Þessi grein birtist fyrir meira en mánuði.

Fólki hætti til að sjá tæknibreytingar sem stærri byltingar en þær eru

Kjartan Ólafsson, rannsóknalektor og sérfræðingur í miðlanotkun ungs fólks, segir engan almennilegan vísindalegan grundvöll fyrir því að tala um fíkn þegar tækninotkun er annars vegar. Hann telur að alla jafna eigi fólk heilbrigt samband við snjallsímann.

19. október 2025 · 18:00

Ragnhildur Helgadóttir

ragnhildurh@heimildin.is

Kjartan Ólafsson, rannsóknalektor við HÍ og sérfræðingur í miðlanotkun ungs fólks, segir að fólki hætti stundum til að sjá tilkomu snjallsíma sem meiri byltingu en hún sé í reynd. Hverri nýrri tækniþróun fylgi ótti – til dæmis prenttækni, útvarpi og sjónvarpi.

„Þegar sjónvarpið kom til sögunnar þá voru rosa áhyggjur af því. Hvaða áhrif það hefði að hafa svona mikinn aðgang að fréttum og afþreyingu. Svo kom internetið. Þetta er alltaf að breytast. Okkur hættir til að sjá þetta sem meiri breytingu á hverjum tíma en það svo reynist vera.“

Auðvitað sé aukin tækninotkun ekki án sinna galla. „En mér finnst engin ástæða til þess að horfa á þessar tæknilausnir sem annaðhvort góðar eða slæmar. Þær hafa ákveðna eiginleika. Það er hægt að nýta þær í ákveðnum tilgangi.“

Ekki endilega óverðugt að horfa á Youtube

Kjartan segir hugmyndina um fíkn í tengslum við tækninotkun mjög umdeilda. „Fullyrðingar um það að …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir (2)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

Jón Þór Ólafsson skrifaði
21. október 2025 20:14

Auðvitað eru öpp ekki fíkniefni, en sum öpp (s.s. margir samfélagsmiðlar) virkja efni í heilanum sem veldur fíkn, dópamín.

Þetta kom nú bara fram í vísindagrein sem var birt í virtasta vísindatímariti heims í fyrra Science, svo þessi gaur er ekki mikið að fylgjast með (hér er linkur á skýringarmynd á facebook síðu Science):
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=796127799045858&id=100059459352979&set=a.269578968367413

0
- HR
  
  Hildigunnur Rúnarsdóttir skrifaði
  22. október 2025 07:05
  
  Allt skemmtilegt sem við gerum virkjar dópamín. Eigum við þá að hætta því öllu?
  
  1

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar

Snjallsímar

ViðtalSnjallsímar

Vill lifa lífinu – í stað þess að horfa á aðra gera það

Hin 25 ára Ólafía Sigurðardóttir vill frekar nýta snjallsímann sem vinnutól og hefur því verið að ganga með samlokusíma nánast allt þetta ár. „Ég finn svo skýrt að ég vilji ekki vera í símanum. Mig langar að eyða tímanum og lífinu mínu í eitthvað annað.“

ViðtalSnjallsímar

Ekkert internet heima og notar takkasíma: „Ég er alsæll án þessa alls“

Bjarki Snær Ólafsson hefur sagt skilið við snjallsímann og nettengingu heima við. Hann segist hafa upplifað frelsi við að vingast við þögnina og þykir ekki freistandi tilhugsun að snúa til baka.

ViðtalSnjallsímar

Tækin sérstaklega hönnuð til að vera ómótstæðileg

Ársæll Arnarsson prófessor segir það orðinn mikilvægan hæfileika í nútímasamfélagi að geta lagt snjalltæki frá sér. „Við sköpum tæknina en svo skapar tæknin okkur. Við þurfum að taka ábyrgð á því hvernig við umgöngumst hana.“

ViðtalSnjallsímar

„Það eru allir með í eyrunum, allir horfandi niður“

Fannar Freyr Haraldsson hefur notað takkasíma í tvö ár og hefur ekki langað að skipta aftur yfir í snjallsímann. „Mér leið eins og þetta væri að hefta mína getu til að framkvæma hluti – eins og ég gæti ekki gert neitt nema ég væri með eitthvað sem væri að draga athygli mína í burtu,“ segir hann.

Mest lesið

Stjórnmál

Sagði sig úr skólaráði þegar Ársæll var ráðinn „af pólitískum ástæðum“

Kennari og fyrrverandi formaður Kennarasambands Íslands sagði sig úr skólaráði Borgarholtsskóla þegar Ársæll Guðmundsson var skipaður skólameistari. Sagði hann engan í ráðinu hafa talið hann hæfastan umsækjenda og fullyrti að ráðningin væri pólitísk. Ársæll segist rekja það beint til Ingu Sæland að hafa ekki fengið áframhaldandi ráðningu.

Innlent

Líkir Flugrútunni við gripaflutninga í þriðja heiminum

Páll Ásgeir Ásgeirsson leiðsögumaður líkti þjónustu Flugrútunnar við gripaflutninga í þriðja heiminum eftir ferðalag með henni í haust. „Þetta er ekki neytendavænt, þetta er bara gróðavænt,“ segir Björn Teitsson borgarfræðingur.

Innlent

Uppgjör að handan: „Mér fannst ég vera ærulaus, non grata, slaufað“

Æviminningar Karls Sigurbjörnssonar voru gefnar út á vikunum og má þar finna einstakt uppgjör við róstursama tíma þjóðkirkjunnar. Hér verður fjallað um kynferðisofbeldið sem upp kom og Karl tekst á við í minningum sínum.

Menning

„Ég fæ þann heiður og lúxus að fá að vera aumingi í sex mánuði“

Rithöfundurinn Stefán Máni Sigþórsson segir að „smá aumingjaskapur“ muni koma honum áleiðis í skrifum nýrra bóka. Hann hlaut listamannalaun í sex mánuði í úthlutun gærdagsins. Stefán Máni hefur verið gagnrýninn á listamannalaun og segir afköst þurfa að skipta máli.

Tilkynning

Uppfært: Ungur maður sem leitað var fundinn

Lögreglan lýsti eftir pilti sem sást síðast í Hafnarfirði.

Aðsent

Guðrún Alda Harðardóttir

Ósýnileiki yngstu barna í hamförum: Snjóflóðið á Flateyri 1995

Þegar hamfarir eru rammaðar inn sem samfélagsleg reynsla gleymast oft þeir hópar sem hafa minnstu röddina en mestu þörfina fyrir stuðning, viðurkenningu og vernd.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Dómsmál

Krafðist grafarþagnar á heimilinu

Réttarhöldum yfir Margréti Löf er lokið, en þar kom meðal annars fram að fjölskyldan tjáði sig að miklu leyti með bréfaskriftum út af meintri hljóðóbeit Margrétar, sem beindist að foreldrum hennar.

Það sem ég hef lært

Tómas Þór Þórðarson

Baráttan við sjálfið

Tómas Þór Þórðarson sigraði óttann við almenningsálitið.

Stjórnmál

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

Jón Pétur Zimsen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og fyrrverandi skólastjóri, hvatti kennara til að hrista af sér hlekkina og hafna „elítunni“ í spjallhópi á Facebook. „Ertu móðguð, gæti ekki verið meira sama,“ svaraði hann þegar kennari sagði hann tala niður til kennarastéttarinnar.

Leiðari

Jón Trausti Reynisson

Fyrir hvern er þetta gert?

Mikil mannfjölgun með litlum raunverulegum hagvexti og háum tilkostnaði vekur spurningar um markmiðasetningu okkar.

Stjórnmál

Frávísun Söndru Hlífar á tillögum félaga sinna fáheyrð

Undrun ríkir á meðal Sjálfstæðismanna eftir að varaborgarfulltrúi ákvað að eigin frumkvæði að vísa tillögum flokkssystra sinna frá þar sem þær væru „óafgreiðsluhæfar“.

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Hatar Kristrún Frostadóttir börn?

Hvað með börn sem þurfa að ferðast langa leið til að komast á bókasafn? Eða í píanótíma?

Mest lesið í mánuðinum

Dómsmál

Krafðist grafarþagnar á heimilinu

Innlent

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

Þorleifur Kamban lést langt fyrir aldur fram en afrekaði margt. Hann var listamaður og grafískur hönnuður auk þess sem hann fékk verðlaun fyrir heimildarþáttaröð um barnsfæðingar.

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Það sem enginn segir á dánarbeði

Ef dagurinn í dag væri síðasti dagur ævi þinnar, hver væri mesta eftirsjáin?

Innlent

Sex leiðir til að þvætta peninga

Greiningardeild ríkislögreglustjóra hefur birt lista yfir leiðir sem farnar eru við peningaþvætti á Íslandi. Lögreglan telur nýlegan dóm staðfesta að peningaþvættisþjónusta sé seld af sérfræðingum hér á landi.

Það sem ég hef lært

Tómas Þór Þórðarson

Baráttan við sjálfið

Tómas Þór Þórðarson sigraði óttann við almenningsálitið.

Viðtal

Tók lán til að komast til Norður-Kóreu

Aðalritari Vinafélags Íslands og Kóreu tók þátt í málþingi um Juche-hugmyndafræðina í tilefni 80 ára afmælis Verkamannaflokks Norður-Kóreu. „Það er rosalegur uppgangur þarna í dag,“ segir Kristinn Hannesson. Landið er eitt það einangraðasta í heimi og hefur um áratugaskeið sætt gagnrýni fyrir víðtæk mannréttindabrot.