Fjölmiðlanefnd fjallaði á síðasta fundi sínum um nafnlausar ábendingar sem nefndinni höfðu borist vegna umfjöllunar á Fréttin.is þann 26. apríl um meinta hópnauðgun.
Fréttin.is hafði greint frá því að níu hælisleitendur hefðu hópnauðgað unglingsstúlku um páskana. Allir helstu fréttamiðlar greindu frá því í framhaldinu að lögreglan væri ekki með slíkt mál á sínu borði.
Í svari til Heimildarinnar um niðurstöðu málsins af hálfu Fjölmiðlanefndar segir að ábendingarnar hafi verið ræddar í samræmi við lagagreinar í fjölmiðlalögum sem taka annars vegar til lýðræðislegra grundvallarreglna og hins vegar um bann við hatursáróðri og hvatningar til refsiverðrar háttsemi.
Nefndin taldi rétt að bóka að lögin hafi ekki að geyma heimild til að grípa til viðurlaga vegna brota á greininni um lýðræðislegar grundvallarreglur, sem er 26. grein. Þá segir í svarinu frá Fjölmiðlanefnd að hvað seinna atriðið varðar, sem heyrir undir 27. grein, að ekki sé gert ráð fyrir því að nefndin geti gripið til viðurlaga vegna hatursfullra ummæla eða áróðurs heldur einungis vegna hvatningar til refsiverðrar háttsemi.
„Var það mat nefndarinnar að sú einstaka umfjöllun sem ábendingarnar varða heyrði frekar undir siðanefnd Blaðamannafélags Íslands og að ekki væri ástæða til að taka málið til efnislegrar meðferðar,“ segir í svari Fjölmiðlanefndar.
Siðanefnd BÍ tekur hins vegar ekki upp mál að eigin frumkvæði samkvæmt málsmeðferðarreglum hennar.
Fjölmiðlanefnd hafi hins vegar rætt „og vildi bóka að almennt væri ástæða til þess að fylgjast með því hvort fjölmiðlar eða fjölmiðlaveitur vanræktu í endurteknum tilvikum að gera ráðstafanir til þess að koma í veg fyrir að viðmælendur eða dagskrárgerðarfólk viðhefði hatursfull ummæli eða áróður, en í samræmi við ummæli greinargerðar við frumvarp til breytinga á fjölmiðlalögunum nr. 27/2024 getur fjölmiðill borið ábyrgð vegna slíkrar endurtekinnar háttsemi.“
Deilt með fordæmingu á innflytjendum
Greinin á Fréttin.is vakti gríðarlega athygli þegar hún var birt og mikill fjöldi fólks sem deildi henni á samfélagsmiðlum, gjarnan með fordæmingu á innflytjendum. Allir helstu fréttamiðlar landsins greindu síðan frá því að lögreglan á höfuðborgarsvæðinu hefði ekkert mál af þessum toga á sínu borði. Þá greindi RÚV sömuleiðis frá því að ekkert slíkt mál hafi komið til neyðarmóttöku Landspítalans fyrir þolendur kynferðisofbeldis.
Heimildin ræddi við Margréti Friðriksdóttur, ritstjóra Fréttin.is, í kjölfarið þar sem hún sagðist engu að síður standa við umfjöllunina og vændi lögregluna um lygar: „við stöndum við þessa frétt þangað til hið sanna kemur í ljós,“ sagði Margrét. Þá sagðist hún hafa unnið umfjöllunina upp úr Facebookstatus konu sem hún hafi metið trúverðuga, og hafi kannað bakgrunn hennar: „Nei nei, við skoðuðum þetta mjög vel, þessa konu. Ég veit símanúmerið hennar, heimilisfangið, kannaði hvort þetta væri alvöru manneskja. Ég sá mynd af henni með konu sem ég þekki mjög vel og er mjög góð kona og alvöru manneskja. Ég kannaði alveg bakgrunn hennar. Það er furðulegt að vera svona að skjóta sendiboðann.“
Skráður fjölmiðill hjá Fjölmiðlanefnd
Fréttin.is er skráður fjölmiðill hjá Fjölmiðlanefnd. Um ritstjórnarstefnu miðilisins stendur á vef Fjölmiðlanefndar:
„Tjáningarfrelsið er hornsteinn lýðræðislegs samfélags og er miðillinn stofnaður með það að leiðarljósi að opna umræðuna í íslensku samfélagi sem við teljum vera einsleita og jafnvel byggða á þöggun og ritskoðun sem er andstætt lýðræðinu. Við einbeitum okkur að því að birta fréttir byggðar á trúverðugum heimildum sem aðrir miðlar treysta sér ekki til að fjalla um.“
Fjölmiðlanefnd er sjálfstæð stjórnsýslunefnd sem heyrir undir menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðuneytið. Hún hefur eftirlit með löggjöf um fjölmiðla og skilgreint hlutverk hennar er að standa vörð um vernd barna, rétt almennings til upplýsinga og fjölbreytni og fjölræði á fjölmiðlamarkaði.
Nefndin fundar um allar kvartanir sem nefndinni berast og tekur ákvörðun um hvört ástæða sé til að hefja málsmeðferð. Meðal atriða sem Fjölmiðlanefnd hefur til hliðsjónar við ákvörðun um hvort „hefja beri rannsókn“ eru ef „meint brot virðist alvarlegt“, að fjölmiðlaveita sem kvartað er yfir hafi ekki látið af því sem var tilefni kvörtunarinnar og hvort meðferð málsins samræmist forgangsröðun nefndarinnar. Nefndin hefur heimild til að beita stjórnvaldssektum, en álit hennar getur einnig til að mynda falist í leiðbeinandi tilmælum til viðkomandi fjölmiðlaveitu.
Athugasemdir