Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

TikTok ekki talið ógna þjóðaröryggi Íslands en notkun þess er til skoðunar hjá forsætisráðuneytinu

Meira en millj­arð­ur jarð­ar­búa nota TikT­ok. Nú hef­ur mörg­um op­in­ber­um starfs­mönn­um ver­ið bann­að að nota for­rit­ið af ör­ygg­is­ástæð­um. Síð­ast­lið­in fimmtu­dag mætti for­stjóri TikT­ok til yf­ir­heyrslu í banda­ríska þing­inu. Ung­ur ís­lensk­ur TikT­ok not­andi seg­ist ekki hrædd­ari við TikT­ok en önn­ur öpp.

TikTok ekki talið ógna þjóðaröryggi Íslands en notkun þess er til skoðunar hjá forsætisráðuneytinu

Opinberum starfsmönnum víða á Vesturlöndum er ekki heimilt að vera með samfélagsmiðilinn TikTok í snjallsímum sínum. Grunur leikur á að eigendur TikTok safni upplýsingum um notendur og deili þeim til kínverskra yfirvalda. 

Evrópusambandið og ríkisstjórnir Bretlands, Noregs, Hollands, Bandaríkjanna, Danmerkur, Kanada og Ítalíu hafa tekið fyrir notkun TikTok meðal starfsmanna sinna. Einnig hefur fjölmiðlafólki í þónokkrum ríkjum verið gert að eyða appinu úr þeim símum sem notaðir eru í vinnu.

TikTok ógnar ekki þjóðaröryggi Íslands

Talsmaður forsætisráðuneytis Íslands segir í samtali við Heimildina að verið sé að skoða málið nánar hér á landi. Þegar sé búið að banna starfsmönnum í utanríkisráðuneytinu að vera með TikTok í símum sínum vegna öryggisástæðna. 

Í svari frá utanríkisráðuneytinu segir að TikTok ógni ekki þjóðaröryggi Íslands né hafi áhrif á samskipti Íslands og Kína.

Hvað er TikTok?

TikTok var stofnað árið 2016 af kínverska tæknifyrirtækinu ByteDance. Áður fyrr hét hét forritið Musical.ly. Flestir notendur notuðu appið í þeim tilgangi að deila myndböndum af sér syngja eða dansa. Eftir að ByteDance keypti Musical.ly var því breytt í TikTok. 

Þegar heimsfaraldurinn COVID-19 skall á jukust vinsældir TikTok hratt. Fjölbreytni þess efnis sem notendur deildu var orðin mun meiri og fólk á öllum aldri stofnaði sér aðgang að appinu. Á meðan að fólk sat innilokað í sóttkví eða einangrun virkaði TikTok sem einhverskonar tengiliður við umheiminn. 

Biden hótar banni 

Í kjölfar vinsælda TikTok fór að bera á kenningum um að kínverski samfélagsmiðillinn safnaði gögnum um notendur og deildi þeim með kínverskum yfirvöldum. 

Árið 2020 reyndi fyrrum Bandaríkjaforseti Donald Trump fyrst að banna TikTok á grundvelli þjóðaröryggis en mistókst. Nú þremur árum síðar lýsir núverandi forseti, Joe Biden, yfir sömu áhyggjum. Stjórn Bidens hefur hótað mögulegu banni á appið verði ekki skipt um eigendur þess. Forstjóri bandarísku alríkislögreglunnar sagði auðvelt fyrir Kínverja að nota appið til þess að safna gögnum um bandarískan almenning.

Sterk samstaða ríkir milli Demókrataflokksins og Repúblikanaflokksins um þetta mál. Nýlega lögðu flokkarnir tveir fram sameiginlegt frumvarp sem ætlað er að heimila þinginu að banna öpp sem talin eru ógna öryggi almennings.

Viðbrögð Kínverja

Kínversk stjórnvöld leggjast gegn tillögu Bandaríkjanna um sölu á appinu. Þau hafa áður gagnrýnt Bandaríkin fyrir skort á sönnunargögnum um að TikTok ógni þjóðaröryggi.

Eigendur TikTok segjast tilbúnir að semja við Bandaríkjamenn. Gagnageymsluverið Oracle geymir einhvern hluta þeirra gagna sem safnað er fyrir TikTok. Eigendur forritsins leggja til að Oracle muni alfarið sjá um gagnageymslu og þar með yrðu öll gögn í Bandaríkjunum. Þessi málamiðlun þykir ekki nægilega góð.

Áður en að hægt verður að banna appið þarf samþykki bandaríska þingsins.  Þrátt fyrir sterka samstöðu milli flokkana tveggja sem þar sitja er óvíst að bannið næði í gegn í ljósi þess að 150 milljónir manna nota TikTok í Bandaríkjunum.

Forstjóri TikTok, Shou Zi Chew, var kallaður fyrir orku- og viðskiptaráð fulltrúadeildar bandaríska þingsins vegna málsins síðastliðinn fimmtudag, 23. mars. Þar var honum gert að svara spurningum í fimm klukkustundir. Þingmenn beggja flokka spurðu Chew spjörunum úr. Chew viðurkenndi að eiga sjálfur hlut í ByteDance og sagði sín eigin börn ekki nota TikTok. Á TikTok eru nú fjöldamörg myndbönd þar sem forstjórinn er lofsunginn í athugasemdum undir myndböndum úr yfirheyrslunni fyrir einstaka yfirvegun og kurteisi.

Hvaða gögnum safnar TikTok?

Til þess að búa til TikTok aðgang þarf að deila tölvupóstfangi eða símanúmeri og að samþykkja skilmála. Það er einnig hægt að skrá sig í gegnum Facebook, Google og Twitter aðganga. Í skilmálunum kemur meðal annars fram að TikTok geti notað tækni sem greinir andlit notenda á meðan ef þeir nota filtera. 

Auk þessara upplýsinga greinir TikTok staðsetningu notenda, IP-tölu og það tæki sem viðkomandi er í. Appið fylgist með hefðbundinni notkun, til dæmis hversu lengi horft er á hvert myndband og hvaða myndbönd eru send áfram til annarra notenda.

Á síðasta ári kom í ljós að starfsmenn ByteDance notuðu TikTok til að nálgast upplýsingar um blaðamenn Buzzfeed og Financial Times. Þeir voru í kjölfarið reknir. 

Notendur TikTok hafa áhrif

Margir notendur segja TikTok ávanabindandi. Þegar forritið er opnað birtist forsíðan með sérsniðnu efni að viðkomandi notenda. Sú síða kallast „For you“ síðan. Þar birtist myndband sem algrímið telur að notandinn hafi áhuga á. Myndböndin geta verið frá nokkrum sekúndum og upp í þrjár mínútur. Notandinn getur síðan skrollað niður forsíðuna og hvert myndbandið birtist á fætur öðru. Notendum er síðan frjálst að búa til myndbönd og deila þeim. Myndbandið birtist síðan á forsíðum annarra notenda. Eftir því sem fleiri horfa á myndband, líka við það eða skilja eftir athugasemd, því líklegra er að myndbandið nái vinsældum. 

Fjöldahreyfingar eru áberandi á TikTok. Sumarið 2021 notuðu margir myllumerkið #BlackLivesMatter til þess að deila áfram efni og sýna stuðning. Í dag er búið að horfa á myndbönd undir því merki 34.000 milljarð sinnum. Annað dæmi er #freeBritney. Þegar aðdáendum poppstjörnunnar Britney Spears misbauð lögræðissvipting hennar byrjuðu þau að birta myndbönd undir því myllumerki. Byltingin endaði á því að Britney fékk sjálfræði sitt aftur.

Áhrif þess efnis sem notendur birta á TikTok hafa því sýnt sig að vera mikil.

“Ég er ekkert meira hrædd við TikTok heldur en önnur forrit”

Embla Rún Halldórsdóttir er 21 árs stjórnmálafræðinemi og TikTok notandi. Eins og svo margir aðrir byrjaði hún á TikTok í COVID af því að henni leiddist og var mikið inni. „Ég var búin að heyra fullt um TikTok og að það væri skemmtilegt en að maður þyrfti að passa tímann sinn því maður getur gleymt sér á TikTok.” 

Embla birtir sjálf myndbönd á TikTok og segir það góðan miðil til þess að vera skapandi. 

Aðspurð segir Embla að óþægilegt sé að TikTok safni um hana gögnum. „Mér finnst þetta náttúrulega óþægilegt en staðreyndin er líka að Facebook er líka að gera það. Og Google. Ég er ekkert meira hrædd við TikTok heldur en önnur forrit.”

EmblaEmbla byrjaði á TikTok í COVID

Embla segist hafa alist upp við að stór fyrirtæki væru að njósna um fólk á internetinu. „Þetta er orðinn raunveruleiki sem maður bara samþykkir”. Sem stjórnmálafræðinemi með mikinn áhuga á pólitík fær Embla oft pólitískt myndbönd á TikTok. Hún segist ekki hafa upplifað neinn áróður frá kínverska Kommúnistaflokknum. Í framhaldi segir hún "Ég fer á TikTok þegar ég er ekki að hugsa um pólitík."

Kjósa
3
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • TM
    Tómas Maríuson skrifaði
    Spurningin er alltaf: hver safnar upplýsingum um okkur og hvernig eru þær notaðar?
    Ég sé mestu hættu fyrir mér þannig að urmull af netsporum ungrar manneskju sé safnaður og geymdur í ólýðræðislegu ríki (t.d. Kína). Flestar þessarar ungu manneskja vaxa úr grasi, stofna fjölskyldu og vinna óáhugaverða vinnu (frá sjónarhóli njósnara).
    Sumar verða þó þingmenn, ráðherrar, embættismenn, sjá um þjóðaröryggi og meira í þeim dúr.
    Þá getur verið gagnlegt að grafa upp það sem einstaklingurinn hefur fyrr á árum gert og skoðað: fór hann á klámsíðu þegar var 16 ára, sagði eitthvað óvarlegt þegar var 18 ára, gældi einhvern tíma við öfgasamtök áður en komst til vits, hélt fram hjá konu sinni fyrir 10 árum o.s.frv.
    Þetta gerir einstaklinginn berskjaldaðan fyrir óvinveitt ríki: hann gæti staðið frammi fyrir því að ekki komist upp um "ódæðið" með því að tjá sig um ákveðin mál, greiða atkvæði í þágu óvinveitta ríkisins (á þjóðþingi, hjá SÞ) eða einfaldlega að njósna fyrir það og alkt þar á milli.
    Vitað er að TikTok safnar upplýsingum um nethreyfingar og geymir í Kína.
    0
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
2
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.
„Við mætum í vinnuna til þess að sigra“
5
Á vettvangi

„Við mæt­um í vinn­una til þess að sigra“

Kona sem sit­ur á bið­stofu með fleira fólki er að grein­ast með heila­æxli og það þarf að til­kynna henni það. En það er eng­inn stað­ur sem hægt er að fara með hana á, til að ræða við hana í næði. Í ann­an stað er rætt við að­stand­end­ur frammi, fyr­ir fram­an sjálfsal­ann en þá fer neyð­ar­bjall­an af stað og hama­gang­ur­inn er mik­ill þeg­ar starfs­fólk­ið hleyp­ur af stað. Í fjóra mán­uði hef­ur blaða­mað­ur ver­ið á vett­vangi bráða­mót­tök­unn­ar á Land­spít­al­an­um og fylgst með starf­inu þar.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
6
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár