Hve magnþrungin er ekki orðræðan þegar hún fer á flug á Facebook? Þá er öllu jarðbundnari fjölmiðlar, vefmiðlar og prentmiðlar, vakna til lífsins og finna sér þar ýmislegt bitastætt.
Þannig tók Mannlíf skáldið og heimspekinginn Kristján Hreinsson upp á sína arma þann 26. maí s.l. í tilefni af Facebook-pistli hans, Umræða á villigötum, sem hann mun hafa birt þá nýlega en er nú hvergi á síðu hans að finna. DV, Vísir, Mbl og hinir ýmsu fleiri miðlar hafa svo fylgt orðræðunni aðeins eftir og þó aðallega flutt fréttir af ýmsum afleiðingum hennar. Sá er lagði orðin til alls fyrst hefur jafnframt haldið uppi skeleggum vörnum á Facebook-vettvangi sínum, við svo miklar undirtektir, að ummæli í allri þeirri umræðu telja nú á 6. hundrað og allrahanda læk og mislæk nálægt 1.500, auk þess sem um 100 deilingar telja. Sagði DV svo frá því þ. 7. júní að Kristján væri kominn með harðskeyttan lögfræðing til liðs við sig í stríði hans við Háskóla Íslands um orð þau öll og ræður. Einungis þremur dögum síðar mátti svo á honum skilja að háskólinn hefði friðmælst við sig, enda mögulega um misskilning að ræða – að því er þá að vænta má, á orðræðu hans.
Hvers vegna frumheimildin er horfin – sjálf orðin sem urðu þó til alls fyrst – skal hér ekkert fullyrt um. Það væri þá annarra að leita og mögulega finna og kveða upp úr með hve glögga mynd Mannlífsfréttin frá 26. maí kann að gefa af pistli Kristjáns – sjálfri frumgerðinni – a.m.k. verður ekki séð að hann hafi hafnað því að miðillinn hafi þetta nokkuð rétt eftir honum, enda nánast eingöngu um beinar tilvísanir (afritun innan gæsalappa) að ræða, hvað sem annars kann upp á að vanta:
5. júní s.l. áréttar höfundurinn upphaflega Facebook-færslu sína (og þar með raunar megininntak Mannlífsfréttarinnar) með þessari færslu á Facebook (sjá nánar hér með ummælum öllum) – af því tilefni að hann hafi verið rekinn frá Endurmenntun Háskóla Íslands, en þar hefur hann kennt skáldskaparskrif um árabil:
Brottreksturinn er slíkur sér kapítuli út af fyrir sig að ekki verður hér um þann þátt málsins fjallað, enda lögmaðurinn Eva Hauksdóttir (sbr. ofangreinda DV-fregn) áreiðanlega fullfær um það. Svo villandi sem það líka væri í hinu stóra samhengi þeirrar „umræðuhefðar”, sem Kristján segist hafa ráðist gegn – enda snúist hún að hans áliti fyrst og fremst um skoðanakúgun, fordóma og tálsýn sem sótt sé í svokallaða pólitíska rétthugsun. Eða mætti ekki annars ætla – ef beint samhengi væri þarna á milli – að býsna sterk hefð væri fyrir slíkum brottrekstri, er væri þá jafnframt, að vænta mætti, hlekkjuð við þá „umræðuhefð“ sem Kristján segist ráðast gegn?
Vart þarf heldur að útskýra merkingu orðsins hefð, svo ljóst sem það má vera í huga flestra að hefð lýtur engan veginn að hinu einstaka eða frábrugðna, né yfirleitt að nokkru því sem er svo óvenjulegt að heyri til hreinna undantekninga, svo sem brottrekstur kennara úr starfi, hvað þá í krafti meintrar skoðanakúgunar, þá sem sagt í krafti meintrar umræðuhefðar.
Á því leikur annars enginn vafi í huga Kristjáns hverjar séu hinar ýmsu „staðreyndir“ lífsins, sem fólk hljóti að skorta skilning á, að öðrum kosti segðist hann varla þurfa að „bæta skilning fólks“ á þeim. Leggur hann síðan höfuðáherslu á þá „staðreynd“ að öll séum við „sérstök“ – nema hvað! – með þeim eilitla fyrirvara þó, að vissulega sé enginn „sérstakari“ en aðrir.
En ef svo væri, hlyti þá ekki öllum að svipa svo saman, og ekki bara þeim í Súdan og Grímsnesinu, að allir væru jafn sérstakir? Við öll sem sagt steypt í hið sama, sérstaka mót. Værum þá jafnvel svo hnífjöfn að sérstöðu að enginn væri jafnari en annar, ekki einu sinni í heitustu kappræðum á Facebook. Fyrir jafnvel svo sterka hefð að rekja mætti hana til örófs alda þá er einungis þrifust einfrumungar – með þeirri einstöku undantekningu þó, er bryti vissulega í bága við annars ævarandi hefð skilningsleysis okkar, að einhver á meðal vor byggi yfir svo ríkum skilningi á rökum lífsins – og hvort þá ekki skilningi á öllum staðreyndum þess! – að lyft gæti okkur hinum upp á ofurlítið hærra plan, einmitt í krafti svo stökkbreyttrar umræðuhefðar er sá skilningsríki vildi okkur nú áskapa, að við gætum sem hægast lagt þá gömlu fyrir róða.
Skilningsleysi gagnvart svo augljósum sannindum – að enginn sé sem sagt sérstakari en annar – hlyti ella að vera fylgt eftir af hörku skilningsríks löggjafarvalds, enda því vart ætlað að þjóna duttlungum athyglissjúkra minnihlutahópa, svo sem heimspekingurinn og skáldið einmitt orðar það, sbr. skjáskotið hér fremst í grein, hann jafnframt hnykkjandi svo á hörku ofurvaldsins er löggjafinn hlyti þá að auðsýna oss öllum, öllum hinum ofurskilningssljóu, með valdboði til vor um mikinn fögnuð: HINGAÐ – OG EKKI LENGRA! – Sem sagt ef við heyktumst á að brjóta gömlu hefðina og beinlínis neituðum að taka þá nýju upp!
Að sjálfsögðu erum við öll hinsegin, að sjálfsögðu erum við öll bara svona fólk, að sjálfsögðu erum við öll fædd í röngum líkama (eða við svo VITLAUS að hafa fæðst í réttum líkama) – nema náttúrulega sá eini á meðal vor, eðli máls samkvæmt, er býr yfir raunverulegum skilningi á lögmálinu, semsé hinum eina rétta skilningi á valdinu yfir huga okkar, líkama og sál, og þar með hinum eina kórrétta skilningi á þeirri löggjöf sem okkur hinum sé sæmust – semsé: Hve skammt VIÐ megum ganga, hve langt HANN megi hinsvegar ganga og hvort þá ekki allteins alla leið niður á jörð, biði HONUM svo við að horfa.
Svo gjarnt sem ÞEIM einstaka er einmitt að stíga niður til vor og ræða um sig sem einn af hinum sérstöku – þá einmitt engu líkara en öll værum við JAFN sérstök og HANN, þá bókstaflega öll jafn HINSEGIN, öll bara sisvona jöfn, öll í svo kolröngum líkama sem hvern og einn lysti – sama hve réttur allur kunni að vera á röngunni! – svo einlægnlega sem HANN hefur ítrekað velt upp þeim möguleika hvort hann gæti ekki orðið eins:
-
Ég spyr: „Ef mér (Kristjáni Hreinssyni) finnst ég vera unglingsstúlka á ég þá að fá samþykki samfélagsins – án tillits til aðstæðna? Ef ég segist vera blindur, á ég þá að fá að vera blindur? Ef ég segist vera svertingi, eiga þá allir að virða mig sem slíkan? Ef ég segist vera lamaður á ég þá að fá hjólastól?“
Því skyldum við annars, sjálft samfélagið, hafna svo hjartnæmri umleitan? Því skyldi hann ekki fá að vera sá unglingur í anda sem við? – Hvort sem væri einhvers konar gella eða sisvona gæi eða bara hreint og beint kvár ef karli kynni að hugnast það frekar, að vera sem sagt kynsegin. Allaveganna svona hinsegin, svona sér á parti, einmitt svona sérstæð eins og við öll, einmitt að hans eigin dómi. Staurblindur, eða OK staurblind, eða staurblint, allt að óskum – því skyldum við ekki líka samþykkja það? Svo blind við erum hvorteðer orðin á svart og hvítt, gult og rautt og jafnvel á græningja, engu líkara en að heimsbyggðin öll sé orðin litblind! Því mætti þá ekki eitt okkar vera svart – væri það ekki bara okkur til virðingar, svo litlaus við öll erum orðin? Vart myndi það heldur trufla aðstæður okkar, enn eitt fatlafólið, flakkandi um á tíu-gíra-spítthjólastóli – bara það væri ekki sífellt berjandi lóminn!
Svanur, rjúpa, geirfugl, gaukur,
grafönd, lómur, kjói,
æður, kría, haförn, haukur,
heiðló, stelkur, spói.
Örvar-Oddur
Orðræðan sem Kristján Hreinsson vísar hér til (sjá færsluna nánar hér ásamt ummælum) er vissulega orðin býsna margslungin, svo sem Facebook er einmitt von og vísa. Fésin líka öll svo margþætt, sama hve fljótt á litið þau kunna að virðast steypt í hið sama sérstæða mót, einmitt svo að enginn virðist vera sérstakari en annar, allir svo sérdeilis jafn hinsegin.
Það er því ansi hart að allur fjöldinn leyfi sér að láta hina ýmsu ótilgreindu minnihlutahópa sína móta svo umræðuhefðina að allur sá sami fjöldi lendi á villigötum – og þar með umræðan öll! Og það þótt sjálfur stjórnandi umræðunnar hafi margbrýnt fyrir fjöldanum öllum að hann sé alls ekki að gagnrýna einn eða neinn, hvað þá nokkurn hóp, heldur einungis sjálfa umræðuna, einmitt þá óboðlegu hefð sem fjöldinn allur hafi skapað með því að hafa ekki hemil á öllum minnihlutum sínum, öllum þeim aragrúa einstaklinga og hópa sem ávallt eyðileggja umræðuna.
Hver hefur annars tilgreint einhvern sérstakan hóp eða nafngreint einstaklinga? Nema einmitt fjöldinn allur! Sífellt dragandi umræðuna á tálar með öllum sínum minnihlutaálitum sem ganga þvert á allan sannleika, þvert á allar staðreyndir, alls án tillits til raunveruleika, líkast því sem fjöldinn allur ráði raunar engu heldur einungis dómstólar götunnar – dómstólar minnihlutanna!
Hvernig má það annars kallast gagnrýni á transfólk þótt heimspekingur hugleiði svo hlutskipti unglingsstúlku að hann samkenni sig henni af öllum huga, líkama og sál – og spyrji svo allan fjöldann á Facebook hvort það sé tilhlýðilegt að honum finnist hann vera hún, alls án tillits til aðstæðna? – Því skyldi skáld eða heimspekingur ekki fá æskt leiðréttingar á kyni sínu og fá yngt sig upp? Eða einfaldlega mega lýsa því yfir að hann væri stúlkukind? Því skyldum við annars ekki bara banna Lólítu? Eða til hvers eru dómstólar? Til hvers er annars öll vor fésbókarmennt?
Eða blindir! Hvers mega þeir ekki gjalda? Má skáld ekki einu sinni ímynda sér að það sé blint án þess að fjöldinn allur rísi upp og væni það um lýgi? Og það þótt skáldið kunni að vera bókstaflega staurblint á allar aðstæður sínar í samfélaginu – og hvort þá ekki á samfélagsmiðlunum!
Hvað þá allt það fólk sem er hvorki hvítt, rautt eða gult, hvað þá heldur grænt – hví skyldi það gjalda fyrir svo skáldlega getgátu, hvort allur fjöldinn ætti ekki að virða svartan heimspeking? Því skyldi það annars skipta heimspekina máli hvort heimspekingur léti litleiðréttast eða ekki? Er það ekki sjálft inntak orðræðunnar sem skiptir höfuðmáli – en ekki litarháttur einhvers sem hefur eitthvað fram að færa, alls burtséð frá því hve skáldlegt það kunni að vera eða jafnvel heimspekilegt eða litlaust? Varla er heldur búið að banna að sanna að svart geti verið hvítt – eða öfugt?
Vissulega mætti það til sanns vegar færa að Kant hafi verið síðasti heimspekingurinn – a.m.k. svo lengi sem fjöldinn allur heimspekinga andmælti því ekki … eða jafnvel afsannaði tilgátuna! Og erum þá sjálfsögðu ekki að tala um einhverjar turtildúfur, lóuþræla eða máva, enda hefur græðgin ekki enn útrýmt þeim tegundum. Gæti þó ekki verið að enn sé til svo óborganlegur minnisvarði sannrar heimsku að heimspekingur hafi orðið að hreiðra um sig í tunnu, veltandi því fyrir sér af hverju samfélagið skaffi honum ekki a.m.k. rafknúinn spítthjólastól, ásamt svo fríum aðgangi að sólinni að enginn skyggði á fés sitt? Hve oft hefur þó ekki verið varað við völturum, klessum og ojbara! Þarf virkilega enn eitt stórslys að henda áður en samfélagið áttar sig á heimsku sinni? Því tekur þjóðin ekki frekar höndum saman og lætur loka öllum villigötum? Einfaldlega með skýrt áletruðum vegatálmum við allar hinar margvíslegu, lokkandi afvegaleiðir: HINGAÐ – OG EKKI LENGRA! Hve greið væri þá ekki líka orðin leiðin að sjónminjasafninu – hvar allir mættu þá fá litið augum örlög geirfuglsins, örlög Kants, örlög umræðunnar, orðræðuna alla stoppaða upp.
En þá einmitt þegar jafnvel hefði mátt ætla að enn einn heimspekingurinn væri á leiðinni á sjónminjasafnið, opnast þá ekki allar gáttir! Mun Endurmenntun Háskóla Íslands nú hafa fjarlægt alla vegatálma sína gagnvart skáldskap og skrifum, beinlínis laðandi þátttakendur að með boði um ókeypis leiðsögn um skáldsagnaritun! (Sjá frétt Vísis hér)
Þá hefur að minnsta kosti þeirri hindrun verið rutt úr vegi málfrelsis og skapandi skrifa – og það fyrir slíka meðgjöf að ekki þarf að borga krónu fyrir menntina … ekki frekar en á Facebook! En lengra nær samanburðurinn víst ekki, því miður, svo þrúguð sem fésbókarmenntin er af heilu herjunum sjálfskipaðra ritstjórnenda sem ávallt vita allt betur en allir aðrir, hvað má og hvað ekki má, hver sé hinn eini rétti sannleikurinn, og þá að sjálfgefnu hið eina rétta lífið, hvað sé því staðreynd og hvað alls ekki staðreynd, hvað sé þar af leiðandi rétt umræða, hvað kolröng orðræða – eða í stuttu máli sagt hver sé sá hinn eini kórrétti skilningur er liggja skyldi sannri heimspeki og þar með réttritun raunveruleikans til grundvallar, sama hve kunni að virðast fjarstæðukenndur, hvort sem væri á borð við hinn hreinasta eða tærðasta skáldskap.
En Guði sé lof að svo ströng rétthugsun taki ekki til allrar bókarmenntar, hvað þá til allrar menntar, hvað þá bókstaflega til akademíu lífsins alls – ella værum við að vænta má enn á stigi frumlífsverunnar, lifðum einráðu lífi einfrumunga, einráðri tjáningu okkar, einráð öll sem eitt, alls án minnstu frávika, enda hefði allt líf staðnað þá þegar í vöggu frumbernskunnar, alls án minnstu möguleika á hinum smávægilegustu stökkbreytingum, að hreyft gætu við sögu, svo kórrétt væru öll okkar afrit … afrit eftir afrit eftir afrit … allt til nútíma. Villigötur væru þá einfaldlega ekki til í veröldinni, svo einfalt væri því líf okkar, líf allt á jörð – að eilífu einrátt, fjölfaldað afrit, alls frávikalaust. Ein einasta, allsráð tegund – allsrátt afrit fyrsta lífsneistans, gjörsneytt fjölbreytileika.
Og þó aldrei að vita nema gerð verði bragarbót á – svo augljóslega sem höfundurinn að hinni horfnu frumgerð hér margumrædds Facebook-pistils hefur lent á villigötum með val á útgefanda. En hvort sem það er sjálfur útgáfustjórinn, sjálfur Zuckerberg, sem hefur bent honum á það, nú eða að höfundurinn hafi einfaldlega áttað sig á glópsku sinni af eigin raun – liggur ekki í augum uppi að hér ræðir um ákall til löggjafans? Enda hefur Facebook heldur ekkert með formlega lagasetningu að gera, hvað þá hreinar og klárar stjórnlagabreytingar, svo ljóst sem það má líka vera að þar eru einungis sett hin óformlegri lög, lög meðvirkninnar, þau er flestir þó vissulega hlýða.
Má því ekki nokkuð ljóst vera að vöndullinn í heild sinni á hvergi betur heima en á sjálfu hinu háa Alþingi, hvort sem hann væri lagður fyrir þingið sem formlegt, hreinritað bænaskjal eða e.t.v. með öllu nútímalegri hætti sem bænaskrá í bútum á Twitter – eða eru þeir ekki annars allir þar, þingmennirnir?
Þá aldrei að vita nema við munum loksins öðlast raunveruleg grundvallarlög – er jafnvel gætu haft áhrif til þingræðislegrar stökkbreytingar um veröld alla! Líka svo vel viðveigandi að það væri elsta starfandi þingi í heimi sem stofnaði til slíkrar siðbótar á alheimsvísu, þó að vissulega hljóti enn að vera ýmsir lausir endar með hin lagatæknilegri spursmál, svona til fullnustu hinni siðrænni útfærslu á byltingunni. Bara spurning með öll þessi afrit og afbakanir og svakalegu afvegaleiðingu orðræðunnar, hvort kunni jafnvel að hafa haft slíkar afleiðingar á þingheim nú þegar að einhver séu ekki alveg móttækileg fyrir svo gagngerum grundvallarbreytingum á löggjöf. Það væri því kannski ráð að leggja fyrst fram frumvarpsdrög á TikTok og stofna þar samráðsgátt svo vinna mætti virkilega vel úr öllum vefjum og vafningum áður en vöndullinn yrði lagður fyrir þingið, þá að vænta má þeim mun vandlegar bútasaumaður á Twitter.
Fjúki annars í flest skjól, þökk sé þó Mannlífi að hafa náð að seilast í frumgerðina og skeyta saman þessum afritsbútum er getur að líta hér fremst í grein, hvað sem annars kann að hafa orðið af snifsum þeim sem upp á kunna að vanta. Svo innilega samansaumaður sem niðurlagskaflinn er, svo kristaltær sem sannleikurinn líka er, sem höfundurinn leggur þar á borð fyrir okkur um lífið, hljótum við ekki í öllu falli að mega vænta þess að nú komi loks hreyfing á stjórnarskrármálið?
-
Hér á löggjafinn ekki að sýna tilslökun til þess að þjóna duttlungum athyglissjúkra minnihlutahópa. Hér á að sýna hörku og segja: HINGAÐ – OG EKKI LENGRA! Ef einhver segist vera fæddur í röngum líkama þá verður sá hinn sami að sætta sig við það. Ég vorkenni heimsku fólki og ég á þann kost vænstan að reyna að segja fólki sannleikann. Vandinn liggur ekki í því að rétt fólk fæðist í vitlausum líkama. Vandinn liggur í því að vitlaust fólk fæðist í réttum líkama.
Leyfum höfundinum að eiga lokaorðin, með kórréttri vísun í Facebook-færslu hans 10. júní, í tilefni af því að hann hafi þó náð að leiða Háskóla Íslands af villigötum sínum, á hvern veg sem hinni öllu lagalegri stökkbreytingu muni annars vinda fram: „Það eru enn ýmsir lausir endar og þá enda mun lögmaður minn væntanlega setja saman í vandaðan vöndul ef mér skjöplast ekki.“
Höfundur hefur áhuga á hugmyndafræði
Ítarefni:
Athugasemdir