Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

11 ára stúlka fann stærsta sæskrímsli sögunnar

Ru­by Reynolds og pabbi henn­ar voru að vappa í fjör­unni við Somer­set á Bretlandi þeg­ar hún kom auga á nokk­uð sem hafði ver­ið graf­ið í fjöru­borð­inu í 205 millj­ón­ir ára.

11 ára stúlka fann stærsta sæskrímsli sögunnar
Hvaleðlan í Somerset áður en hún grófst í sandinn sem varðveitti leifar hennar í 205 milljón ár. Myndina gerði Sergey Krasovskiy.

Stærsta hvaleðla sem fundist hefur er nú komin fram í dagsljósið, um það bil 205 milljónum ára eftir að hún drapst við ósa ár einnar sem féll út í heldur þröngt úthaf.

Úthafið heitir núna Norður-Atlantshaf og er ansi miklu breiðara en það var þá, áin hefur fengið nafnið Severn og rennur um Bretland, nánar tiltekið héraðið Somerset.

Og eðlan?

Jú, árið 2020 voru feðgin á rölti í fjörunni við ósa Severn og hin 11 ára Ruby Reynolds rakst á eitthvað sem henni fannst óvenjulegt. Hún kallaði í Justin föður sinn og eftir að hafa skoðað hlutinn hátt og lágt töldu þau líklegt að þarna væri um steingerving að ræða.

Steingerving af neðri kjálka úr einhverju dularfullu dýri.

Þau sáu móta fyrir stórum tönnum. Já, engum smáræðis tönnum.

Feðginin höfðu samband við Dean Lomax steingervingafræðing við háskólann í Bristol og í gær birti vefritið Plos One ritgerð eftir Lomax og nokkra félaga um þennan beinafund. Athygli vekur að bæði Justin Reynolds og Ruby dóttir hans eru skráðir meðhöfundar ritgerðarinnar.

Ekki á hverjum degi sem 14 ára gömul stúlka er meðal höfunda að alvarlegri vísindagrein í alvarlegu vísindariti.

Dean Lomax (lengst til vinstri), Ruby Reynolds og Justin faðir hennar, og Paul de la Salle.De la Salle fann árið 2018 bein af svipaðri eðlu í fjöru við Bretland og tók þátt í að rannsaka beinin sem Reynolds-feðginin fundu. Fyrir framan eru steingervingarnir.

Niðurstaðan er sú að um sé að ræða áður óþekkta tegund af hvaleðlu (ichthyosaurus) en þær lifðu í sjónum kringum risaheimsálfuna Pangeu og síðan í innhöfum og fjörðum og flóum og sundum þegar Pangea tók að klofna í sundur.

Og það var engin smá eðla. 

Grundvallarmunur var á útliti og líkamsbyggingu hvaleðla (efri mynd) og svaneðla (neðri mynd).Hvorug dýrin voru af kyni risaeðla. Hvaleðlur þróuðust fyrst, líklega fyrir um 250 milljón árum, en svaneðlur „ekki fyrr“ en fyrir rétt tæplega 200 milljón árum, enda var þá pláss í sjónum eftir að margar tegundir hvaleðla höfðu dáið út.

Út frá þeim steingervingum sem fundist hafa hefur verið reiknað út að hún hafi verið sannkallað skrímsli — 25 metra löng og raunar kannski lengri.

Það sem meira er, skrímslið virðist hafa verið fremur ungt að árum og enn að stækka eins og títt er að eðlur geri nær alla ævina. Enginn veit því hve löng eðlan hefði getað orðið.

Þarna er ótvírætt um að ræða lengsta og eflaust líka þyngsta sjávarskriðdýr sem vitað er um. Engin hvaleðla af þessari lengd hefur áður fundist og heldur ekki svaneðla (plesiosaurus). 

Langreyðar á vorum dögum geta náð 25 metra lengd og steypireyðar 30 metrum, hugsanlega 32 metrum. En hvaleðlan hennar Ruby er þá altént þriðja stærsta sjávardýr sögunnar.

Aðeins fáeinum milljónum ára eftir að hvaleðlan drapst af ókunnum ástæðum við ósa Severn fljóts — eða fyrir 201 milljón árum — urðu miklar hamfarir á jörðinni og þá dóu margar hvaleðlutegundir út.

Ástæðurnar eru ekki að fullu ljósar en marga vísindamenn grunar að gríðarleg eldvirkni á mótum Norður- og Suður-Ameríku annars vegar og Evrópu og Afríku hins vegar sé helsti sökudólgurinn, en tvístrun Pangeu var þá í fullum gangi.

Hvaleðlur við leik skammt frá ströndum Bretlands.Gabriel Ugueto teiknaði myndina.

Kjósa
24
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Grein um hópnauðgun byggð á Facebookfærslu: Athugaði „hvort þetta væri alvöru manneskja“
2
Fréttir

Grein um hópnauðg­un byggð á Face­book­færslu: At­hug­aði „hvort þetta væri al­vöru mann­eskja“

Mar­grét Frið­riks­dótt­ir, rit­stjóri Frétt­in.is, stend­ur við grein um hópnauðg­un hæl­is­leit­enda og stað­fest­ir að grunn­ur­inn að grein­inni sé Face­book-færsla sem kona birti um helg­ina. Önn­ur kona er merkt í færsl­unni – hún teng­ist mál­inu ekki neitt en hef­ur heyrt í fólki sem tel­ur að hún hafi orð­ið fyr­ir hópnauðg­un.
Veiktist í kjölfar morðhótana:„Ekki lengur óttalausa stúlkan með sterku röddina“
6
Viðtal

Veikt­ist í kjöl­far morð­hót­ana:„Ekki leng­ur ótta­lausa stúlk­an með sterku rödd­ina“

Najmo Fiya­sko Finn­boga­dótt­ir, ís­lensk-sómölsk bar­áttu­kona og fyrr­ver­andi sam­fé­lags­miðla­stjarna, hef­ur í kjöl­far ótal morð­hót­ana dreg­ið sig í hlé frá bar­átt­unni fyr­ir bætt­um rétt­ind­um stúlkna og kvenna í Sómal­íu. Najmo býr nú í Sómal­íu það­an sem hún flúði 13 ára göm­ul. Hún seg­ir að langvar­andi streita af völd­um ótta við hót­an­irn­ar hafi á end­an­um brot­ið hana nið­ur. „Ég tap­aði átt­um og vildi bara kom­ast heim til mömmu.“

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Taxý Hönter bannaður á leigubílastæðinu:  „Þeir lugu upp á mig rasisma“
2
Fréttir

Taxý Hön­ter bann­að­ur á leigu­bíla­stæð­inu: „Þeir lugu upp á mig ras­isma“

Með­al þeirra leigu­bíl­stjóra sem hef­ur ver­ið mein­að­ur að­gang­ur að leigu­bíla­stæð­inu á Kefla­vík­ur­flug­velli er Frið­rik Ein­ars­son eða Taxý Hön­ter. Hann seg­ir ástæð­una vera upp­logn­ar kvart­an­ir, með­al ann­ars um að hann sé ras­isti. Karim Ask­ari, leigu­bíl­stjóri og fram­kvæmda­stjóri Stofn­un­ar múl­isma á Ís­landi, seg­ir Frið­rik hafa áreitt sig og aðra bíl­stjóra.

Mest lesið í mánuðinum

„Ég var bara glæpamaður“
2
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
Íslendingar vísa trans konu á flótta frá Bandaríkjunum úr landi
4
Fréttir

Ís­lend­ing­ar vísa trans konu á flótta frá Banda­ríkj­un­um úr landi

Kona sem er á flótta frá Banda­ríkj­un­um með son sinn sótti um al­þjóð­lega vernd á Ís­landi. Fyr­ir Út­lend­inga­stofn­un lýsti hún því hvernig hat­ur hafi far­ið vax­andi þar í landi gagn­vart kon­um eins og henni – trans kon­um – sam­hliða að­gerð­um stjórn­valda gegn trans fólki. Sjálf hafi hún orð­ið fyr­ir að­kasti og ógn­un­um. „Með hverj­um deg­in­um varð þetta verra og óhugn­an­lega.“
Júlía Margrét Alexandersdóttir
6
Það sem ég hef lært

Júlía Margrét Alexandersdóttir

Ekki hlusta á allt sem heil­inn seg­ir þér

Júlía Mar­grét Al­ex­and­ers­dótt­ir hef­ur lif­að með geð­hvörf­um í 15 ár. Hún hef­ur kljáðst við dekksta lit þung­lynd­is og fund­ið fyr­ir und­ur­vellíð­an í man­íu. Í ferl­inu hef­ur Júlía lært að stund­um á hvorki hjart­að né heil­inn at­kvæð­is­rétt. „Stund­um eru það annarra manna heil­ar og annarra manna hjörtu sem vita best.“

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár