Sekt eða allt að tveggja ára fangelsi skal liggja við akstri smáfarartækja undir áhrifum áfengis, gangi frumvarp sem Sigurður Ingi Jóhannsson innviðaráðherra hefur lagt fram í samráðsgátt eftir. Smáfarartæki eru til að mynda rafhlaupahjól sem aukist hafa verulega í vinsældum á Íslandi undanfarin misseri.
Lagt er til að ökumönnum rafhlaupahjóla verði gert skylt að „gangast undir öndunarpróf eða að láta í té svita og munnvatnssýni krefjist lögregla þess“. Sömu viðmið eru notuð um hámark magns áfengis í blóði og hjá ökumönnum bíla; 0,5 prómill.
Frumvarpið byggir á vinnu starfshóps ráðuneytisins um smáfarartæki. Í hópnum sátu fulltrúar samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins, Samgöngustofu, Vegagerðarinnar, lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu, Sambandi íslenskra sveitarfélaga og Reykjavíkurborgar.
Segjast bregðast við slysum
Í greinargerð frumvarpsins er tilefni þess rakið. Þar segir að umferð smáfarartækja, sérstaklega rafhlaupahjóla, hafi aukist mjög sem og slys. „Þessar breytingar á umferðarvenjum hafa leitt til þess að 17% þeirra sem slösuðust alvarlega í umferðinni á síðastliðnu ári voru á rafhlaupahjólum, en umferð þeirra er þó innan við 1% af allri umferð,“ segir í greinargerðinni.
„42% alvarlega slasaðra í umferðinni á síðasta ári voru gangandi, hjólandi eða á rafhlaupahjóli og stór hluti fyrrgreindra slysa átti sér stað seint á föstudögum eða laugardögum. Ölvun var áberandi hjá þeim sem slösuðust seint þessa daga og samkvæmt könnun höfðu 40% vegfarenda á aldrinum 18 til 24 ára ekið rafhlaupahjóli undir áhrifum áfengis eða annarra vímuefna.“
Í úttekt Stundarinnar á umferðarslysum sem birtist í janúar síðastliðnum kom fram að algengasta tegund slysa á tímabilinu janúar til september 2021 hafi verið þegar óvarinn farþegi féll af farartæki. Fólk sem slasast á rafhlaupahjólum falla gjarnan í þann flokk en þó ekki eingöngu.
Furða sig á frumvarpinu
Þingmaðurinn Andrés Ingi Jónsson, fulltrúi Pírata á þingi, furðar sig á þessu í færslu á Twitter. Þar spyr hann hvort ráðherra sé ekki að teygja refsirammann full langt.
Og fleiri furða sig á þessu. Þar á meðal Björn Teitsson, fyrrverandi formaður Samtaka um bíllausan lífsstíl, sem segir frumvarpið fela í sér afturför. „Þetta er alveg rosalega mikil afturför. Finnst ólíklegt að meðlimir starfshópsins noti aðra ferðamáta en einkabíl,“ skrifar hann við tíst Andrésar.
Breytingar bannaðar
Fleira er að finna í frumvarpinu. Þar er til að mynda lagt bann við að börn yngri en 13 ára aki smáfarartækjum, reiðstígar eru skilgreindir fyrir gangandi vegfarendur og að bannað sé að breyta hámarkshraða rafmagnsreiðhjóls, smáfarartækis eða létts bifhjóls.
Þar að auki felur frumvarpið í sér innleiðingu á reglugerðum Evrópusambandsins er snúa að aksturs- og hvíldartíma ökumanna og endurmenntun.
Er það að aka fullur á smáfarartæki 12.5% morð?