Á undanförnum misserum hefur mikið verið rætt um „orkuskort“ í landinu og nauðsyn þess að virkja meira. Samtök atvinnulífsins, sem í nýrri skýrslu komast að því að Ísland þurfi að framleiða tvöfalt meiri orku, lét Gallup gera skoðanakönnun sem leiddi í ljós að 97 prósent þeirra sem tóku afstöðu sögðust hlynnt „aukinni grænni orkuframleiðslu í landinu“. „Einróma stuðningur við virkjanir“ sagði Morgunblaðið í fyrirsögn forsíðufréttar um könnunina.

Þessi könnun var á meðal þess sem blaðamaður Heimildarinnar ræddi við Svandísi Svavarsdóttur innviðaráðherra og væntanlegan formann Vinstri grænna á dögunum. Hvað hugsar hún þegar hún les þessa framsetningu? 

„Sniðugt hjá SA að setja spurninguna svona fram, því hver er á móti grænni orkuöflun? Síðan leggja þau þannig út frá þessari niðurstöðu að þar með séu allir bara til í hvaða orkuöflun sem er, því hvaða orkuöflun á Íslandi er ekki græn? En síðan getum við spurt okkur: Bíddu, vill fólk ekki gæta að því á sama tíma að vernda íslenska náttúru? Þá held ég að þessar prósentutölur myndu eitthvað breytast. En þetta er náttúrlega áróðursbragð, ég held það gefi augaleið, þetta er nálgun sem snýst um að sópa sem flestum í þann farveg að við viljum virkja nánast hvað sem er. En hvað ef við segðum, er ekki virkjun Gullfoss græn orka? Eða vindorkugarður í Grafarvogi?“ spyr Svandís og veltir því upp hvort allir landsmenn væru til í það.

Svandís segir að varðandi frekari orkuöflun vilji VG að þeir virkjanakostir sem ráðist sé í hafi verið afgreiddir í rammaáætlun, það sé farið í þá að undangengnum þeim ferlum sem þurfi að fara í, virkjanirnar séu á forsendum samfélagsins alls, í eigu opinberra aðila og ekki ógn við einstaka íslenska náttúru. 

Hefur umhverfisrödd VG þagnað?

Kjósendur VG voru margir hverjir ekki ánægðir með að umhverfismálin færðust yfir til Sjálfstæðisflokksins er ríkisstjórnin endurnýjaði samstarf sitt fyrir þremur árum. Sumum líður eins og rödd flokksins í umhverfismálum hafi hljóðnað. Björg Eva Erlendsdóttir, framkvæmdastjóri Landverndar, sem var framkvæmdastjóri VG frá 2016 og fram á síðasta haust, sagði Heimildinni í viðtali í janúar að náttúruvernd ætti „enga rödd í stjórnmálum lengur“. Hagsmunir stórfyrirtækja væru ráðandi í ríkisstjórnarsamstarfinu. 

Mynd: Golli

Varðandi það hvort rödd VG hafi þagnað, eða allavega lækkað, í málefnum náttúruverndar, segir Svandís: 

„Ég held að við þurfum að gefa í, í öllum málaflokkum. Við þurfum að tala sterkar fyrir umhverfis- og náttúruvernd, tala sterkar fyrir vinstri áherslum, félagslegu réttlæti og jöfnuði, sterkar fyrir friði, það er aldrei eins krefjandi og á stríðstímum eins og eru akkúrat núna. Að tala sterkar fyrir kvenfrelsismálum þegar við sjáum bakslag og varnarbaráttu um allan heim í réttindum kvenna. Í forsetakosningunum í Bandaríkjunum er þetta einn af meginþráðunum í pólitískri umræðu, að það er sótt að réttindum kvenna til að taka ákvörðun um eigin líkama og það er eitt af því sem mér finnst vera eitt stærsta og mikilvægasta erindi okkar í VG í ríkisstjórninni, að hafa haft forystu um að þungunarrofslöggjöfin var kláruð hér, þannig að Ísland er í fremstu röð í þeim efnum, að treysta konum til að taka ákvörðun um eigin líkama.“

Við fórum úr umhverfismálunum og hingað?

„Þetta var, já, bara um að við þurfum að tala skýrar í öllum málaflokkum.“

Þrusu félagsmálaráðherra hafi fengist í stað umhverfismála

Spurð hvernig sú ákvörðun, að sættast á að láta umhverfismálin í hendur Sjálfstæðisflokks, líti út í baksýnisspeglinum, segir Svandís að auðvitað vildi hún helst að VG væri með öll ráðuneytin.

„En það er ekki veruleikinn og enn þá síður akkúrat núna. Þetta er ákvörðun sem er tekin á hverjum tímapunkti, á lýðræðislegum grunni og í samstarfi flokkanna,“ segir Svandís.

Hún bætir svo við að það hafi verið „spennandi og áhugavert fyrir okkur öll og kannski ekki síst Guðmund Inga sjálfan, að sjá að hann er þrusu félagsmálaráðherra, því hann kemur inn í ríkisstjórnina frá grasrótarsamtökum í náttúruvernd og umhverfismálum en reynist síðan mjög öflugur í þessum málaflokki og er að leiða til lykta kerfisbreytingar í örorkulífeyriskerfinu sem voru búnar að vera í farvatninu í mjög mörg ár. Hann hefur sýnt sitt afl fyrir fólk og fyrir þau sem eru að mörgu leyti á hvað erfiðustum stað í samfélaginu, sem eru örorkulífeyrisþegar. Það fékkst í staðinn, ef svo má að orði komast. En umhverfismálin standa hjarta okkar mjög nærri,“ segir Svandís.

Hún nefnir að í innviðaráðuneytinu sé fullt af umhverfismálum á dagskrá, í tengslum við ýmsa ólíka málaflokka. Þau séu víða. „Sem betur fer erum við komin þangað að umhverfis- og loftslagsmál eru ekki bara einkamál eins ráðuneytis heldur eru alltumlykjandi málaflokkar.“

Nánar er rætt við Svandísi Svavarsdóttur innviðaráðherra í nýjasta tölublaði Heimildarinnar. Viðtalið í heild sinni má lesa hér.