Kolbeinn Óttarsson Proppé, þingmaður Vinstri grænna, hélt því fram í ræðustól Alþingis þann 30. apríl síðastliðinn að gerð væri „skýlaus krafa“ um það í frumvörpum ríkisstjórnarinnar vegna heimsfaraldursins að fyrirtæki í skattaskjólum fengju ekki ríkisstuðning. Vísaði hann þá sérstaklega til brúarlána og stuðningslána.
Raunin er sú að hvorki brúarlánalögin né frumvarpið um stuðningslán girðir fyrir að fyrirtæki sem notfærir sér skattaskjól eða er með eignarhald á lágskattasvæði fái ríkisstuðninginn. Engin skilyrði í þá veru er að finna í frumvörpunum og ekki er fjallað um neitt slíkt í greinargerðum og nefndarálitum vegna lagasetningarinnar. Fyrrverandi ríkisskattstjóri segir í samtali við Stundina að frumvarpið taki ekki á því með nokkrum hætti hvort fyrirtæki sem fá ríkisaðstoð notfæri sér skattaskjól eða séu með eignarhald í skattaskjóli.
Þingmenn sem Stundin hefur rætt við binda þó vonir við að breytingar verði gerðar á frumvarpinu í meðförum þingsins til að fyrirbyggja að stuðningslán og önnur ríkisaðstoð renni til fyrirtækja sem notfæra sér lágskattasvæði.
„Skýr vilji ríkisstjórnarinnar“
Orðrétt sagði Kolbeinn Óttarsson Proppé í þingræðu sinni í síðustu viku: „Það er staðreynd að í þeim lánum og stuðningi sem við erum að veita til fyrirtækja í formi brúarlána og stuðningslána er gerð skýlaus krafa um það af hálfu ríkisins að annars vegar njóti fyrirtæki sem séu í skattaskjólum ekki þess stuðnings og hins vegar að fyrirtækin geti ekki greitt sér út arð á meðan ríkisábyrgðar nýtur við á þeim lánum. Þetta er skýr vilji ríkisstjórnarinnar sem er að finna í þeim málum sem hafa komið fyrir þing. Það er krafist ótakmarkaðrar skattskyldu á Íslandi. Þetta er í samræmi við það sem önnur lönd hafa gert, örfá önnur lönd, Danmörk og Pólland svo dæmi séu tekin.“
Vinstrihreyfingin grænt framboð deildi svo myndbandi af ræðunni á Facebook með orðunum: „Kolbeinn Óttarsson Proppé minnti á það á þingi í dag að skilyrði fyrir því að fyrirtæki geti notið ýmiss stuðnings frá ríkinu vegna Covid-19 er að þau séu ekki skráð í skattaskjól.“
Skattasniðganga gegnum skattaskjól fer alla jafna fram með þeim hætti að tengdur aðili, móðurfélag eða systurfélag, er skráð í skattaskjóli og tekur við greiðslu, arði, þóknunum eða vöxtum frá íslenskum rekstraraðila. Ekki liggur fyrir útfærsla á dönsku skilyrðunum um að fyrirtæki sem þiggja ríkisaðstoð noti ekki skattaskjól. Í Póllandi er hins vegar gerð krafa um að aðaleigendur fyrirtækja sem fá aðstoð séu ekki skráðir með lögheimili í ríkjum sem eru á lista Evrópusambandsins yfir skattaskjól. Þá hefur fjármálaráðherra Frakklands boðað að reglurnar eigi að ná bæði til fyrirtækja með höfuðstöðvar og dótturfélög í skattaskjólum.
Í frumvarpi fjármálaráðherra um stuðningslán eru tilgreind átta skilyrði fyrir ríkisábyrgð á stuðningslánum. Er meðal annars gerð krafa um að rekstraraðilinn hafi ekki greitt út arð, óumsamda kaupauka eða keypt eigin hlutabréf. Hins vegar eru engin skilyrði gerð um að fyrirtæki sé ekki í eigu skattaskjólsfélags eða eigi dótturfélag eða félög í skattaskjóli. Slík skilyrði er heldur ekki að finna í lögum sem liggja til grundvallar ríkisábyrgð á brúarlánum né í samningi fjarmála- og efnahagsráðuneytisins við Seðlabanka Íslands um framkvæmd á veitingu ábyrgðanna.
Ótakmörkuð skattskylda á Íslandi
Kolbeinn Proppé hefur vísað til 1. gr. frumvarps til laga um fjárstuðning til minni rekstraraðila vegna heimsfaraldurs kórónuveiru máli sínu til stuðnings en þar kemur fram að lögin gildi um einstaklinga og lögaðila sem stunda atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi og bera ótakmarkaða skattskyldu á Íslandi. Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra lagði áherslu á hið sama í útvarpsþættinum Sprengisandi um helgina. „Það er mjög mikilvægt að koma því á framfæri að við höfum sett þá kröfu að fyrirtæki sem munu njóta þessa stuðnings séu með fulla og ótakmarkaða skattskyldu á Íslandi. Þarna erum við að gera þessa kröfu sem er sambærilegt við það sem Danir…“ sagði hún áður en þáttastjórnandi greip fram í fyrir henni.
Stundin bar efni lagaákvæðisins undir Indriða H. Þorláksson fyrrverandi ríkisskattstjóra. „Þessi grein laganna og aðrar hafa að því er mér sýnist ekkert að gera með skattaskjól,“ segir hann. „Ótakmörkuð skattskylda þýðir einfaldlega að viðkomandi sé skattskyldur hér á landi af öllum tekjum sem hann aflar sér hvar sem er í heiminum. Frumvarpið tekur á engan hátt á því hvort fyrirtæki notfæra sér skattaskjól eða eru með eignarhald í skattaskjóli.“
Aðspurður um ummæli sín og hvort hann vildi útskýra þau nánar segir Kolbeinn: „Vilji stjórnvalda er skýr, eins og ég kom inn á, um að fyrirtæki í skattaskjólum geti ekki nýtt sér stuðninginn. Ég hef ekki fengið aðrar upplýsingar en þær að þetta sé sambærilegt við það sem gert er í öðrum löndum. Ef þarf að hnýta fastari hnúta um þetta, þá treysti ég því að það verði gert í nefndavinnunni þannig að vilji stjórnvalda komi fram.“
Athugasemdir