Íslenskir myndlistarmenn munu geta iðkað list sína við Künstlerhaus Bethanien stofnunina í Berlín næstu fimm árin vegna nýs samkomulags sem fjármagnað er af mennta- og menningarmálaráðuneytinu og einkaaðilum. Anna Rún Tryggvadóttir myndlistarmaður hefur verið við stofnunina undanfarið ár og segir samninginn vera einstakt tækifæri fyrir íslenska listamenn. Sýning hennar var opnuð í gær.
„Stofnunin er fimmtíu ára gömul og mjög rótgróin hér í borginni,“ segir Anna Rún. „Síðustu 25 ár hefur hún einbeitt sér að því að hýsa myndlistarmenn og stuðlað að tengslamyndun þeirra inn í Evrópu. Þetta er í fyrsta skiptið sem ríkið gerir samning um vinnustofustofnun af þessu tagi, þannig að þetta er mjög stórt skref fyrir íslenska listamenn og listasenu.“
Verkin taka breytingum á sýningu
Anna Rún hefur verið búsett í Berlín frá 2016, en sýnir reglulega í íslenskum listasöfnum og starfar við leikmynda- og búningagerð í leikhúsi, auk þess að hafa nýlega snúið sér að heimildarmyndagerð með myndinni KAF um frumkvöðlastarfsemi í ungbarnasundi. Í vinnu sinni hefur Anna Rún mikið unnið með efnislega ferla í náttúrunni og taka listaverk hennar gjarnan breytingum á meðan sýningar standa yfir.
Hún segir dvöl sína hjá Künstlerhaus hafa verið sér mjög gagnlega. „Þetta samkomulag er bæði menningarlega og fjárhagslega þýðingarmikið fyrir listamenn,“ segir hún. „Núna munu fimm íslenskir listamenn fá að dvelja hér á næstu fimm árum. Síðan ég kom inn hef ég hitt tugi fólks; sem eru blaðamenn, sýningastjórar, listfræðingar og fleira. Künstlerhaus getur boðað til sín fólk úr listheiminum í krafti stöðu sinnar og það er ótrúlega góð leið til að byggja upp tengslanet.“
Anna Rún segir ekki margar slíkar leiðir færar fyrir myndlistarmenn. „Sérstaklega þegar fólk kemur inn í nýja borg, þá er erfitt að kynna sig. Það getur verið mjög snúið og í borg eins og Berlín, sem er uppfull af listamönnum, getur maður ekki gengið upp að hverjum sem er til að fá fólk í vinnustofuheimsókn. Það er erfitt í faginu hvað maður þarf að vera með mikið á bak við sig til að fá áheyrn, en þannig er það alls staðar. Künstlerhaus Bethanien hefur mikla vigt í því samhengi.“
Vinnustofudvölin felur í sér vinnuaðstöðu fyrir myndlistarmanninn og stuðningsnet. Auk þess heldur stofnunin utan um sýningarhald, útgáfu og ýmsa viðburði fyrir listamennina sem þar dvelja. Á meðan vinnustofudvöl stendur heldur hver listamaður einkasýningu á vegum Künstlerhaus Bethanien.
Á sjötta hundrað í Berlín
Umsóknarferlið fer af stað á næstunni. „Það er mikill fengur að þessu samstarfi fyrir íslenskt myndlistarfólk og menningarlíf,“ var haft eftir Lilju Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra, í tilkynningu Kynningarmiðstöðvar íslenskrar myndlistar. „Það hefur sýnt sig að vinnustaðadvöl af þessu tagi getur verið ómetanlegur stökkpallur og Künstlerhaus Bethanien er ein virtasta stofnun á þessu sviði í Evrópu og þótt víðar væri leitað.“
Talið er að á sjötta hundrað Íslendinga búi í Berlín og að um helmingur þeirra starfi við eða leggi stund á listir. „Ég held að Berlín sé án efa stærsta höfn íslenskra listamanna utan Íslands,“ segir Anna Rún. „Myndlistarmenn hafa komið hingað í gegnum nám, starfsnám eða skiptinám en svo eru margir sem einfaldlega kjósa að vera hérna.“
Sýning Önnu Rúnar í Künstlerhaus ber titilinn „An Ode -Poriferal Phases“ og var opnuð 16. janúar. „Sýningin er innsetning á skúlptúrum, sem verða eins konar karakterar í listrænu rannsóknarferli,“ segir hún. „Ég er að vinna með grjót, svampa og tæknibúnað, og eitt dautt tré sem fannst í skógi fyrir utan Berlín. Tréð var reyndar alls ekki dautt, heldur fyllti vinnustofuna mína af maurum, bjöllum og góðri lykt.“
Gerði heimildarmynd um ungbarnasund
Anna Rún hefur staðið í ströngu undanfarið, en heimildarmyndin KAF, eftir hana, Elínu Hansdóttur og Hönnu Björk Valsdóttur, var frumsýnd í Berlín á dögunum. „Hún var heimsfrumsýnd á Salem-hátíðinni í Massachusettes í vor og er búin að flakka á milli hátíða, en er komin núna í almenna sýningu í mörgum borgum Þýskalands. Ég hef ekki verið í kvikmyndagerð áður. Hanna Björk kemur úr þessum heimi, en við Elín erum myndlistarmenn og við fengum þessa hugmynd allar saman. Þegar maður býr á Íslandi, eins og ég gerði á þessum tíma, er ótrúlegt að maður getur daðrað við hugmyndina um að gera heimildarmynd, svo allt í einu er maður að gera heimildarmynd og fimm árum síðar búinn að gera heimildarmynd,“ segir hún og hlær.
Myndin gefur innsýn í heim þroskaþjálfans Snorra Magnússonar sem hefur þróað kennsluaðferðir í ungbarnasundi frá upphafi tíunda áratugarins. Hún var tekin upp í Skálatúnslaug í Mosfellsbæ þar sem ungbörnin komast í sín fyrstu kynni við hina rammíslensku sundlaugamenningu.
„Kvikmyndaformið var mér mjög kunnugt þó ég hafi ekki unnið með það áður, sem myndlistarmaður er ég upptekin af því hvernig við skynjum og tengjumst sjálfum okkur og umhverfi okkar,“ segir Anna Rún. „Að verða foreldri er ein stærsta lífsreynsla sem maður upplifir og okkur langaði að gera hluta af þeim upplifunum skil í heimildarmyndinni. Snorri er mjög merkilegur maður, nánast eins konar barnahvíslari, og rýmið sem hann býður nýbökuðum foreldrum og ungbörnum upp á er einstakt. En þetta tímabili í lífi foreldra og í lífi hverrar manneskju, að vera ungbarn, liggur líka til grundvallar í myndinni. Hvaða áhrif hafa þessi fyrstu tvö ár sem enginn man út lífið okkar? Ég held að þarna sé lagður grunnur að mörgu til framtíðar.“
„Hvaða áhrif hafa þessi fyrstu tvö ár sem enginn man út lífið okkar?“
Anna Rún segir myndina þannig hafa orðið til á mörkum myndlistar og heimildarmyndagerðar. „Hvernig við nálgumst viðfangsefnið og hvað við drögum fram sprettur fram úr því hvaða bakgrunn við höfum,“ segir hún. „Við hugsuðum til dæmis mikið um hvernig við gætum notað vatnið í sundlauginni inn í söguna, sem eins konar sögupersónu. Auðvitað hugsa allir kvikmyndagerðarmenn mikið um myndefnið, en þessar áherslur voru mér og okkur sérstaklega hugleiknar sem myndlistarmaður.“
Athugasemdir