Þessi grein birtist upphaflega á Kjarnanum fyrir meira en ári.

10 gleymdar útihátíðir

Yf­ir stend­ur fjöldi úti­há­tíða þessa versl­un­ar­manna­helgi líkt og venj­an hef­ur ver­ið síð­ustu hálfa öld. Þótt sið­ur­inn sé gam­all lifa há­tíð­irn­ar hins veg­ar mis­lengi. Hér er fjall­að um nokkr­ar um­tal­að­ar, en skamm­líf­ar há­tíð­ir.

10 gleymdar útihátíðir
Atlavík Frá útihátíðinni í Atlavík árið 1984.

1. Fimm þúsund smokkar á Húnaveri

Haldnar voru þrjár úti­há­tíðir um versl­un­ar­manna­helg­ina í Húna­veri á árunum 1989-91 á vegum Jak­obs Frí­manns Magn­ús­sonar og Stuð­manna. Sú fyrsta er fræg­ust þeirra, en þar mættu alls 7-8 þús­und manns. Blaða­maður Tím­ans lýsti úti­há­tíð­inni svo­leið­is: „Stans­laus tón­list í þrjá og hálfan sól­ar­hring. Drukknir ung­ling­ar, sof­andi, dans­andi, hlæj­andi, í fam­lög­um;skríð­andi vafr­andi, grát­andi, leit­andi. Rusl, enda­laust rusl, fjúk­andi papp­ír, bjór­dós­ir, gos­dós­ir, gos­flöskur, vín­flösk­ur.“ Hátíðin var einnig þekkt fyrir smokka­þurrð, en á föstu­degi hátíð­ar­innar sagði Jakob Frí­mann að búið væri að selja fimm þús­und smokka og verið væri að senda eftir meiri birgð­u­m. 

2. Rauðhetta 1977

Úti­há­tíðin Rauð­hetta var haldin þrisvar yfir versl­un­ar­manna­helgi á árunum 1976-78, en hún var skipu­lögð af skáta­hreyf­ing­unni. Fyrsta hátíðin var fjöl­mennu­st, en þar mættu um sex þús­und manns. Sam­kvæmt Glatkist­unni var skemmt­unin sögð vera áfeng­is­laus, en lítið væri þó um eft­ir­fyglni og ekki leitað að áfengi á ungum gest­um, „sem margir skemmtu sér dauða­drukkn­ir.“ Í Dag­blað­inu stóð einnig að hátíðin 1977 hafi farið fram vel, „þrátt fyrir mikla vætu útvortis sem inn­vort­is.“ Þar var einnig sagt frá ýmsum keppnum sem áttu sér stað á hátíð­inni, þar á meðal mara­þons­kossa­keppni, þar sem sig­ur­veg­ar­arnir voru í sleik í rúman klukku­tíma uppi á svið­i. 

3. Húsafellshátíðin

Ung­menna­sam­band Borg­ar­fjarðar hélt sum­ar­há­tíð í Húsa­fells­skógi  um versl­un­ar­manna­helg­ina á árunum í kringum 1970. Fræg­ust þeirra var hátíðin árið 1969, þar sem talið er að aðsóknin hafi náð upp í 20 þús­und manns. Þar spil­uðu meðal ann­ars hljóm­sveit Ingi­mars Eydal og Trú­brot, sem titluð var „vin­sælasta ung­linga­hljóm­sveitin um þessar mund­ir“ af blaða­manni Tím­ans. Morg­un­blaðið sagði að hljóm­sveit­irnar á hátíð­inni hefðu verið „svo góðar að margir ung­lingar gleymdu að dansa en stóðu bara og hlust­uð­u.“ Blöðin voru sam­mála um að hátíðin hafi tek­ist vel, þrátt fyrir tölur um á að þriðja hund­rað hefðu verið „teknir úr umferð“ og sex tjöld hafi brunn­ið. 

4. Saltstokk

Ekki var jafn­vel fjallað um Saltvík­ur­há­tíð­ina sem fór fram á Kjal­ar­nesi um hvíta­sunnu­helg­ina árið 1971. Hátíðin sótti fyr­ir­mynd sína til Wood­stock-há­tíð­ar­innar í Banda­ríkj­unum og var því oft kölluð Salt­stokk. Að baki hátíð­inni stóð Æsku­lýðs­ráð Reykja­víkur og talið er að um 10 þús­und manns hafi sótt hana. Þar léku meðal ann­arra Trú­brot, Ríó Tríó, Roof Tops og Árni Johnsen, en sam­kvæmt blaðaum­fjöll­unum um Saltvík­ur­há­tíð­ina var þar „al­menn ölvun“ og talað um „litla sjálfs­stjórn ung­menna.“ Ekk­ert ald­urs­tak­mark var á hátíð­ina sjálfa, en sam­kvæmt einum aðstand­enda hennar tók tón­leika­dag­skráin mið af smekk fjórtán ára ung­linga. 

5. Smíðakennarinn í Atlavík

Úti­há­tíðin í Atla­vík í Hall­orms­stað­ar­skógi var haldin yfir versl­un­ar­manna­helg­ina árin 1980-1985, en að henni komu Stuð­menn og Ung­menna-og íþrótta­sam­band Aust­ur­lands (UÍ­A). Fræg­ust þeirra er úti­há­tíðin árið 1984, en þá kom Bít­ill­inn Ringo Starr og tók lagið með Stuð­mönn­um. Ringo sagð­ist líka vel við sig meðal heima­manna, en frægt er þegar Íslend­ingur kom upp að honum og spurði hvort bít­ill­inn hefði ekki kennt honum smíðar á Eiðum árið áður.  Sam­kvæmt umfjöllun DV komu yfir 6000 manns til Atla­víkur það árið og var þar „brjálað fjör og mikil ölv­un.“

6. Viðeyjarhátíðin 84

Á sama tíma og Ringo mætti til Atla­víkur 1984 var haldin úti­há­tíð í Viðey þar sem margar helstu hljóm­sveitir lands­ins á þeim tíma tróðu upp.  Hátíðin var þó talin vera eitt stórt klúð­ur, en hennar er minnst sem „veisl­unnar sem aldrei varð,“ sökum fámenn­ist. Búist var við 2500 gest­um, en rétt tæp­lega 400 manns mættu. Sam­kvæmt umfjöllun DV um málið skrif­ast fámennið bæði upp á rok og rign­ingu sem var í Viðey á þeim tíma sem og komu Ringo Starr á Hall­orms­stað.

7. Eiðar 1993-1994

UÍA hélt svo aftur úti­há­tíð á Eiðum á Hér­aði árin 1992 og 1993, þar sem Ringo Starr átti að hafa kennt smíð­ar. Þar komu meðal ann­ars fram Jet Black Joe, Nýdönsk og GCD, en fjöldi tón­leika­gesta var þó mun minni en í Atla­vík ára­tugi fyrr og talið er að hann hafi ekki náð yfir tveimur þús­und­um. Í sam­tali við Kjarn­ann sagði Jónas Þór Jóhanns­son, skipu­leggj­andi hátíð­ar­inn­ar, að erf­ið­lega hafi gengið að fá fólk úr Reykja­vík, bæði sökum kostn­aðar og sam­keppni við aðrar úti­há­tíðir víðs vegar um land­ið. 

8. Fyrsta rave-ið

Sú hátíð sem veitti Eiðum ef til vill hvað mesta sam­keppni var úti­há­tíðin Eld­borg á Kald­ár­melum 1992. Henni var lýst sem íþrótta-og fjöl­skyldu­há­tíð, en þar komu meðal ann­ars fram SSSól, Nýdönsk og Hemmi Gunn. Meðal nýj­unga á hátíð­inni var þó sér­stakt „ra­ve-­tjald,“ þar sem raf­tón­list var spiluð í botni. Hátíðin var svo end­ur­tekin aftur árið 2001, en hún var öllu umdeild­ari og þekkt­ust fyrir fjölda nauðg­un­ar-og fíkni­efna­mála sem komu upp á borð lög­reglu vegna henn­ar.

9. Uxi 95

Önnur umdeild hátíð var haldin árið 1995 á Kirkju­bjæj­ar­klaustri og bar heitið UXI ’95. Þar komu fram erlendar stór­stjörnur á borð við Björk, Prodigy og Aphex Twin, en ekki hafði þekkst að bjóða svona stórum núm­erum á tón­leika yfir versl­un­ar­manna­helgi áður. Í fjöl­miðlum varð hátíðin hins vegar þekkt fyrir áfeng­is- og eit­ur­lyfja­notkun og þurftu nokkrir að leita til læknis vegna E-pillu­neyslu.Lög­reglan á Suð­ur­landi þótti hins vegar ekki mikið um lyfja­neyslu á svæð­inu og sagði fíkni­efna­sala hafa hrein­lega horfið af svæð­inu vegna þess að eng­inn hafi viljað kaupa neitt frá þeim. Svip­myndir frá UXA má sjá hér að ofan.

10. Halló Akureyri

Á Akur­eyri var sex versl­un­ar­mann­ar­helgar í röð haldin hátíðin Halló Akur­eyri, á milli áranna 1994 og 1999. Fjöldi hátíð­ar­gesta fór vax­andi með árun­um, allt frá 5 þús­und árið 1994 upp í 15 þús­und árið 1999. Hátíðin var þá mikið gagn­rýnd fyrir ung­linga­drykkju og lagð­ist af því af. Sam­kvæmt grein í DV voru heima­menn afar gagn­rýnir á mik­inn drykkju­skap og ólæti aðkomu­manna, en það leiddi til þess að engin frek­ari leyfi voru gefin til svo umfangs­mik­ils skemmt­ana­halds innan bæj­ar­markanna. Því var engin úti­há­tíð haldin í bænum árið 2000, en ári eftir það kom svo hátíðin Ein með öllu, sem enn er haldin fyrir norð­an.

Þessi grein birtist fyrst á Kjarnanum um verslunarmannahelgina árið 2018.
Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Þakklátur fyrir að vera á lífi
1
Viðtal

Þakk­lát­ur fyr­ir að vera á lífi

Þor­lák­ur Mort­hens, Tolli, hef­ur marga fjör­una sop­ið í lífs­ins ólgu­sjó. Æsku­ár­in höfðu sín áhrif en þá byrj­aði hann að teikna og var ljóst að dreng­ur­inn væri gædd­ur hæfi­leik­um. Óregla og veik­indi lit­uðu fjöl­skyldu­líf­ið og á unglings­ár­un­um sá hann um sig sjálf­ur. Um ára­bil var hann sjómað­ur, verka­mað­ur og skóg­ar­höggs­mað­ur. Eft­ir mynd­list­ar­nám hef­ur hann lif­að af mynd­list­inni. Nú er Tolli far­inn að mála í ljós­ari tón­um. Hann gaf nýra, greind­ist síð­an með krabba­mein og sigr­aði.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Ég berst fyrir réttinum til að lifa“
2
Viðtal

„Ég berst fyr­ir rétt­in­um til að lifa“

Á upp­vaxt­ar­ár­un­um í suð­ur­ríkj­um Banda­ríkj­anna voru rík­ar kröf­ur gerð­ar til þess hvernig hún ætti að haga sér og sínu lífi. Þeg­ar hún fann loks frels­ið til þess að vera hún sjálf blómstr­aði hún, í ham­ingju­sömu hjóna­bandi, heima­vinn­andi hús­móð­ir, sem naut þess að sinna syni sín­um. „Ég gat lif­að og ver­ið frjáls. Það var frá­bært á með­an það ent­ist.“
Guðlaug Svala Steinunnar Kristjánsdóttir
4
Það sem ég hef lært

Guðlaug Svala Steinunnar Kristjánsdóttir

Mér renn­ur blóð­ið til skyld­unn­ar

Guð­laug Svala Stein­unn­ar Kristjáns­dótt­ir seg­ir að stærsta lexía lífs síns sé lík­lega að upp­götva um miðj­an ald­ur að hún er ein­hverf. Hún hafi átt­að sig á sjálfri sér með hjálp ann­ars ein­hverfs fólks sem þá hafði þeg­ar oln­bog­að sig áfram í heimi ráð­andi tauga­gerð­ar, misst lík­am­lega, and­lega, fé­lags­lega og starfstengda heilsu áð­ur en það átt­aði sig á sjálfu sér.
Icelandair sýknað af kröfu Margrétar – Stærsti hluti bótakröfu vegna Netflix
5
Fréttir

Icelanda­ir sýkn­að af kröfu Mar­grét­ar – Stærsti hluti bóta­kröfu vegna Net­flix

Mar­grét Frið­riks­dótt­ir krafð­ist yf­ir 24 millj­óna króna í bæt­ur eft­ir að henni var vís­að brott úr vél Icelanda­ir ár­ið 2022. Hún hafði þá neit­að að taska sem hún hafði með­ferð­is yrði færð í far­þega­rými og neit­að að setja upp grímu vegna sótt­varna. Stærsti hluti af bóta­kröf­unn­ar var vegna heim­ilda­mynd­ar sem Mar­grét hugð­ist gera og selja Net­flix.
Þakklátur fyrir að vera á lífi
6
Viðtal

Þakk­lát­ur fyr­ir að vera á lífi

Þor­lák­ur Mort­hens, Tolli, hef­ur marga fjör­una sop­ið í lífs­ins ólgu­sjó. Æsku­ár­in höfðu sín áhrif en þá byrj­aði hann að teikna og var ljóst að dreng­ur­inn væri gædd­ur hæfi­leik­um. Óregla og veik­indi lit­uðu fjöl­skyldu­líf­ið og á unglings­ár­un­um sá hann um sig sjálf­ur. Um ára­bil var hann sjómað­ur, verka­mað­ur og skóg­ar­höggs­mað­ur. Eft­ir mynd­list­ar­nám hef­ur hann lif­að af mynd­list­inni. Nú er Tolli far­inn að mála í ljós­ari tón­um. Hann gaf nýra, greind­ist síð­an með krabba­mein og sigr­aði.

Mest lesið í mánuðinum

Sælukot hagnast um tugi milljóna en starfsfólk og foreldrar lýsa skorti
6
Rannsókn

Sælu­kot hagn­ast um tugi millj­óna en starfs­fólk og for­eldr­ar lýsa skorti

Einka­rekni leik­skól­inn Sælu­kot, sem hef­ur feng­ið millj­arð króna í op­in­ber fram­lög síð­asta ára­tug, hef­ur hagn­ast vel og nýtt pen­ing­ana til að kaupa fast­eign­ir fyr­ir stjórn­ar­for­mann­inn. Stjórn­end­ur leik­skól­ans segja mark­mið­ið vera að ávaxta rekstr­araf­gang, en fyrr­ver­andi starfs­menn og for­eldr­ar nem­enda kvarta und­an langvar­andi skorti. Skól­an­um var ný­lega lok­að tíma­bund­ið vegna óþrifn­að­ar og mein­dýra.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár