Mánaðarlöng þögn ráðuneytisins og Sjúkratrygginga

Heilbrigðisráðuneyti Willums Þórs Þórssonar og Sjúkratryggingar Íslands hafa látið ógert að svara spurningum um einkavæðingu liðskiptaaðgerða í einn mánuð. Nú stendur fyrir dyrum að framlengja samninginn um liðskiptaaðgerðirnar fyrir lok þessa árs og fá sérstaka fjárveitingu til þess.

20. desember 2023 · 11:00

Ingi Freyr Vilhjálmsson

ingi@heimildin.is

Heilbrigðisráðuneyti Willums Þórs Þórssonar og ríkisstofnunin Sjúkratryggingar Íslands hafa ekki svarað spurningum um einkavæðingu liðskiptaaðgerða með greiðsluþátttöku ríkisins, og önnur tengd mál, í einn mánuð. Heimildin sendi spurningar til þessara ríkisstofnana þann 17. nóvember og 23. desember síðastliðinn og hafa þessir aðilar ekki svarað þeim ennþá þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir þar um. Spurningarnar voru sendar vegna umfjöllunar um einkavæðingu í heilbrigðiskerfinu sem birst hefur í Heimildinni en hún snýst meðal annars um einkarekna heilbrigðisfyrirtækið Klíníkina.

„Sjúkratryggingar hafa í skoðun hvort mögulegt sé að framlengja núgildandi samninga um framkvæmda liðskiptaaðgerða á grundvelli fjárveitingar í fjárlögum ársins 2024.“

Úr bréfi Sjúkratrygginga Íslands

Sjúkratryggingar Íslands gerðu í lok mars samning við Klíníkina og fyrirtækið Cosan, sem er í eigu bæklunarskurðlækna á Landspítalanum, um að þau fengju að gera 700 liðskiptaaðgerðir með kostnaðarþátttöku Sjúkratrygginga Íslands og þar með íslenska ríkisins. Um var að ræða fyrsta slíka samninginn sem gerður hefur verið á Íslandi þar sem liðskiptaaðgerðir fara í útboð til einkaaðila. Þessi samningur var umdeildur, meðal annars hjá forsvarsmönnum Cosan sem höfðu takmarkaðan tíma til að undirbúa til boð fyrir útboðið þar sem það var ekki vel kynnt opinberlega.

Umræða fer nú fram í ríkisrekna heilbrigðiskerfinu að verið sé að stýra aðgerðum í auknum mæli til Klíníkurinnar.

Spurningarnar sem heilbrigðisráðuneytið svarar ekki

Heimildin sendi spurningar um einkavæðingu liðskiptaaðgerða með kostnaðarþatttöku

1. Hvernig kom það til að Sigurður Helgi Helgason var ráðinn forstjóri Sjúkratrygginga Íslands þann 1. febrúar síðastliðinn. Þetta var gert án auglýsingar. Hvernig valdi heilbrigðisráðuneytið Sigurð Helga í starfið og á hvaða forsendum? Af hverju var starfið ekki auglýst?

2. Hvenær, á hvaða tímapunkti, lá fyrir að fjármagn væri fyrir hendi til að útvista 700 liðskiptaaðgerðum sem kynntar voru í lok mars?

3. Hvaðan kom þetta fjármagn og af hverju var ekki búið að tryggja SÍ þetta fjármagn til að útvista aðgerðunum í tíð síðasta forstjóra, Maríu Heimisdóttur? Einungis rúmar tvær vikur liðu frá því nýr forstjóri tók við starfinu þar til aðgerðirnar voru auglýstar. Skrítið af hverju aðgerðirnar voru auglýstar svo snögglega á þessum tímapunkti ef fjármagnið var til og aðgengilegt.

4. Með hvaða hætti kom fyrrverandi aðstoðarmaður ráðherra, Guðrún Ása Björnsdóttir, að ákvörðunum sem tengdust því að einkaaðilar eins og Klíníkin gerðu liðskiptaaðgerðir með kostnaðarþátttöku Sjúkratrygginga Íslands? Hér er spurt um aðkomu hennar að því SÍ var tryggt fjármagn til að bjóða út aðgerðirnar í febrúar og eins að því að 100 milljóna króna fjárveiting var sett í liðskiptaaðgerðir utan sjúkrahúsa með kostnaðarþátttöku SÍ í lok síðasta árs.

5. Í nýlegu viðtali við Læknablaðið sagði heilbrigðisráðherra að til stæði að útvista fleiri aðgerðaformum til einkaaðila á næstunni og nefndi hann meðal annars efnaskiptaaðgerðir í því sambandi. Getur ráðuneytið tilgreint hvaða aðgerðir þetta eru nákvæmlega og hvenær það stendur til að bjóða þær út?

6. Í þessu viðtali sagði ráðherra einnig, samkvæmt endursögn blaðamannsins, að hann sæi fyrir sér ,,frekari samninga Sjúkratrygginga Íslands um nauðsynlega heilbrigðisþjónustu, jafnvel til lengri tíma...". Hvað á ráðherra við með þessu nákvæmlega? Er átt við að tiltekin aðgerðaform, eins og liðskipta- og efnaskiptaaðgerðir, verði framkvæmdar áfram hjá einkafyrirtækjum til framtíðar, með kostnaðarþátttöku Sjúkratrygginga Íslands, jafnvel þegar búið verður að ná biðlistum vegna tiltekinna aðgerða niður? Það er segja: Er þetta fyrirkomulag komið til að vera óháð biðlistum á sjúkrahúsum eftir tilteknum aðgerðum?

7. Í viðtalinu sagði ráðherra ennfremur að hann telji að sjúkrahúsin eigi áfram að gera þessar aðgerðir sem um ræðir líka og að færnin þurfi að vera til staðar þar áfram. Hvernig sér ráðherra þetta fyrir sér? Innan sjúkrahúsanna eru vaxandi áhyggjur af því að starfsemi fyrirtækja eins og Klíníkurinnar grafi undan starfsemi sjúkrahúsanna þar sem minni peningar fara þá til sjúkrahúsanna auk þess sem meiri vinna í einkareknu fyrirtækjunum kallar á fleiri starfsmenn sem þá verði mögulega ráðnir af sjúkrahúsunum, eins og dæmi eru um. Deilir ráðherra, eða deilir ráðherra ekki, þessum áhyggjum stjórnenda á sjúkrahúsum landsins?

Framlenging á bak við tjöldin

Nú stendur til að framlengja þennan samning við Klíníkina og Cosan, eins og Heimildin hefur greint frá, og stendur til að miða við að hvort fyrirtæki fái að gera hlutfallslega eins margar liðskiptaaðgerðir með greiðsluþátttöku ríkisins á fyrstu fjórum mánuðum næsta árs og þær gerðu á þessu ári. Sjúkratryggingar hafa sent erindi um þetta til fyrirtækjanna, samkvæmt heimildum.

Í erindinu sagði: „Sjúkratryggingar hafa í skoðun hvort mögulegt sé að framlengja núgildandi samninga um framkvæmda liðskiptaaðgerða á grundvelli fjárveitingar í fjárlögum ársins 2024, þar til hægt er að ljúka nýju innkaupaferli. Með þessu væru núgildandi samningar framlengdir til allt að 31. mars 2024, með tilteknum breytingum. Fjöldi umsaminna aðgerða myndi taka mið af framleiðslu og framleiðslugetu verksala hingað til, þó þannig að umsaminn fjöldi aðgerða yrði að jafnaði lægri á mánuði en hefur verið á árinu 2023.“

Til að af þessu verði þarf að samþykkja fjárveitingu þess efnis á fjárlögum næsta árs.

Heimildin birtir hér fyrir neðan spurningarnar sem blaðið hefur sent til heilbrigðisráðuneytisins og Sjúkratrygginga Íslands.

Spurningarnar sem Sjúkratryggingar Íslands svara ekki

Heimildin sendi spurningar um einkavæðingu liðskiptaaðgerða og tengd mál til Sjúkratrygginga Íslands þann 17. nóvember. Engin svör hafa borist.

1. Í febrúar síðastliðnum var auglýst eftir tilboðum frá fyrirtækjum á einkamarkaði í liðskiptaaðgerðir. Auglýsingin var birt skömmu eftir að þú tókst við starfi forstjóra Sjúkratrygginga. Samningarnir um aðgerðirnar voru svo undirrtaðir í mars og gilda út árið. Getur þú lýst aðdragandanum að því að ákveðið var að fara í slíkt útboð á liðaskiptaaðgerðum og af hverju þessi ákvörðun var tekin á þessum tímapunkti? Um var að ræða fyrsta skiptið sem gengið hefur verið til samninga við einkaaðila um að gera liðskiptaaðgerðir með kostnaðarþátttöku SÍ.

2. Hversu margar liðskiptaaðgerðir hefur Klíníkin gert á þessu ári með kostnaðarþátttöku Sjúkratrygginga Íslands? Hversu háar eru greiðslurnar frá Sjúktrayggingum til Klíníkurinnar vegna þessara aðgerða?

3. Hafa einhvern tímann í gegnum árin verið opnuð eftirlitsmál gagnvart Klíníkinni, sem sagt starfsmönnum fyrirtækisins, innan Sjúkratrygginga Íslands? Þá er átt við mál sem tengjast mögulegum og meintum brotum starfsmanna fyrirtækisins á því laga- og regluverki sem gildir um samskipti Sjúkratrygginga Íslands og einkarekinna fyrirtækja sem veita heilbrigðisþjónustu.

4. Ef svarið við spurningu 3. er já hvers eðlis hafa þessi mál þá verið? Hverjar hafa lyktir þessara mála verið innan Sjúkratrygginga Íslands? Átt er er við hvort málum hafi verið lokað í kjölfar skoðunar, eða með einhvers konar uppgjöri eða sáttagjörð við Klíníkina, eða þeim vísað til Landlæknis til frekari skoðunar og svo framvegis?

5. Hversu miklir fjármunir hafa runnið frá Sjúktratryggingum Íslands til Klíníkurinnar, fyrirtækja starfsmanna Klíníkurinnar, einkahlutafélaga, eða eftir atvikum dóttur- og hlutdeildarfélaga, eða annarra aðila sem tengjast rekstrinum, á hverju ári frá árinu 2017? Hér er átt við fjármuni sem Sjúkratryggingar Íslands hafa greitt til þessara aðila á grundvelli kostnaðarþátttöku ríkisins í tiltekinni læknis- og heilbrigðisþjónustu sem Klíníkin og starfsmenn hennar veita? Óskað er eftir upplýsingum um þennan kostnað á hverju ári frá 2017.

6. Hver er staðan á útboði liðskiptaaðgerða til einkafyrirtækja í heilbrigðisþjónustu fyrir næsta ár, ef ákveðið hefur verið að slíkt útboð fari fram yfirleitt sem heilbrigðisráðherra hefur reyndar sagt að muni verða? Framkvæmdastjóri Klíníkurinnar hefur sagt að fyrirtækið ætli sér að gera 1000 liðskiptaaðgerðir á næsta ári. Sjá grein í Læknablaðinu hér: https://www.laeknabladid.is/tolublod/2023/11/nr/8459
Hvenær verður útboðið auglýst og hversu margar aðgerðir verða boðnar út?

7.Ef nýr samningur verður um þessar aðgerðir, sem ég reikna með út frá orðum bæði ráðherra og framkvæmdastjóra Klíníkurinnar, hvernig verður hann þá frábrugðinn núverandi samningi?

8. Hvernig hefur það gefist að þínu mati, Sigurður, að einkafyrirtæki eins og Klíníkin geri liðskiptaaðgerðir með kostnaðarþátttöku ríkisins í gegnum SÍ? Hvernig hefur þetta gengið hjá öllum fyrirtækjunum sem SÍ hefur gert við samning Klíníkinni, Cosan og svo Orkuhúsinu, sem vitanlega er kannski fullsnemmt að spyrja um? Hverjir eru kostir og gallar samningssambandsins og þessara fyrirtækja að þínu mati?

9. Hversu margar aðgerðir hefur Cosan slf. gert á árinu og hversu háar eru greiðslurnar til þessa fyrirtækis frá SÍ?

10. Almennt séð, hvert er viðhorf þitt Sigurður til einkarekstrar í heilbrigðiskerfinu?

11. Stendur til, á vettvangi SÍ, að fara í frekari útboð á heilbrigðisþjónustu til einkafyrirtækja sem ríkisreknar stofnanir hafa hingað til séð um?

12. Greint hefur verið frá því að aðstoðarmaður heilbrigðisráðherra muni hefja störf hjá Klíníkinni sem framkvæmdastjóri í byrjun næsta árs. Sast þú fundi með aðstoðarmanninum, sem forstjóri ríkisstofnunarinnar SÍ, meðan hann gegndi því starfi þar sem rætt var heilbrigðiskerfið, útvistun aðgerða frá ríkinu til einkaaðila og tengd mál og eins stefnu ríkisins við veitingu heilbrigðisþjónustu almennt séð? Hvað fór fram á slíkum fundum, ef þeir áttu sér stað, og hvaða upplýsingar, innan úr ríkisstofnuninni SÍ, voru ræddar á þeim?

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Klíníkin og einkarekstur í heilbrigðiskerfinu

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar