Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 3 árum.

Kyn og aldur dómara hefur áhrif á niðurstöðu dómsmála

Gæta þyrfti að kyni og aldri við skip­an dóm­ara sam­kvæmt bráða­birgð­arnið­ur­stöð­um rann­sókn­ar Dr. Val­gerð­ar Sól­nes í lög­fræði.

Kyn og aldur dómara hefur áhrif á niðurstöðu dómsmála
Valgerður Sólnes Rannsóknir í lögfræði snúa venjulega að niðurstöðu mála, en ekki að því hver dæmir í þeim, segir dósent í lögfræði. Mynd: Háskóli Íslands

Karlkyns dómarar eru líklegri til að dæma eða úrskurða sóknaraðila í hag, en kvenkyns dómarar eru líklegri til að komast að niðurstöðu varnaraðila í hag. Þetta kemur fram í bráðabirgðaniðurstöðum nýrrar ransóknar fræðimanna við lagadeild Háskóla Íslands.

Niðurstöður rannsóknarinnar benda til að kyn og aldur dómara og málflytjenda kunni að hafa tengsl við niðurstöður dómsmála. „Hún lýtur að því að safna upplýsingum um kynferði og aldur dómenda og málflytjenda í dómsúrlausnum í einkamálum, sem kærðar hafa verið eða áfrýjað til Hæstaréttar og Landsréttar á síðustu tíu árum,“ segir Dr. Valgerður Sólnes, dósent við lagadeild, í viðtali um rannsóknina á vef Háskóla Íslands.

Ásamt Valgerði vinna Benedikt Bogason, prófessor og forseti Hæstaréttar, og Guðbjörg Linda Rafnsdóttir, aðstoðarrektor vísinda og prófessor í félagsfræði, að rannsókninni sem er þverfagleg. Valgerður segist hafa viljað komast að því hvort það skipti máli fyrir úrslit dómsmáls hvort dómari sé til dæmis fullorðin kona eða ungur karlmaður, þar sem reynsluheimur kynjanna og eldra og yngra fólks sé ólíkur.

„Konum hefur á hinn bóginn ekki fjölgað jafnhratt í starfsstétt starfandi lögmanna og skipaðra dómara hér á landi“

„Konur hafa frá því á síðustu öld í auknum mæli sóst eftir menntun og störfum í starfsstétt lögfræðinga, sem áður einskorðaðist að mestu við karlmenn,“ segir Valgerður. „Það er þó nokkuð síðan konur tóku fram úr körlum í fjölda brautskráðra nemenda úr laganámi á Íslandi. Konum hefur á hinn bóginn ekki fjölgað jafnhratt í starfsstétt starfandi lögmanna og skipaðra dómara hér á landi.“

Venjulega snúa rannsóknir í lögfræði að niðurstöðu dómstóla, en ekki hver dæmi eða flytji mál. Rannsóknin er því frábrugðin hefðbundnum rannsóknum og sambærileg rannsókn hefur ekki áður verið framkvæmd hérlendis, að sögn Valgerðar.

Huga gæti þurft að kyni og aldri við skipan dómara

Endanlegar niðurstöður liggja ekki fyrir, en bráðabirgðaniðurstöðurnar gefa ýmislegt til kynna, meðal annars að dómarar á fimmtugsaldri séu mun líklegri til að dæma eða úrskurða varnaraðila í hag en aðrir aldurshópar dómara.

„Með rannsókninni verður meðal annars unnt að leiða í ljós hvort kynferði og aldur dómenda skipti máli fyrir úrslit dómsmála og hvort og þá hvaða máli kynferði og aldur málflytjenda skipti fyrir úrslit slíkra mála,“ segir Valgerður. „Ef tengsl eru á milli aldurs og/eða kynferðis dómenda og málflytjenda og úrslita dómsmála gefur það ef til vill tilefni til að huga að menntun lögfræðinga, fræðslustarfi á vettvangi dómara og lögmanna og sjónarmiðum við skipun dómara. En ef í ljós kemur að engin tengsl séu á milli þessara þátta væri slíkt auðvitað merki um að dómstólarnir standi vel að vígi hvað þetta snertir.“

„Þá getur rannsóknin haft þýðingu fyrir þau sem skipa í dómaraembætti“

Hún segir að niðurstöðurnar eigi erindi við lögfræðingasamfélagið sem og almenning. Þær geti gefið til kynna hvort efla þurfi laganám og fræðslustarf meðal dómara og lögmanna með tilliti til aldurs- og kynjatengdra þátta. „Rannsóknin kann einnig að hafa þýðingu fyrir ytra og innra starf dómstólanna því niðurstöður hennar geta varpað ljósi á hvort gæta þurfi sérstaklega að kynferði og aldri dómara við úthlutun dómsmála og hvort efla þurfi fræðslu fyrir dómara um áhrif þessara þátta á dómstörf,“ segir Valgerður. „Þá getur rannsóknin haft þýðingu fyrir þau sem skipa í dómaraembætti, sem eftir atvikum kunna að þurfa að gæta sérstaklega að kynferði og aldri umsækjenda við skipun nýrra dómara ef rannsóknarniðurstöðurnar gefa tilefni til þess.“

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig
1
Viðtal

Hefði ekki dott­ið í hug að ráða sjálf­an sig

Bogi Ág­ústs­son hef­ur birst lands­mönn­um á skján­um í yf­ir fjóra ára­tugi og flutt Ís­lend­ing­um frétt­ir í blíðu og stríðu. Hann seg­ir heim­inn hafa breyst ótrú­lega mik­ið til batn­að­ar á þess­um ár­um en því mið­ur halli á ógæfu­hlið­ina í rekstri fjöl­miðla á Ís­landi. Af öll­um þeim at­burð­um sem hann hef­ur sagt frétt­ir af lögð­ust snjóflóð­in fyr­ir vest­an ár­ið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóð­inu á Flat­eyri.
Grein um hópnauðgun byggð á Facebookfærslu: Athugaði „hvort þetta væri alvöru manneskja“
2
Fréttir

Grein um hópnauðg­un byggð á Face­book­færslu: At­hug­aði „hvort þetta væri al­vöru mann­eskja“

Mar­grét Frið­riks­dótt­ir, rit­stjóri Frétt­in.is, stend­ur við grein um hópnauðg­un hæl­is­leit­enda og stað­fest­ir að grunn­ur­inn að grein­inni sé Face­book-færsla sem kona birti um helg­ina. Önn­ur kona er merkt í færsl­unni – hún teng­ist mál­inu ekki neitt en hef­ur heyrt í fólki sem tel­ur að hún hafi orð­ið fyr­ir hópnauðg­un.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig
1
Viðtal

Hefði ekki dott­ið í hug að ráða sjálf­an sig

Bogi Ág­ústs­son hef­ur birst lands­mönn­um á skján­um í yf­ir fjóra ára­tugi og flutt Ís­lend­ing­um frétt­ir í blíðu og stríðu. Hann seg­ir heim­inn hafa breyst ótrú­lega mik­ið til batn­að­ar á þess­um ár­um en því mið­ur halli á ógæfu­hlið­ina í rekstri fjöl­miðla á Ís­landi. Af öll­um þeim at­burð­um sem hann hef­ur sagt frétt­ir af lögð­ust snjóflóð­in fyr­ir vest­an ár­ið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóð­inu á Flat­eyri.
Taxý Hönter bannaður á leigubílastæðinu:  „Þeir lugu upp á mig rasisma“
3
Fréttir

Taxý Hön­ter bann­að­ur á leigu­bíla­stæð­inu: „Þeir lugu upp á mig ras­isma“

Með­al þeirra leigu­bíl­stjóra sem hef­ur ver­ið mein­að­ur að­gang­ur að leigu­bíla­stæð­inu á Kefla­vík­ur­flug­velli er Frið­rik Ein­ars­son eða Taxý Hön­ter. Hann seg­ir ástæð­una vera upp­logn­ar kvart­an­ir, með­al ann­ars um að hann sé ras­isti. Karim Ask­ari, leigu­bíl­stjóri og fram­kvæmda­stjóri Stofn­un­ar múl­isma á Ís­landi, seg­ir Frið­rik hafa áreitt sig og aðra bíl­stjóra.
Grein um hópnauðgun byggð á Facebookfærslu: Athugaði „hvort þetta væri alvöru manneskja“
4
Fréttir

Grein um hópnauðg­un byggð á Face­book­færslu: At­hug­aði „hvort þetta væri al­vöru mann­eskja“

Mar­grét Frið­riks­dótt­ir, rit­stjóri Frétt­in.is, stend­ur við grein um hópnauðg­un hæl­is­leit­enda og stað­fest­ir að grunn­ur­inn að grein­inni sé Face­book-færsla sem kona birti um helg­ina. Önn­ur kona er merkt í færsl­unni – hún teng­ist mál­inu ekki neitt en hef­ur heyrt í fólki sem tel­ur að hún hafi orð­ið fyr­ir hópnauðg­un.

Mest lesið í mánuðinum

„Ég var bara glæpamaður“
2
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig
3
Viðtal

Hefði ekki dott­ið í hug að ráða sjálf­an sig

Bogi Ág­ústs­son hef­ur birst lands­mönn­um á skján­um í yf­ir fjóra ára­tugi og flutt Ís­lend­ing­um frétt­ir í blíðu og stríðu. Hann seg­ir heim­inn hafa breyst ótrú­lega mik­ið til batn­að­ar á þess­um ár­um en því mið­ur halli á ógæfu­hlið­ina í rekstri fjöl­miðla á Ís­landi. Af öll­um þeim at­burð­um sem hann hef­ur sagt frétt­ir af lögð­ust snjóflóð­in fyr­ir vest­an ár­ið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóð­inu á Flat­eyri.
Íslendingar vísa trans konu á flótta frá Bandaríkjunum úr landi
5
Fréttir

Ís­lend­ing­ar vísa trans konu á flótta frá Banda­ríkj­un­um úr landi

Kona sem er á flótta frá Banda­ríkj­un­um með son sinn sótti um al­þjóð­lega vernd á Ís­landi. Fyr­ir Út­lend­inga­stofn­un lýsti hún því hvernig hat­ur hafi far­ið vax­andi þar í landi gagn­vart kon­um eins og henni – trans kon­um – sam­hliða að­gerð­um stjórn­valda gegn trans fólki. Sjálf hafi hún orð­ið fyr­ir að­kasti og ógn­un­um. „Með hverj­um deg­in­um varð þetta verra og óhugn­an­lega.“

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár