Verkefnisstjórn 5. áfanga rammaáætlunar stefnir að því að leggja skýrslu með tillögum að flokkun tíu vindorkukosta fram til opins samráðs á næstu tveimur vikum. Þetta segir í svari Sóleyjar Bjarnadóttur, starfsmanns verkefnisstjórnar, við fyrirspurn Heimildarinnar. Að loknu samráði, þar sem allir geta komið með athugasemdir, fer tillaga verkefnisstjórnar til ráðherra umhverfismála. Það er hans að leggja fram þingsályktunartillögu með flokkun virkjanakosta í ýmist nýtingar-, bið- eða verndarflokk, byggða á tillögum verkefnisstjórnar og athugasemdum við þær, sem Alþingi tekur svo til meðferðar og afgreiðslu.
Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra lagði í haust fram á Alþingi í annað sinn tillögu að stefnu stjórnvalda í vindorkumálum og breytingartillögu laga um rammaáætlun sem fjallaði sérstaklega um vindorku. Áður en umræða um þau mál hófst var ríkisstjórnarsamstarfinu slitið og engin opinber stefna í nýtingu vindorku liggur því fyrir. Þrátt fyrir það heldur verkefnisstjórnin sínu striki enda byggir starf hennar á gildandi lögum og reglum, ekki áformum um breytingar á þeim.
Tveir orkukostir í vindorku eru nú þegar í orkunýtingarflokki rammaáætlunar: Búrfellslundur og Blöndulundur og báðir eru þeir á vegum Landsvirkjunar. Framkvæmdir við þann fyrrnefnda hófust nýverið.
„Við teljum því að það eigi ekki að byggja vindmyllur á svæðum þar sem hafernir eru töluvert á ferðinni
Tugir annarra vindorkuáforma eru á teikniborðinu og hafa um 40 slíkar hugmyndir verið sendar Orkustofnun. Auk kostanna tíu sem nú hafa verið rýndir hefur verkefnisstjórn 5. áfanga, sem á að ljúka sínum störfum í mars næstkomandi, fengið 22 að auki til meðferðar. Þar sem styttist í að skipunartíminn renni út er líklegt, að sögn Sóleyjar, að þessir 22 kostir komi til kasta næstu verkefnisstjórnar.
Í mikilli hæð yfir sjávarmáli
Vindorkuver hafa margvísleg umhverfisáhrif. Þau ver sem fyrirhugað er að reisa hér á landi myndu flest telja tugi vindmylla hvert sem hver og ein yrði á bilinu 150–250 metrar á hæð. Þá vilja vindorkufyrirtækin, sem eru langflest í eigu erlendra aðila, reisa ver sín á hæðum, heiðum og jafnvel fjöllum sem myndi þýða að mannvirkin myndu sjást enn víðar að. Hljóðmengun og svokallað skuggaflökt vegna spaðanna sem snúast stöðugt, eru einnig meðal áhrifa sem taka verður tillit til.
Hafernir í hættu
Fyrir utan sjónmengunina hafa vindorkuver áhrif á fuglalíf og eru þau umhverfisáhrif fyrirferðarmikil í umræðu. Fuglar eru gjarnir á að fljúga á vindmyllur, ýmist turna þeirra eða spaða, og særast eða drepast. Hugmyndir eru uppi um að reisa vindorkuver á mikilvægum fuglasvæðum á Íslandi, meðal annars nokkur á Vesturlandi þar sem búsvæði hafarna er að finna. Fjögur þeirra vera sem verkefnisstjórn rammaáætlunar birtir senn tillögu um flokkun á eru á Vesturlandi og þrjú þeirra, Garpsdalur, Sólheimar og Hrútavirkjun, eru beinlínis í eða við þekktar flugleiðir hafarna.
Á þetta hafa Umhverfis- og Náttúrufræðistofnun báðar bent og lýst áhyggjum af áhrifum sem gætu orðið á hinn viðkvæma stofn hafarna hér á landi. Að mati Umhverfisstofnunar má eiga von á því að í það minnsta einn haförn á ári myndi fljúga á vindmyllur í Sólheimaverinu sem franska fyrirtækið Qair áformar á Laxárdalsheiði í Dalabyggð. Náttúrufræðistofnun hefur beinlínis lagst gegn byggingu þess vers og lagt til að því verði fundinn annar staður.
Meðal gagna sem birt verða með skýrslu verkefnisstjórnar á næstu dögum er skýrsla faghóps um áhrif vindorkuvera á fuglalíf.
Vantar orku á móti
Vindorkuver framleiða ekki raforku nema að vindur blási. Því þurfa slíkar virkjanir það sem kallað er jafnvægisorka. Hún þarf að koma frá vatnsaflsvirkjunum sem geta geymt orku, ef svo má að orði komast, í miðlunarlónum sínum.
Slíka umframorku er hins vegar ekki að finna í íslenska raforkukerfinu eins og staðan er í dag.
Athugasemdir (3)