Ég hef verið að velta þessari spurningu fyrir mér undanfarið og ég hef komist að niðurstöðu hvað mig varðar. Ég vil búa í samfélagi þar sem jafnrétti, mannréttindi og bræðralag gildir fyrir alla, ekki bara suma. Með þessu á ég við að við sem samfélag förum ekki í manngreiningarálit og mismunum fólki út frá litarhætti eða kynhneigð. Hér eiga nefnilega allir að vera velkomnir, óháð þessum atriðum. Til þess að takast á við alvarlegri ágreining sem upp kemur milli okkar höfum við dómskerfi, en það þarf líka að vera þannig að það mismuni ekki heldur fólki vegna þessara atriða. Fólk sem fremur glæpi gerir það óháð því hvernig það er á litinn eða hver kynhneigð þeirra er, og réttarkerfið í heild sinni þarf og verður að taka mið af því.
Ég vil líka búa í samfélagi þar sem þegnar þess geta búið við öruggt húsaskjól og það án þess að það kosti fólk lungun og lifrina. Eins og staða þessara mála er í dag þá mætti helst líkja þessu við geðveiki. Það er í raun það orð sem margt fólk í kringum mig notar til þess að lýsa þessum markaði í dag og í raun ástandi þessa málefnis, eins og það hefur verið í allt of langan tíma. Það er nefnilega EKKERT eðlilegt við það að meirihluti þeirra tekna, og stundum duga ekki heildartekjur til, sem berast inn á heimilin fari í þennan síhækkandi kostnaðarlið. Það er heldur ekkert eðlilegt við það hvernig fólki í þessum vanda er mætt með algjöru skilningsleysi og því bara sagt að borga. Getuleysi stjórnvalda er algjört!
Sem dæmi um þetta, þá bý ég í bæ þar sem um 3.000 manns búa. Hér er jú uppbygging og hér rísa íbúðir frekar hratt, það vantar ekki. En það þarf heldur ekki að skoða sig lengi um hérna, til þess að sjá að innan bæjarfélagsins eru í tuga tali, bæði fullkláraðar og óinnréttaðar, íbúðir sem standa tómar og engum til gagns - mánuðum saman og jafnvel lengur, ef því er að skipta. Ég stór efa að bæjarfélagið sem ég bý í sé einsdæmi. En þetta þarf ekki að vera svona. Við þurfum því að fá stjórnvöld, bæði á ríkstjórnarstiginu og sveitarstjórnarstiginu, sem eru raunverulega til í að breyta þessu og með raunverulegum aðgerðum.
Það er heldur ekkert skrítið við að í þessu ástandi sé almenningur farinn að huga að því að flytja til nágrannalanda okkar, eða nú þegar farið í leit að betri lífskjörum eins og dæmin sanna, meðal annars á hinum ýmsu spjallsvæðum inn á Facebook.
Að auki þessu, eru fjölmörg önnur dæmi sem vel er hægt að benda á og þarf að laga, t.d. heilbrigðiskerfið sem er ekki að standa undir nafni og ótal margar sögur sem sanna að þar þarf að gera miklar umbætur. Starfsfólk innan þess geira er einfaldlega að gefast upp; sökum manneklu, skorti á skilningi, t.d. er kemur að geðheilbrigði og skorti á húsnæði. Því þó svo að uppbyggingu nýs sjúkrahúss í Reykjavík miði ágætlega þá er heilbrigðiskerfið stærra en svo - það er víst líka utan höfuðborgarsvæðisins.
Menntamálin eru líka í verulegu ójafnvægi, eins og nýlegar fréttir sýna. Líkt og innan heilbrigðiskerfisins kominn mikill pirringur innan starfsstétta menntastofnan og dæmi um vilja kennara til að grípa til hópuppsagna vegna vinnuálags. Það er nefnilega svo skrítið að fólk sem stundar vinnu, hvort sem það er innan menntakerfisins eða annars staðar, þarf að geta lifað á launum sínum. Það stundar ekki vinnu sína með hugsjónina eina að vopni, en því miður virðist það vera þannig að í allt mörgum starfsgreinum sé ætlast til þess.
Samgöngumálin eru einnig stór málefni sem þarf að sinna. Gatnakerfi höfuðborgarsvæðisins er fyrir löngu úr sér gengið og þarf bæði að hraða þeim aðgerðum sem þegar eru byrjaðar og hafa græn sjónarmið ríkjandi í þeim sem og öðrum samgönguaðgerðum sem eru í gangi í kring um landið.
Efnahagsmálin: Sá gjaldmiðill sem við búum við er stór partur af vandamálinu og bara það að skipta honum út fyrir t.d. evruna myndi þýða að við værum komin með mun stöðugri gjaldmiðil - sem þýðir lægri verðbólgu, sem þýðir mun minni gengissveiflur, sem þýðir meðal annars lægri húsnæðiskostnaður. Í þessu fælist einnig lægri neyslukostnaður, samanber kostnaður við matvörur og aðrar almennar neysluvörur. Það er a.m.k. alveg þess virði að skoða gaumgæfilega hvað er í boði, og með upptöku evru skoða þá um leið inngöngu inn í ESB.
Loftlagsmál eru og verða eitt af stærstu hnattrænu vandamálum um ókomna framtíð. Okkur ber hreinlega skylda til þess að gera allt sem við getum til þess að beygja af þeirri braut sem við erum á. Því ef við gerum það ekki, þá mun það kosta okkur mun meira í komandi framtíð, þegar við verðum ekkert spurð lengur hvort við ætlum að gera eitthvað í þessum málefnum eða ekki.
Það sem við sem einstaklingar getum gert í þessu, er t.d. að minnka okkar eigin kolefnaspor og það getum við gert með því að endurnýja hluti og föt. Við þurfum ekki að kaupa nýtt bara vegna þess að hlutirnir okkar þurfa alltaf að vera það nýjasta og flottasta sem markaðurinn hefur upp á að bjóða.
Það sem stjórnvöld geta gert í þessum málaflokki er að hraða orkuskiptum og gera almenningi og fyrirtækjum kleift að hafa aðgang að grænni orku, bæta samgöngur og gera þær grænni; á landi, sjó og í lofti - tæknin er til staðar. Einnig má beita þá sem menga hvað mest sektaraðgerðum og/eða verðlauna þá sem standa sig með skattaíviljunum á móti.
Nú eru eflaust einhverjir sem þetta lesa að fussa og sveija og spyrja sem svo: Eitthvað hljóta þessar aðgerðir nú að kosta og hvernig eigum við að hafa efni á öllu þessu? Það er algjörlega eðlilegt að spyrja að því.
Lausnirnar liggja í því að það þarf þor til þess að breyta og það þarf þor til þess að vilja að breyta. Auk þeirra hugmynda sem hafa verið nefndar hér að ofan, meðal annars því að skipta út gjaldmiðli og auka gjaldheimtu á mengandi starfsemi, þá þarf að vilja og þora að afla þeirra tekna sem til þarf. Það þarf því meðal annars að ná í þetta fé í þá vasa sem hafa efni á því að borga meira til samfélagsins. Það er nefnilega ekkert eðlilegt við það að stærstu og stöndugustu fyrirtæki landsins komist upp með að greiða sem allra minnst til samfélagsins en skila svo mörgum milljörðum í hagnað til eigendanna á hverjum ársfjórðungi, á meðan almenningur landsins ber þungann. Það þarf líka að tækla næst stærsta hagkerfi landsins og eitt af stærstu hagkerfum heimsins, eða svarta hagkerfið sem stundum er nefnt dulda hagkerfið. Hvort sem því kerfi er haldið lifandi með siðlausum en löglegum hætti, eða með ólöglegum hætti, þá felast umtalsverðir fjármunir í því að uppræta svarta hagkerfið og þeir fjármunir skipta hundruðum milljarða á hverju ári.
Athugasemdir (1)