Katrín Jakobsdóttir, sem sagði af sér embætti forsætisráðherra til að fara í forsetaframboð um síðustu helgi, hefur ákveðið að afsala sér biðlaunum á meðan að kosningabaráttan stendur yfir, eða til 1.júní, þegar kosið verður. Kosningastjóri Katrínar greindi Heimildinni frá þessu seint á fimmtudagskvöld.

Þegar Katrín kynnti framboð sitt til forseta fyrir viku síðan spurði blaðamaður Heimildarinnar hvort hún ætlaði að þiggja biðlaun og sagðist hún gera ráð fyrir því. „Ég er að segja af mér þingmennsku. Væntanlega eru einhver biðlaun eða eitthvað slíkt. Ég hef eiginlega ekki velt því fyrir mér enn þá. En segi af mér þingmennsku og þá væntanlega nýt ég sömu réttinda og aðrir þingmenn sem hætta.“ 

Bergþóra Benediktsdóttir, sem hefur verið aðstoðarmaður Katrínar í forsætisráðuneytinu um árabil, en er nú orðinn kosningastjóri hennar í forsetakosningunum, hefur einnig afsalað sér biðlaunum til 1. júní en hún á rétt á slíkum í þrjá mánuði.

Bæði Katrín og Bergþóra afsöluðu sér laununum frá og með síðasta þriðjudegi, þegar þær hættu störfum. Hvorki frambjóðandinn né kosningastjórinn hennar verða því á launum frá ríkinu á meðan að á kosningabaráttunni stendur, en munu þiggja þau þegar henni lýkur ef þau verða ekki komin í annað starf. Næsti forseti Íslands tekur við af Guðna Th. Jóhannessyni í ágúst næstkomandi. 

Vel á þriðju milljón á mánuði

Í lögum um þingafarakaup alþingismanna kemur fram að ráðherra eigi „rétt á biðlaunum úr ríkissjóði er hann lætur af embætti. Biðlaun jafnhá ráðherralaunum eru þá greidd í þrjá mánuði. Eftir ráðherrastörf í samfellt eitt ár eða lengur eru greidd biðlaun í sex mánuði.“

Katrín er búin að vera forsætisráðherra síðan árið 2017 og á því rétt á biðlaunum í sex mánuði frá og með þeim degi sem hún lét af störfum sem forsætisráðherra. Hún frestaði því að hefja meðmælendasöfnun þangað til að hún var formlega búin að afhenda lyklana að stjórnarráðinu til Bjarna Benediktssonar en náði tilskildum 1.500 manna fjölda á skömmum tíma.

Samkvæmt upplýsingum sem birtar eru á vef Alþingis nema mánaðarlegar launagreiðslur forsætisráðherra um 2.680.000 króna á mánuði. Mánaðarlegar greiðslur sem Katrín á rétt á gætu þó verið ívið hærri en opinber gögn gefa til kynna. Lög um laun forseta og annarra háttsettra embætti eru í uppnámi eftir að Hæstiréttur komst að þeirri niðurstöðu að ríkið þyrfti að halda sig við upphaflega launaútreikninga, útreikninga sem þáverandi fjármálaráðherra reyndi að breyta eftir að Fjársýsla ríkisins tilkynnti að launin höfðu verið reiknuð út frá röngum viðmiðum. 

Í kjölfarið fengu þingmenn, ráðherrar, dómarar og aðrir embættismenn leiðréttingu launum sínum og endurgreiðslu á fjármunum sem fjármálaráðherra krafði þá um að endurgreiða á sínum tíma. 

Enn sem komið er liggur ekki fyrir hver kostnaður ríkissjóðs vegna launaleiðréttingarinnar muni verða. Í frétt Heimildarinnar frá síðasta mánuði tilkynnti talsmaður fjármála- og efnahagsráðuneytisins að ráðherra væri búinn að skipa starfshóp um breytingar á gildandi fyrirkomulagi æðstu embættismanna. 

Eitt af verkefnum hópsins er leggja mat á kostnaðinn við leiðréttinguna og birta matið í samantekt um greiðslur ríkisins vegna leiðréttingar í launaviðmiðunum. Þessi skýrsla hefur enn ekki verið birt.    

Dýrt að fara í framboð

Það er kostnaðarsamt að fara í forsetaframboð. Heimildin greindi nýverið frá því að í kosningunum ári 2016 – þeim síðustu þar sem sitjandi forseti var ekki í framboði – hafi fjórir frambjóðendur sem fengu flest atkvæði samanlagt eytt 109 milljónum króna á núvirði í framboð sín.

Guðni Th. Jóhannesson eyddi um 35 milljónum króna í sitt framboð að núvirði. Framboð Höllu Tómasdóttur, sem fékk næstflest atkvæði á eftir Guðna, kostaði rúmlega 13 milljónir króna og Andri Snær Magnason eyddi 21 milljónum króna í sitt framboð.

Dýrasta framboðið var þó rekið af Davíð Oddssyni sem varði samtals um 40 milljónum króna í sína kosningabaráttu. Þar af lagði Davíð sjálfur til um 15,4 milljónir króna. Þá styrkti eiginkona hans framboðið einnig um 560 þúsund krónur að núvirði.