Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en ári.

Fréttir

Konur nota ópíóða meira en karlar

Notkun lyfseðilsskyldra ópíóða á Íslandi er meiri en á hinum Norðurlöndunum.

6. apríl 2021 · 07:00

steindor@heimildin.is

Notkun lyfseðilsskyldra ópíóða hefur dregist saman um 22 prósent síðan árið 2016 eftir að hafa aukist árin á undan. Í fyrra fengu 157 einstaklingar af hverjum 1.000 íbúum að minnsta kosti eina ávísun á ópíóða.

Þetta kemur fram í Talnabrunni, fréttabréfi landlæknis. Ópíóðar eru verkjastillandi lyf, en til þeirra teljast meðal annars kódeín, morfín, fentanýl, tramadól og oxýkódón. „Ópíóíðar falla í flokk ávana- og fíknilyfja en langtíma notkun þeirra getur valdið því að notandinn verður háður lyfjunum vegna vanabindingar eða líkamlegrar fíknar,“ segir í fréttabréfinu. „Auk þess að vera mjög ávanabindandi, geta of stórir skammtar ópíóíða verið lífshættulegir vegna bælandi áhrifa sem þeir hafa á þann hluta heilans sem stýrir öndun. Of stórir skammtar geta því valdið öndunarstoppi og dauða.“

Hlutfallslega flestir þeirra sem nota ópíóða eru í eldri aldurshópunum, en 345 af hverjum 1.000 íbúum 80 ára og eldri fengu ávísun í fyrra. Einnig er greinilegur kynjamunur á notkun ópíóða og eru konur í meirihluta notenda. „Á árinu 2020 fengu 184 af hverjum 1.000 konum ávísað ópíóíðum en 131 af hverjum 1.000 körlum. Körlum sem leysa út ávísun á ópíóíða, hefur fækkað hlutfallslega meira en konum á undanförnum árum, eða um 24% frá árinu 2016. Samsvarandi tala fyrir konur er 21%.“

Telur landlæknir að læknar sýni nú meira aðhald þegar kemur að ávísunum á þessi lyf. „Þrátt fyrir að dregið hafi úr notkun ópíóíða á Íslandi á síðastliðnum árum er hún þó enn umtalsvert meiri en á hinum Norðurlöndunum,“ segir enn fremur í fréttabréfinu. „Almennt má segja að dregið hafi úr notkun ópíóíða á flestum hinum Norðurlöndunum á undanförnum tveimur áratugum eins og fyrr segir, en það er aðeins á síðustu fimm árum sem dregið hefur úr notkuninni hérlendis.“

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Það sem ég hef lært

Sigrún Erla Hákonardóttir

Valdið til að bregðast við áföllum

„Það sem verður að vera, viljugur skal hver bera,“ sagði faðir Sigrúnar Erlu Hákonardóttur við hana þegar hún missti eiginmann sinn í hörmulegu slysi fyrir aldarfjórðungi. Lífið hefur kennt henni að þó að áföllin breyti lífinu og sjálfinu á afdrifaríkan hátt, skiptir jafn miklu máli hvernig við tökumst á við þau, með góðra manna hjálp.

MenningLaxeldi

Sagan af slæmum hliðum laxeldis og hvernig hægt er að bæta það

Tveir bandarískir blaðamenn, Douglas Frantz og Catherine Collins, hafa gefið út bók um sjókvíaeldi á laxi. Bókin fjallar fyrst og fremst um laxeldi í Bandaríkjunum og Kanada en svo er einnig rætt um eldið í Evrópu, meðal annars í Noregi og á Íslandi. Kjarni bókarinnar snýst um að draga upp stóru myndina af laxeldi í heiminum, bæði kostum þess og göllum.

Fréttir

Segja vinnubrögð lögreglu hafa einkennst af vanþekkingu og vanvirðingu

Stjórn Blaðamannafélags Íslands fordæmir framgöngu lögreglunnar á Norðurlandi eystra, sem hefur veitt enn einum blaðamanninum, Inga Frey Vilhjálmssyni, stöðu sakbornings í tengslum við Samherjamálið.

Fólkið í borginni

Við erum dómhörð að eðlisfari

Elísabet Rut Haraldsdóttir Diego var í Vottunum til sex ára aldurs og þegar hún fór að skoða tengslin við fjölskylduna sem er þar enn fann hún fyrir reiði.

Fréttir

Vinstri snúningur hjá VG – Vilja auðlegðaskatt og auðlindir í þjóðareign

Vinstri græn vilja banna skattaskjól, innleiða auðlegðaskatt og koma böndum á fjölþjóða fyrirtæki sem koma sér undan skattgreiðslum með klækjabrögðum. Þá vill hreyfingin ljúka endurskoðun stjórnarskrárinnar, taka fyrir einkarekstur í ágóðaskyni þegar kemur að heilbrigðisþjónustu og halda í skefjum gróðadrifinni húsnæðisuppbyggingu verktaka. Ellefu stefnur og fjöldi ályktana voru samþykktar á landsþingi hreyfingarinnar sem lauk í dag.

Skýring

Notendur samfélagsmiðla hvattir til að nota sykursýkislyf í megrunarskyni

Sykursýkislyfið Ozempic sem framleitt er af dönsku lyfjafyrirtæki hefur notið mikilla vinsælda á samfélagmiðlum síðustu mánuði. Sala á lyfinu jókst um 80% á einu ári eftir að notendur deildu reynslusögum sínum af því hvernig hægt væri að nota Ozempic í megrunarskyni.

Fréttir

Telur þörf á pólitísku samtali um birtingu greinargerðar um Lindarhvol

Samkvæmt Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra væri æskilegast að forsætisnefnd næði einhvers konar sameiginlegri niðurstöðu um meðferð greinargerðar setts ríkisendurskoðanda um Lindarhvol. „Við munum ekki leysa það með birtingu lögfræðiálita sem hvert vísar í sína áttina.“

Mest lesið

1
Það sem ég hef lært
3
Sigrún Erla Hákonardóttir
Valdið til að bregðast við áföllum
„Það sem verður að vera, viljugur skal hver bera,“ sagði faðir Sigrúnar Erlu Hákonardóttur við hana þegar hún missti eiginmann sinn í hörmulegu slysi fyrir aldarfjórðungi. Lífið hefur kennt henni að þó að áföllin breyti lífinu og sjálfinu á afdrifaríkan hátt, skiptir jafn miklu máli hvernig við tökumst á við þau, með góðra manna hjálp.
2
MenningLaxeldi
2
Sagan af slæmum hliðum laxeldis og hvernig hægt er að bæta það
Tveir bandarískir blaðamenn, Douglas Frantz og Catherine Collins, hafa gefið út bók um sjókvíaeldi á laxi. Bókin fjallar fyrst og fremst um laxeldi í Bandaríkjunum og Kanada en svo er einnig rætt um eldið í Evrópu, meðal annars í Noregi og á Íslandi. Kjarni bókarinnar snýst um að draga upp stóru myndina af laxeldi í heiminum, bæði kostum þess og göllum.
3
Fréttir
4
Segja vinnubrögð lögreglu hafa einkennst af vanþekkingu og vanvirðingu
Stjórn Blaðamannafélags Íslands fordæmir framgöngu lögreglunnar á Norðurlandi eystra, sem hefur veitt enn einum blaðamanninum, Inga Frey Vilhjálmssyni, stöðu sakbornings í tengslum við Samherjamálið.
4
Fólkið í borginni
Við erum dómhörð að eðlisfari
Elísabet Rut Haraldsdóttir Diego var í Vottunum til sex ára aldurs og þegar hún fór að skoða tengslin við fjölskylduna sem er þar enn fann hún fyrir reiði.
5
Fréttir
19
Vinstri snúningur hjá VG – Vilja auðlegðaskatt og auðlindir í þjóðareign
Vinstri græn vilja banna skattaskjól, innleiða auðlegðaskatt og koma böndum á fjölþjóða fyrirtæki sem koma sér undan skattgreiðslum með klækjabrögðum. Þá vill hreyfingin ljúka endurskoðun stjórnarskrárinnar, taka fyrir einkarekstur í ágóðaskyni þegar kemur að heilbrigðisþjónustu og halda í skefjum gróðadrifinni húsnæðisuppbyggingu verktaka. Ellefu stefnur og fjöldi ályktana voru samþykktar á landsþingi hreyfingarinnar sem lauk í dag.
6
Skýring
Notendur samfélagsmiðla hvattir til að nota sykursýkislyf í megrunarskyni
Sykursýkislyfið Ozempic sem framleitt er af dönsku lyfjafyrirtæki hefur notið mikilla vinsælda á samfélagmiðlum síðustu mánuði. Sala á lyfinu jókst um 80% á einu ári eftir að notendur deildu reynslusögum sínum af því hvernig hægt væri að nota Ozempic í megrunarskyni.
7
Fréttir
5
Telur þörf á pólitísku samtali um birtingu greinargerðar um Lindarhvol
Samkvæmt Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra væri æskilegast að forsætisnefnd næði einhvers konar sameiginlegri niðurstöðu um meðferð greinargerðar setts ríkisendurskoðanda um Lindarhvol. „Við munum ekki leysa það með birtingu lögfræðiálita sem hvert vísar í sína áttina.“
8
AðsentLoftslagsbreytingar
2
Ólafur Páll Jónsson
Hin einbeitta og siðlausa heimska
– eða hvers vegna er enginn umhverfisráðherra á Íslandi?
9
Fréttir
3
Netsvikarar höfðu 372 milljónir af Íslendingum í fyrra: Einn tapaði 80 milljónum
Lögreglunni bárust 119 tilkynningar um netsvik í fyrra. Fjárhæð svikanna nemur rúmum 372 milljónum króna. Eitt mál sker sig úr þar sem netsvikarar höfðu 80 milljónir af einum einstaklingi.
10
Viðtal
Notalegt að sofna við frásagnir af morðum
Áhugi á mannlegri hegðun og notalegheitin við að sofna út frá frásögn af morði eða öðrum sönnum hryllingi er það sem sameinar fjölmarga unnendur sannra sakamála. Heimildin ræddi við þrjá eldheita „true crime“-aðdáendur.

Mest lesið í vikunni

Fréttir

Aðalsteinn hélt eldræðu á landsfundi - „Mér er algjörlega misboðið“

Aðalsteinn Baldursson verkalýðsforkólfur hélt ræðu á landsþingi Vinstri grænna í dag þar sem hann skaut föstum skotum að forystu Eflingar og fordæmdi þá hatursorðræðu sem hefur grasserað innan verkalýðshreyfingarinnar sem og í stjórnmálunum. „Oftar en ekki, eru þetta aðilar sem standa utan stéttarfélaga eða eru óvirkir félagsmenn. Menn sem vilja ala á óeiningu innan hreyfingarinnar og fá sem flest læk á sínar færslur fyrir rógburð og ærumeiðingar,“ sagði hann.

Fréttir

„Ég er búin að fá nóg af lögreglunni“

Sigurlaug Hreinsdóttir er búin að fá nóg af lögreglunni og óskar eftir áheyrn og virðingu gagnvart sér og dóttur hennar heitinnar frá lögregluembættinu.

Það sem ég hef lært

Sigrún Erla Hákonardóttir

Valdið til að bregðast við áföllum

Úttekt

Hvenær verður óbærilegt að búa í Reykjavík?

Loftmengunarvandinn á höfuðborgarsvæðinu hefur náð nýjum hæðum á fyrstu tveimur mánuðum ársins. Þar vegur bílaumferð þyngst og með sífellt meiri fólksfjölgun og fleiri bílum á götum borgarinnar virðist vandinn aðeins versna.

MenningLaxeldi

Sagan af slæmum hliðum laxeldis og hvernig hægt er að bæta það

Erlent

Morð á 12 ára vinkonu vekur spurningar og óhug

Ráðgátan um morð tveggja stúlkna á „bestu vinkonu“ sinni vekur spurningar og hrylling í Þýskalandi. Þrettán ára gömul hringdi gerandinn í foreldra Luise, sem hún hafði þá myrt, og sagði hana vera á heimleið.

Fréttir

Segja vinnubrögð lögreglu hafa einkennst af vanþekkingu og vanvirðingu

Mest lesið í mánuðinum

Viðtal

Skutlað sextán ára til fanga á Litla-Hrauni: „Ég var alltaf hrædd“

Ingibjörg Lára Sveinsdóttir var sextán ára þegar henni var ekið á Litla-Hraun í heimsóknir til manns sem afplánaði átta ára dóm fyrir fullkomna amfetamínverksmiðju. Hún segir sorglegt að starfsfólk hafi ekki séð hættumerkin þegar hún mætti. Enginn hafi gert athugasemd við aldur hennar, þegar henni var vísað inn í herbergi með steyptu rúmi þar sem hennar beið töluvert eldri maður með hættulegan afbrotaferil.

Edda Falak#1

Skilin eftir með fanga á Litla-Hrauni: „Hræðilega vont“

Ingibjörg Lára Sveinsdóttir var í slagtogi við fanga á táningsaldri og fór reglulega í heimsóknir á Litla-Hraun. Enginn gerði athugasemdir við ungan aldur hennar eða þroska.

Leiðari

Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir

Erfiðar konur og rándýrir karlar – sem krefja aðra um kurteisi

Á meðan misskipting eykst blöskrar fólki reiði láglaunafólks, og þegar það nær ekki endum saman er það krafið um kurteisi.

Úttekt

Þekkt fólk í viðskiptalífinu á bak við vindmyllurnar

Erlend stórfyrirtæki eru helstu leikendur þegar kemur að hugsanlegri virkjun vinds á Íslandi. Í því skyni hafa þau fengið til liðs við sig fjölda fyrrverandi þingmanna. Þá liggja þræðir inn í íslenska stjórnsýslu og allt inn í ríkisstjórn Íslands þegar kemur að vindorkuverkefnum sem gætu velt milljörðum króna.

Fréttir

Ræstingafyrirtækið Dagar velti öllum kjarasamningshækkunum út í verðlag

Ræstingafyrirtækið Dagar hækkaði launalið í þjónustusamningum sínum um sem nam allri taxtahækkun í kjarasamningum SA og SGS. Þá sendi fyrirtækið viðskiptavinum sínum bakreikninga fyrir afturvirkri hækkun kjarasamninganna. Yfir tveir milljarðar króna hafa verið greiddir út í arð til hluthafa fyrirtækisins á síðustu sjö árum. Stærstu eigendur Daga eru Einar og Benedikt Sveinssynir.

ViðtalKostnaðurinn af fátæktinni

Einsemdin verri en hungrið

Systir Lalla Johns, sem óx upp úr sama jarðvegi, fór í aðra átt, kláraði fjórar háskólagráður, en slapp ekki undan byrði bernskunnar. Rósa Ólöf Ólafíudóttir greinir frá slæmri meðferð yfirvalda á fátæku fólki, þar sem hungrið var ekki versta tilfinningin.

Rannsókn

Norðurál fjármagnaði áróðursherferð gegn Landsvirkjun

Norðurál fjármagnaði og skipulagði áróðursherferð sem átti að veikja samningsstöðu Landsvirkjunar um raforkuverð. Eigandi fyrirtækisins gekkst við þessu og baðst afsökunar áður en samningar náðust árið 2016. Herferðin hafði ásýnd grasrótarhreyfingar en var í raun þaulskipulögð og fjármögnuð með milligöngu lítt þekkts almannatengils.

Mest lesið í mánuðinum

1
Viðtal
Skutlað sextán ára til fanga á Litla-Hrauni: „Ég var alltaf hrædd“
Ingibjörg Lára Sveinsdóttir var sextán ára þegar henni var ekið á Litla-Hraun í heimsóknir til manns sem afplánaði átta ára dóm fyrir fullkomna amfetamínverksmiðju. Hún segir sorglegt að starfsfólk hafi ekki séð hættumerkin þegar hún mætti. Enginn hafi gert athugasemd við aldur hennar, þegar henni var vísað inn í herbergi með steyptu rúmi þar sem hennar beið töluvert eldri maður með hættulegan afbrotaferil.
2
Edda Falak#1
2
Skilin eftir með fanga á Litla-Hrauni: „Hræðilega vont“
Ingibjörg Lára Sveinsdóttir var í slagtogi við fanga á táningsaldri og fór reglulega í heimsóknir á Litla-Hraun. Enginn gerði athugasemdir við ungan aldur hennar eða þroska.
3
Leiðari
24
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
Erfiðar konur og rándýrir karlar – sem krefja aðra um kurteisi
Á meðan misskipting eykst blöskrar fólki reiði láglaunafólks, og þegar það nær ekki endum saman er það krafið um kurteisi.
4
Úttekt
14
Þekkt fólk í viðskiptalífinu á bak við vindmyllurnar
Erlend stórfyrirtæki eru helstu leikendur þegar kemur að hugsanlegri virkjun vinds á Íslandi. Í því skyni hafa þau fengið til liðs við sig fjölda fyrrverandi þingmanna. Þá liggja þræðir inn í íslenska stjórnsýslu og allt inn í ríkisstjórn Íslands þegar kemur að vindorkuverkefnum sem gætu velt milljörðum króna.
5
Fréttir
8
Ræstingafyrirtækið Dagar velti öllum kjarasamningshækkunum út í verðlag
Ræstingafyrirtækið Dagar hækkaði launalið í þjónustusamningum sínum um sem nam allri taxtahækkun í kjarasamningum SA og SGS. Þá sendi fyrirtækið viðskiptavinum sínum bakreikninga fyrir afturvirkri hækkun kjarasamninganna. Yfir tveir milljarðar króna hafa verið greiddir út í arð til hluthafa fyrirtækisins á síðustu sjö árum. Stærstu eigendur Daga eru Einar og Benedikt Sveinssynir.
6
ViðtalKostnaðurinn af fátæktinni
9
Einsemdin verri en hungrið
Systir Lalla Johns, sem óx upp úr sama jarðvegi, fór í aðra átt, kláraði fjórar háskólagráður, en slapp ekki undan byrði bernskunnar. Rósa Ólöf Ólafíudóttir greinir frá slæmri meðferð yfirvalda á fátæku fólki, þar sem hungrið var ekki versta tilfinningin.
7
Rannsókn
5
Norðurál fjármagnaði áróðursherferð gegn Landsvirkjun
Norðurál fjármagnaði og skipulagði áróðursherferð sem átti að veikja samningsstöðu Landsvirkjunar um raforkuverð. Eigandi fyrirtækisins gekkst við þessu og baðst afsökunar áður en samningar náðust árið 2016. Herferðin hafði ásýnd grasrótarhreyfingar en var í raun þaulskipulögð og fjármögnuð með milligöngu lítt þekkts almannatengils.
8
Leiðari
9
Þórður Snær Júlíusson
Það er verið að tala við ykkur
Það er fátækt á Íslandi. Misskipting eykst og byrðarnar á venjulegt fólk þyngjast. Á meðan lætur ríkisstjórn Íslands eins og ástandið komi henni ekki við og hún geti ekkert gert.
9
Afhjúpun
2
Kalkþörungafélagið staðið að skattaundanskotum
Eigendur Íslenska kalkþörungafélagsins á Bíldudal hafa árum saman keypt afurðir verksmiðjunnar á undirverði og flutt hagnað úr landi. Skatturinn komst að þeirri niðurstöðu eftir að hafa rannsakað skattskil félagsins á fimm ára tímabili. Á 15 ára starfstíma verksmiðjunnar hefur hún aldrei greitt tekjuskatt. „Við erum ekki skattsvikarar,“ segir forstjóri félagsins.
10
Úttekt
7
Meðallaun 15 forstjóra í Kauphöll voru 7,1 milljón króna í fyrra
Há laun, umfangsmikil mótframlög í lífeyrissjóði, kaupaukar og kaupréttir eru allt hluti af veruleika forstjóra íslenskra stórfyrirtækja. Sá sem fékk mest á mánuði í fyrra var með næstum 19 milljónir króna að meðaltali á mánuði. Meðallaun 15 forstjóra í skráðum fyrirtækjum hækkuðu um 22 prósent milli ára og hafa hækkað um rúmlega þriðjung á tveimur árum.