Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

Smartland sálarinnar

Einn helsti veik­leiki bók­ar­inn­ar er að hún er hrein­lega of stutt, það eru ákveðn­ir þætt­ir sem hefði gjarn­an mátt kafa dýpra í, skrif­ar Ás­geir H. Ing­ólfs­son gagn­rýn­andi.

Smartland sálarinnar
Bók

Melan­kól­ía vakn­ar

Höfundur Sölvi Björn Sigurðsson
Sögur útgáfa
224 blaðsíður
Niðurstaða:

Melankólía vaknar er ort inn í form hælisbókmenntanna, samfélag og manneskja eru sálgreind samtímis í forvitnilegri samtímalýsingu sem hefði þó mátt vera örlítið lengri til að ná almennilega utan um helstu söguefnin.

Gefðu umsögn

Embla er tvíkynhneigður tvíburi sem sér stundum tvíhöfða veru. Hún syrgir líka tvær stórar ástir í lífi sínu og það eru þónokkrir tvífarar á sveimi í þessari bók.

„„Ég held reyndar, Melankólía mín, að þú sért eitthvað að plata mig.“ Hann hafði kallað hana þessu nafni frá því þau voru börn. Þau höfðu rekist á orðið áður en þau skildu hvað það merkti og fundist það fallegt. Síðar, þegar merkingin laukst upp fyrir þeim, fannst Bjarka engin ástæða til að hætta að nota það um systur sína. Hún var ekki beinlínis döpur en þó lá yfir henni alvara, eins og hluti af henni hefði einhvers staðar orðið eftir og henni hefði aldrei gefist færi á að endurheimta hann.“

Þessi orðaskipti eiga sér stað í byrjun bókar og jú, hún er að plata Bjarka, tvíburabróður sinn. Hún þykist ætla að taka að sér tímabundna vinnu í sólinni í Lecce en er þvert á móti á leiðinni á dularfullt heilsuhæli norður í landi. Sem er laustengt þessu sem var í fréttunum fyrir nágrannaerjur fyrir nokkrum misserum, eitt af nokkrum dæmum þar sem veruleiki fréttanna villist inn á síður bókarinnar.

En þetta er kyndugt hæli. Embla bíður sífellt eftir að fá leiðsögn einhvers sálfræðings eða jógakennara eða annara sérfræðinga, en þess í stað virðist Siggó sjá um allt, maður sem er óþolandi hress en hræðist þó alltaf dýpið og er lýst á einum stað eins og „forstjóri íþróttadeildar í einhverjum af nágrannasveitarfélögum Reykjavíkur“ og annars staðar eins og bankamanni. Óhóflega hress skemmtanastjóri kemur líka upp í hugann.

„Eins og oft í hælisbókmenntum er frekar verið að sálgreina fjöldann en einstaklinginn, hælið er svipmynd af samfélagi yfirborðsins“

Langlengsti kafli bókarinnar fjallar svo um langan fund þar sem flestir gestir hælisins eru beðnir um að létta af sér hugarvíli sínu, en tekst það misvel, enda Siggó sífellt að grípa fram í. Sögurnar eru sjaldnast nógu krassandi eða frumlegar – en vandinn er kannski frekar hans eigin athyglisbrestur. Sögurnar reynast vissulega margar keimlíkar, kannski af því ákveðnir hlutir eru í tísku, mögulega er þetta fuglabjarg samfélagsmiðla þar sem allir játa á sig þau áföll sem eru í umræðunni, eða reyna allavega að finna slíkan vinkil. Þetta er líka ádeila á hina snubbóttu frásögn, sögurnar verða síbylja þegar þær enduróma hver aðra í fátæklegri fjölmiðlaútgáfu, en eru sértækar og áhugaverðar þegar kafað er í djúpið, sem Siggó leyfir þeim sjaldnast.

Bókin kallast á við ýmsar bækur á hæli, og gengst fúslega við því. „Hún hafði átt von á Töfrafjallinu, Kveðjuvalsinum, Gaukshreiðrinu, Norwegian Wood […] allt skáldsögur sem gerðust á hælum; listinn var endalaus.“

Töfrafjallið vofir sannarlega yfir, þarna er ævafornt fjall yfir setrinu, eins og klassísk skáldsaga sem gnæfir yfir þessari, og eins og oft í hælisbókmenntum er frekar verið að sálgreina fjöldann en einstaklinginn, hælið er svipmynd af samfélagi yfirborðsins sem er gersamlega ómögulegt að gægjast undir, jafnvel þótt slökkt sé á netinu úti í sveit. Þannig þvælast Smartland, Seðlabankinn og loftslagshamfarir fyrir bata persónanna, og þær þurfa að takast á við það ómögulega verkefni að lækna sjálfa sig og heiminn líka. En innst inni vita þær þó að fyrst þurfa þær að finna hið einstaka, að finna kjarnann – sem er ekki endilega auðvelt fyrir klofinn tvíbura.

Á hælinu er þó ekki allt sem sýnist. Snemma í bókinni er Embla sett í einhvers konar dáleiðslutæki og hin furðu hversdagslega Vera með tvö höfuð dúkkar reglulega upp, það er eitthvað skakkt hérna, eitthvað örlítið á skjön við raunveruleikann, sem er ekki óalgengt stef hjá Sölva Birni.

Það togast svo í mér hvort endirinn gangi nógu vel upp – en eiginlega er helsti veikleiki bókarinnar að hún smitast aðeins af Siggó og er hreinlega of stutt, það eru ákveðnir þættir sem hefði gjarnan mátt kafa dýpra í. Miðkaflinn langi er í raun passlega langur, en það hefði vel mátt lengja og dýpka bæði það sem kemur á undan og eftir.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Hann var búinn að öskra á hjálp
1
Viðtal

Hann var bú­inn að öskra á hjálp

Hjalti Snær Árna­son hvarf laug­ar­dag­inn 22. mars. For­eldr­ar hans lásu fyrst um það í frétt­um að hans væri leit­að í sjón­um, fyr­ir það héldu þau að hann væri bara í göngu­túr. En hann hafði lið­ið sál­ar­kval­ir, það vissu þau. Móð­ir Hjalta, Gerð­ur Ósk Hjalta­dótt­ir, lýs­ir því hvernig ein­hverf­ur son­ur henn­ar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veikt­ist svo mik­ið and­lega að þau voru byrj­uð að syrgja hann löngu áð­ur en hann var dá­inn.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Hann var búinn að öskra á hjálp
1
Viðtal

Hann var bú­inn að öskra á hjálp

Hjalti Snær Árna­son hvarf laug­ar­dag­inn 22. mars. For­eldr­ar hans lásu fyrst um það í frétt­um að hans væri leit­að í sjón­um, fyr­ir það héldu þau að hann væri bara í göngu­túr. En hann hafði lið­ið sál­ar­kval­ir, það vissu þau. Móð­ir Hjalta, Gerð­ur Ósk Hjalta­dótt­ir, lýs­ir því hvernig ein­hverf­ur son­ur henn­ar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veikt­ist svo mik­ið and­lega að þau voru byrj­uð að syrgja hann löngu áð­ur en hann var dá­inn.

Mest lesið í mánuðinum

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
2
Fréttir

Forsprakki úti­fund­ar ját­aði fjár­drátt á leik­skól­an­um Kletta­borg

Sig­fús Að­al­steins­son, stofn­andi hóps­ins Ís­land - þvert á flokka, sem stend­ur fyr­ir úti­fund­um um hæl­is­leit­end­ur, ját­aði á sig fjár­drátt frá leik­skól­an­um Kletta­borg þeg­ar hann var for­stöðu­mað­ur þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu al­var­leg til að inn­flytj­end­ur sem gerð­ust sek­ir um þau ætti að senda úr landi.
Hann var búinn að öskra á hjálp
4
Viðtal

Hann var bú­inn að öskra á hjálp

Hjalti Snær Árna­son hvarf laug­ar­dag­inn 22. mars. For­eldr­ar hans lásu fyrst um það í frétt­um að hans væri leit­að í sjón­um, fyr­ir það héldu þau að hann væri bara í göngu­túr. En hann hafði lið­ið sál­ar­kval­ir, það vissu þau. Móð­ir Hjalta, Gerð­ur Ósk Hjalta­dótt­ir, lýs­ir því hvernig ein­hverf­ur son­ur henn­ar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veikt­ist svo mik­ið and­lega að þau voru byrj­uð að syrgja hann löngu áð­ur en hann var dá­inn.
Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
5
Úttekt

Dreng­ir kvört­uðu und­an kenn­ara og var mein­að að sitja kennslu­stund­ir

Tólf ára gaml­ir dreng­ir leit­uðu til skóla­stjóra vegna meints of­beld­is af hálfu kenn­ara. Í kjöl­far­ið var þeim mein­að að sitja kennslu­stund­ir hjá kenn­ar­an­um. Ann­ar baðst af­sök­un­ar eft­ir tvær vik­ur og fékk þá að koma aft­ur í tíma. Hinn sætti út­skúf­un í tvo mán­uði, áð­ur en skól­an­um var gert að taka dreng­inn aft­ur inn í tíma. For­eldr­ar drengs­ins segja kerf­ið hafa brugð­ist barn­inu og leit­uðu að lok­um til lög­reglu.
Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum
6
GreiningSjávarútvegsskýrslan

Fjöl­skyld­urn­ar sem eiga fisk­ana í sjón­um

Inn­an við tíu fjöl­skyld­ur eiga og stýra stærstu sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækj­um lands­ins. Þau fyr­ir­tæki sem skráð hafa ver­ið á mark­að eru enn und­ir stjórn, og að uppi­stöðu í eigu, þeirra ein­stak­linga sem fengu gjafa­kvóta. Fjár­fest­ing­ar eig­enda út­gerð­anna í öðr­um og óskyld­um grein­um nema tug­um millj­arða og teygja sig í maj­ónes­fram­leiðslu, skyndi­bitastaði, trampólín­garða og inn­flutn­ing á bleyj­um og síga­rett­um.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár