Þessi grein birtist fyrir meira en 2 árum.

Rómantísk reykvísk tímavél

Ás­geir H. Ing­ólfs­son bók­mennta­fræð­ing­ur skrif­ar um fyrstu frum­sömdu bók árs­ins hér á mark­aði – Þar sem mal­bik­ið end­ar eft­ir Magneu J. Matth­ías­dótt­ur.

Rómantísk reykvísk tímavél
Bók

Þar sem mal­bik­ið end­ar

Höfundur Magnea J. Matthíasdóttir
JPV Forlag
72 blaðsíður
Gefðu umsögn

Magnea J. Matthíasdóttir gaf út ljóðabókina Kopar árið 1976 og í kjölfarið fylgdu þrjár skáldsögur með stuttu millibili; Hægara pælt en kýlt 1978, Göturæsiskandídatar 1979 og Sætir strákar árið 1981. En þrátt fyrir velgengni hvarf hún svo af sviðinu. Eða öllu heldur, fór baksviðs. Hún varð áfram afkastamikill þýðandi og textahöfundur – en fyrir utan eina barnabók höfum við ekki fengið nýtt skáldverk á prenti frá Magneu í meira en 40 ár. Þangað til núna.

 

Á bókarkápunni er árið enn þá 1981, þetta er skemmtilega gamaldags kápuhönnun – og öll þessi augu á sömu verunni spegla bókina ágætlega, hér horfum við í gegnum mörg og breytileg augu sama ljóðskálds. Eins og hér:

 

ég gríp snöggvast andann á lofti

og verð sex ára sextán ára tuttugu og sex

eitt sólblikandi augnablik

 

Nafnlaust opnunarljóðið er magnað manifestó fyrir bókina – hún er um marga samtíma, um ljóðskáld sem gengur í gegnum borg sem er ávallt ný og gömul í senn, uppfull af nútíma og minningum og minningum um minningar. Þetta framkallar kápumyndina enn betur, þetta er bæði óræð vera með mörg augu en um leið kræklóttir borgarstígar, sem öðlast sitt eigið líf.

 

Þetta er borgarnáttúra, eins og titillinn gefur til kynna. Malbikið endar stöku sinnum utan borgarmarkanna, en miklu oftar við næsta tré eða næstu lóð. Öll sú náttúra sem berst fyrir tilverurétti sínum innan um allt þetta malbik. Þetta eru ljóð alvöru flandrara, flaneurs sem hefur þvælst um götur Reykjavíkur í áratugi og maður veit aldrei hvaða Reykjavík bíður manns á næstu síðu, hvaða áratugur birtist manni næst.

 

Unglingagredda rennur saman við blús ellinnar, sem er þó ekki laus við greddu heldur. Þetta er minningabók, þar sem höfundur leikur sér að því að vera stundum að muna en fara stundum einfaldlega með tímavél á staðinn – þar sem „ég man“ verður skyndilega eldgamalt „ég er“.

 

Hér er ort af ástríðu og væntumþykju um tré og ketti – og í hvert skipti sem manni finnst bókin daðra við að verða endurtekningasöm tekur hún nýja stefnu. Það koma oft hæfilegar þyrpingar af skyldum ljóðum, kannski þrjú-fjögur, áður en farið er í næstu götu. Það eru þó textatengsl á milli þessara þyrpinga, þegar fuglarnir flögra inn í næstu ljóðagötu eru kettirnir enn þá að fylgjast með.

 

Hér birtist dauðinn sjálfur, fyrst kómískur, en svo sem harmrænn vágestur sem vofir yfir öllum afmælum. Hér er tekist á við dauðabeyginn af hugrekki og einlægni, enda fátt þreyttara en falskt æðruleysi gagnvart endalokunum.

 

Pólitísku ljóðin ná kannski ekki alveg sama flugi og hin, nema helst þegar Guð blessi Ísland ræða hrunsins er framkölluð í spurn um hvaða guð eigi að blessa, er það mammon eða mólokk, quetzalcoatl, loki eða jehóva? Allir með litlum stöfum, enda eini hástafurinn í bókinni Þ-ið í titlinum.

 

Persónugalleríið er litríkt, en mest er þó um vert samkenndin með skrautlegum karakterum sem alltof oft eru bara til skrauts. Því til sönnunar er þetta afskaplega rómantísk bók, næstrómantískasta ljóðið fjallar um óræða elskendur og vindinn – en það rómantískasta er um grátandi fyllibyttu og hans lífsharm. Eða jafnvel ljóð um það hvernig við viljum trúa á ástina jafnvel þótt hún svíki okkur aftur og aftur, ljóð sem byrjar á línunni „Mig langar svo að trúa á ástina,“ en svo fylgja línur á borð við:

 

líka þegar tunglið er nýtt og svart og það rignir

llíka þegar sólin sést ekki fyrir dimmum skýjabökkum

líka þegar við drögum upp egghvöss orð og skerum

líka þá

 

Og maður trúir áfram.

Kjósa
4
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

„Ég var bara glæpamaður“
1
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
Þakklátur fyrir að vera á lífi
2
Viðtal

Þakk­lát­ur fyr­ir að vera á lífi

Þor­lák­ur Mort­hens, Tolli, hef­ur marga fjör­una sop­ið í lífs­ins ólgu­sjó. Æsku­ár­in höfðu sín áhrif en þá byrj­aði hann að teikna og var ljóst að dreng­ur­inn væri gædd­ur hæfi­leik­um. Óregla og veik­indi lit­uðu fjöl­skyldu­líf­ið og á unglings­ár­un­um sá hann um sig sjálf­ur. Um ára­bil var hann sjómað­ur, verka­mað­ur og skóg­ar­höggs­mað­ur. Eft­ir mynd­list­ar­nám hef­ur hann lif­að af mynd­list­inni. Nú er Tolli far­inn að mála í ljós­ari tón­um. Hann gaf nýra, greind­ist síð­an með krabba­mein og sigr­aði.
Armando Garcia
5
Aðsent

Armando Garcia

Sjón­arspil úti­lok­un­ar: Al­ræð­is­leg til­hneig­ing og grótesk­an

„Við hvað er­uð þið svona hrædd?“ spyr Arm­ando Garcia, fræði­mað­ur við Há­skóla Ís­lands, þau sem tóku þátt í pall­borði á mál­þing­inu Áskor­an­ir fyr­ir Ís­land og önn­ur smáríki í mál­efn­um flótta­fólks. Hann seg­ir sam­kom­una hafa ver­ið æf­ingu í val­kvæðri fá­fræði og til­raun til að end­ur­skapa hvíta yf­ir­burði sem um­hyggju.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Ég var bara glæpamaður“
2
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
„Ég berst fyrir réttinum til að lifa“
3
Viðtal

„Ég berst fyr­ir rétt­in­um til að lifa“

Á upp­vaxt­ar­ár­un­um í suð­ur­ríkj­um Banda­ríkj­anna voru rík­ar kröf­ur gerð­ar til þess hvernig hún ætti að haga sér og sínu lífi. Þeg­ar hún fann loks frels­ið til þess að vera hún sjálf blómstr­aði hún, í ham­ingju­sömu hjóna­bandi, heima­vinn­andi hús­móð­ir, sem naut þess að sinna syni sín­um. „Ég gat lif­að og ver­ið frjáls. Það var frá­bært á með­an það ent­ist.“
Þakklátur fyrir að vera á lífi
5
Viðtal

Þakk­lát­ur fyr­ir að vera á lífi

Þor­lák­ur Mort­hens, Tolli, hef­ur marga fjör­una sop­ið í lífs­ins ólgu­sjó. Æsku­ár­in höfðu sín áhrif en þá byrj­aði hann að teikna og var ljóst að dreng­ur­inn væri gædd­ur hæfi­leik­um. Óregla og veik­indi lit­uðu fjöl­skyldu­líf­ið og á unglings­ár­un­um sá hann um sig sjálf­ur. Um ára­bil var hann sjómað­ur, verka­mað­ur og skóg­ar­höggs­mað­ur. Eft­ir mynd­list­ar­nám hef­ur hann lif­að af mynd­list­inni. Nú er Tolli far­inn að mála í ljós­ari tón­um. Hann gaf nýra, greind­ist síð­an með krabba­mein og sigr­aði.
Guðlaug Svala Steinunnar Kristjánsdóttir
6
Það sem ég hef lært

Guðlaug Svala Steinunnar Kristjánsdóttir

Mér renn­ur blóð­ið til skyld­unn­ar

Guð­laug Svala Stein­unn­ar Kristjáns­dótt­ir seg­ir að stærsta lexía lífs síns sé lík­lega að upp­götva um miðj­an ald­ur að hún er ein­hverf. Hún hafi átt­að sig á sjálfri sér með hjálp ann­ars ein­hverfs fólks sem þá hafði þeg­ar oln­bog­að sig áfram í heimi ráð­andi tauga­gerð­ar, misst lík­am­lega, and­lega, fé­lags­lega og starfstengda heilsu áð­ur en það átt­aði sig á sjálfu sér.

Mest lesið í mánuðinum

Sælukot hagnast um tugi milljóna en starfsfólk og foreldrar lýsa skorti
6
Rannsókn

Sælu­kot hagn­ast um tugi millj­óna en starfs­fólk og for­eldr­ar lýsa skorti

Einka­rekni leik­skól­inn Sælu­kot, sem hef­ur feng­ið millj­arð króna í op­in­ber fram­lög síð­asta ára­tug, hef­ur hagn­ast vel og nýtt pen­ing­ana til að kaupa fast­eign­ir fyr­ir stjórn­ar­for­mann­inn. Stjórn­end­ur leik­skól­ans segja mark­mið­ið vera að ávaxta rekstr­araf­gang, en fyrr­ver­andi starfs­menn og for­eldr­ar nem­enda kvarta und­an langvar­andi skorti. Skól­an­um var ný­lega lok­að tíma­bund­ið vegna óþrifn­að­ar og mein­dýra.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár