þess ekki stað í skattskránum þar sem upplýsingarnar þar ná ekki utan um eignamyndun í félögum og fyrirtækjum fólks. 

Sambærilegt dæmi má nefna um Þorstein Má Baldvinsson, forstjóra Samherja, sem hefur átt félagið Eignarhaldsfélagið Stein ehf. sem haldið hefur utan um hlutabréf hans í Samherja. Þorsteinn Már og eiginkona hans fyrrverandi, Helga S. Guðmundsdóttir, hafa nú selt börnum sínum þessi hlutabréf.  Þetta félag Þorsteins hefur ekki skilað ársreikningi fyrir árið 2020 en þegar horft er á ársreikning félagsins fyrir árið 2019 þá sést að eiginfjárstaða félagsins jókst um tæplega 5.5 milljarð árið 2019 og var tæplega 54 milljarðar króna.  Enginn arður var greiddur út úr félaginu þetta ár og ekkert í skattaskrám um Þorstein Má Baldvinsson eða eiginkonu hans sýndi fram á þessa auðsöfnun. Ef eigendur félagsins myndu hins vegar greiða sér einhverja milljarða króna í arð myndu þeir þurfa að greiða af því fjármagnstekjuskatt og þá myndu þær upplýsingar koma fram í skattaskrám. 

Upphæðirnar sem um ræðir í aukningu á eigin fé slíkra fyrirtækja eignafólks eru oft og tíðum miklu hærri og stærri en þær upphæðir sem um ræðir þegar einfaldlega er horft á launagreiðslur. Til að mynd var Þorsteinn Már Baldvinsson með rúmlega þrjár milljónir króna í tekjur á síðasta ári, og hefur verið með sambærileg laun um árabil. Hann var auk þess með skráðar fjármagnstekjur upp á 95 milljónir. Heildarárstekjur hans voru því rúmlega 130 milljónir króna. Þessar upphæðir eru í raun smáar þegar horft er á hagnað og aukningu eiginfjár eignarhaldsfélagsins hans síðastliðin ár en þar hleypur eignamyndunin ár hvert á nokkrum milljörðum króna. 

Svipaða sögu má segja um Bjarna Ármannsson sem var með tæpar 3.6 milljónir í tekjur í fyrra og 33 milljónir í fjármagnstekjur. Eigið fé eignarhaldsfélags hans jókst hins vegar um 1600 milljónir króna sem ríflega 21 föld sú upphæð sem hann var með heildarárstekjur. 

Margföldun á notkun hvers kyns félaga

Þegar horft er á aukningu á notkun eignarhaldsfélaga á Íslandi síðastliðin ár þá er ljóst að hún er talsverð. Árið 2010 voru rúmlega 30 þúsund skráð einkahlutafélög á Íslandi. Árið 2020 voru eignarhaldsfélögin orðin rúmlega 40 þúsund. Eignarhaldsfélögum hvers konar hefur því fjölgað um þriðjung síðastliðin áratug. 

Á sama tíma hefur fjöldi svokallaðra samlagsfélaga tvöfaldast á síðastliðnum áratug en það er nýrra félagaform en einkahlutafélagaformið og skýrir þetta meðal annars mikla aukningu í notkun þessa forms í hvers kyns rekstri. Árið 2010 voru 929 skráð samlagsfélög en í lok árs 2020 voru þau orðin 3011. 

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.
Tengdar greinar

Tekjulistinn 2021

Samtöl við skattakónga
ViðtalTekjulistinn 2021

Sam­töl við skattakónga

Þau sem eru hluti af 1 pró­sent tekju­hæstu Ís­lend­ing­un­um sam­kvæmt álagn­inga­skrá eiga marg­ar og mis­mun­andi sög­ur að baki, bæði af sigr­um og sorg­um. Stund­in ræð­ir við nokk­ur þeirra. „Svo þeg­ar ég er bú­inn að eign­ast alla þessa pen­inga núna þá kann ég ekk­ert að nota þá,“ seg­ir næst­hæsti skatt­greið­andi á land­inu. „Það má and­skot­inn vita hvað verð­ur gert við þetta,“ seg­ir skattakóng­ur að vest­an.
Reykvísk fjölskylda hagnaðist um 2,5 milljarða á tæknilausnum í baráttunni við Covid-19
FréttirTekjulistinn 2021

Reyk­vísk fjöl­skylda hagn­að­ist um 2,5 millj­arða á tækni­lausn­um í bar­átt­unni við Covid-19

Inga Dóra Sig­urð­ar­dótt­ir er skatta­drottn­ing Ís­lands. Hún hagn­að­ist um tæpa tvo millj­arða á sölu á hluta­bréf­um í danska fyr­ir­tæk­inu ChemoMetec, ásamt eig­in­manni sín­um, Berki Arn­við­ar­syni. Syn­ir henn­ar tveir högn­uð­ust báð­ir um tæp­ar 250 millj­ón­ir króna og eru á lista yf­ir 50 tekju­hæstu Ís­lend­ing­ana ár­ið 2020.

Mest lesið

„Ég er náttúrlega gangandi kraftaverk“
3
Viðtal

„Ég er nátt­úr­lega gang­andi krafta­verk“

Þeg­ar Thelma Björk Jóns­dótt­ir fata­hönn­uð­ur, jóga- og hug­leiðslu­kenn­ari og þriggja barna móð­ir, fann fyr­ir hnúð í öðru brjóst­inu fékk hún ekki að fara strax í skimun. Nokkr­um mán­uð­um síð­ar greind­ist hún með mein­vörp í bein­um, sem hald­ið er niðri með lyfj­um. Hún seg­ir vald­efl­andi að eiga þátt í eig­in bata, með heild­rænni nálg­un og já­kvæðu hug­ar­fari. Hún seg­ir frá þessu, stóru ást­inni og gjöf­inni sem fólst í því að eign­ast barn með downs-heil­kenni.
Íslenskur trans maður í Bandaríkjunum óttast öfgafullt ástand sem raungerist á ógnarhraða
6
Fréttir

Ís­lensk­ur trans mað­ur í Banda­ríkj­un­um ótt­ast öfga­fullt ástand sem raun­ger­ist á ógn­ar­hraða

Þótt fólk hafi ótt­ast að Trump myndi þrengja að mann­rétt­ind­um minni­hluta­hópa hef­ur kom­ið á óvart hve sum­ar til­skip­an­ir hans eru öfga­full­ar, seg­ir ís­lensk­ur trans mað­ur sem býr í Banda­ríkj­un­um. Óviss­an um stöðu trans fólks sé slík að hann treysti sér ekki til að tjá sig und­ir nafni. Bjarn­dís Helga Tóm­as­dótt­ir, formað­ur Sam­tak­anna '78, seg­ir mark­visst veg­ið að tján­ing­ar­frelsi minni­hluta­hópa í Banda­ríkj­un­um.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Gjöfin frá Ásgeiri: „Þetta var hans draumur“
5
Vettvangur

Gjöf­in frá Ás­geiri: „Þetta var hans draum­ur“

Ás­geir H. Ing­ólfs­son lést nótt­ina fyr­ir við­burð­inn sem hann hafði var­ið síð­ustu dög­um lífs­ins við að skipu­leggja ásamt vin­um sín­um og ætt­ingj­um. Nið­ur­stað­an var að það væri í anda Ás­geirs að halda við­burð­inn. „Þetta var ótrú­leg stund og mik­il gjöf sem hann færði okk­ur sem eft­ir stóð­um, að fá að vera þarna sam­an á þess­ari stundu,“ seg­ir Jón Bjarki Mag­ús­son, einn af hans nán­ustu vin­um.

Mest lesið í mánuðinum

Ásgeir greindist með banvænt krabbamein: „Ég ætla samt að halda partí“
1
Viðtal

Ás­geir greind­ist með ban­vænt krabba­mein: „Ég ætla samt að halda partí“

Ás­geir H. Ing­ólfs­son fékk ný­ver­ið dauða­dóm, eins og hann orð­ar það. Krabba­mein­ið sem hann greind­ist með er ekki tækt til með­ferð­ar. Ljóð­skáld­ið og blaða­mað­ur­inn býð­ur því til Lífs­kviðu; mann­fagn­að­ar og list­við­burð­ar á Götu sól­ar­inn­ar við Kjarna­skóg. Ás­geir frá­bið­ur sér orð­ið æðru­leysi í þessu sam­hengi, því auð­vit­að sé hann „al­veg hund­fúll.“
Móðir Kolfinnu Eldeyjar: „Ég segi mína sögu því að samfélagið þarf að vakna“
2
Fréttir

Móð­ir Kolfinnu Eld­eyj­ar: „Ég segi mína sögu því að sam­fé­lag­ið þarf að vakna“

Ingi­björg Dagný Inga­dótt­ir, móð­ir Kolfinnu Eld­eyj­ar Sig­urð­ar­dótt­ur, opn­ar sig um and­lát dótt­ur sinn­ar. Hún seg­ir kerf­in hafa brugð­ist barns­föð­ur sín­um, sem hef­ur ver­ið ákærð­ur fyr­ir að hafa ráð­ið dótt­ur þeirra bana. „Ég vissi strax í hjarta mínu að hann hefði ekki tek­ið með­vit­aða ákvörð­un um að gera svona lag­að“.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár