Þessi færsla er meira en 3 ára gömul.

Gjaldið fyrir trassaskapinn

Gjaldið fyrir trassaskapinn

Sem kunnugt er þá er Ísland núna á svokölluðum gráum lista FATF (Financial Action Task Force), alþjóðasamtaka sem þróa leiðir til að taka á peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og fylgja eftir innleiðingu þeirra.  Þetta gerðist vegna þess að stjórnvöld hérlendis hafa ekki brugðist nægilega vel við ábendingum FATF.  Þó það sé sem betur verið verið að bregðast við þessari stöðu núna þá er augljóst mál að ýmis skaði hefur orðið vegna þess að Ísland lenti á þessum lista, gagnvart orðspori landsins til að mynda, sem og beinn skaði fyrir fyrirtæki og einstaklinga sem hafa lent í vandræðum í viðskiptum og fjármagnsflutningum.

Það er ekki heldur úr vegi að fjalla aðeins um þann skaða sem verður vegna þess að það er verið að rjúka til í flýti og innleiða regluverk samkvæmt leiðbeiningum FATF, í stað þess að það hafi verið gert í ró og næði á sínum tíma og hugað vel að öllum öngum útfærslunnar.

Hér má helst nefna lög um skráningu raunverulegra eigenda sem voru samþykkt í júní í fyrra. Fréttablaðið fjallaði í gær um þá stöðu mála að þau félög sem lögin ná til eigi yfir höfði sér dagsektir ef þau hafa ekki lokið skráningu þann 2. mars. Kristín Gunnarsdóttir, sérfræðingur á skrifstofu yfirstjórnar Ríkisskattstjóra, segir að skil meðal félagasamtaka, sem flest eru rekin af sjálfboðaliðum, hafi verið mjög slæm og að slík samtök séu meðal þeirra aðila sem munu fá á sig sektir.

Þetta kemur eiginlega ekkert á óvart. Nú er það sennilegast mjög líkleg skýring á því að skil hafa verið léleg hjá félagasamtökum að þau eru einmitt rekin af sjálfboðaliðum sem eru ekki beinlínis vanir því að vera að vakta lagabreytingar sem hafa áhrif á rekstrarumhverfi félaganna og heldur ekki vanir því að þurfa að rjúka til og bregðast við þeim strax, undir hótunum um sektir. Það er hreinlega fordæmalaus staða. Skýringar má líklega einnig finna í því að það er ekki fyrr en mjög nýlega að stjórnendur félagasamtaka hafa verið að átta sig á því að lögin gilda um félagasamtök, sem og í því að leiðbeiningar um það hvernig á að standa að þessu hafa verið frekar takmarkaðar framan af. Starfsfólk Ríkisskattstjóra virðist þannig ekki hafa verið sérstaklega vel búið undir innleiðingu laganna, miðað við hvernig er að verið að vinna þetta þeim megin. Félagasamtök hafa aðallega verið að frétta af þessu máli hvert af öðru og verið að deila (misáreiðanlegum) upplýsingum sín á milli um hvernig á að skrá þessar upplýsingar.

Vel heppnuð og sársakaminni útfærsla á þessum lögum myndi fela í sér miklu skýrari og beinni upplýsingamiðlun beint til félaganna sem lögin hafa áhrif á. Jafnvel mætti hugsa sér virkjun upplýsingatækninnar til að sjálfvirknivæða skráninguna að miklum hluta, þar sem í flestum tilfellum er það stjórn félags sem skráir sig sem eigendur og Ríkisskattstjóri er nú þegar með upplýsingar um stjórnarmeðlimi sem færa mætti á milli skráningarkerfa, með endanlegri staðfestingu frá félaginu sjálfu til að tryggja að upplýsingarnar séu réttar. Í stuttu máli hefði mátt gera þetta með því að hafa miklu meira frumkvæði að því að hafa samband við félagasamtökin og styðja þau í þessari vinnu, í stað þess að láta stjórnir þeirra rjúka til í óðagoti og óvissu. Það hefði hins vegar krafist tíma en tíminn var einfaldlega ekki gefinn.

Það er sérstaklega súrt til þess að hugsa að lögin gáfu upphaflega félögum frest til 1. júní á þessu ári til að greiða úr skráningu raunverulegra eigenda. Í desember var hins vegar keyrð í gegn lagabreyting þar sem fresturinn var færður fram um þrjá mánuði, til 1. mars. Í greinargerð með því frumvarpi var því haldið fram að þar sem fresturinn væri samt sem áður ennþá um þrír mánuðir þá yrði „ekki talið að lagabreytingin sem hér er lögð til hafi verulega íþyngjandi áhrif fyrir lögaðila“. Það má vel vera rétt að áhrifin séu ekki verulega íþyngjandi en lögin hafa samt augljóslega haft íþyngjandi áhrif í formi vinnu sem er lögð á herðar mjög misvel búinna félagasamtaka - og munu miðað við það sem Ríkisskattstjóri hefur gefið út hafa íþyngjandi fjárhagsleg áhrif þegar sektir fara að berast. Þau áhrif munu þá lögum samkvæmt víst bara vera á ábyrgð þeirra sem stjórna þessum félögum, fyrir að hafa ekki sjálf áttað sig á þessum fresti og fundið út úr því í tæka tíð hvernig á að uppfylla kröfur laganna. Fyrirtæki hafa, miðað við að skil hafa verið betri hjá þeim, augljóslega haft burði til að bregðast við í tæka tíð en það er bara fullkomlega skiljanlegt að félagasamtök séu eftirá. Það hefði alveg mátt taka tillit til þeirra veruleika við lagasetninguna. En enn og aftur, þá hefði það útheimt tíma sem hreinlega gafst ekki.

„Vegna hagsmunanna af því að skráningu ljúki með fullnægjandi hætti verður ekki undan því vikist að fella frá og með 2. mars næstkomandi dagsektir á þá lögaðila sem enn hafa ekki skilað fullnægjandi upplýsingum um raunverulega eigendur sína til fyrirtækjaskrár Skattsins,“ segir Kristín Gunnarsdóttir í samtali við Fréttablaðið. Það er sennilega alveg hárrétt að það eru ríkir hagsmunir af því að losna af gráa listanum sem fyrst og ríkir almannahagsmunir af gagnsærri skráningu raunverulegra eigenda félaga. Það að félagasamtök áhugafólks í sjálfboðaliðastarfi þurfi að bera kostnaðinn af því að uppfylla þessa hagsmuni er hins vegar algjörlega forkastanlegt - og algjörlega á ábyrgð þeirra stjórnvalda sem stóðu sig ekki í því verkefni að gera það sem þurfti að gera til að passa það að Ísland lenti ekki á þessum gráa lista til að byrja með.

Hverjar ástæður þessa andvaraleysis kunna nú að vera skal látið ósagt hér en afleiðingar þess eru allavega því miður augljósar.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið á blogginu

Lífsgildin
1
Blogg

Lífsgildin

Til­finn­inga­mál fyr­ir lang­reyð­ar

Um­ræða um af­líf­un hvala í land­helgi Ís­lands fór fram í Viku­lok­un­um á Rás 1, laug­ar­dag­inn 13. maí 2023. Þar voru rædd­ar slá­andi nið­ur­stöð­ur í skýrslu Mat­væla­stofn­un­ar um með­ferð á lang­reyð­um, hvort rétt­læt­an­legt væri að veiða hvali með þeim hætti sem gert er. Vel­ferð þeirra er aug­ljós­lega fórn­að fyr­ir óljósa hags­muni en dauða­stríð­ið er oft veru­lega lang­vinnt og sárs­auka­fullt....

Nýtt efni

Volaða land
Bíó Tvíó#239

Volaða land

Í síð­asta þætti Bíó Tvíó í bili ræða Andrea og Stein­dór kvik­mynd Hlyns Pálma­son­ar frá 2022, Volaða land. Fleiri þætt­ir eru í boði á Pat­reon síðu Bón­us Tvíó: www.pat­reon.com/biot­vio
Þroskahjálp: Rafbyssuvæðing lögreglunnar „hrollvekjandi tilhugsun“
FréttirRafbyssuvæðing lögreglunnar

Þroska­hjálp: Raf­byssu­væð­ing lög­regl­unn­ar „hroll­vekj­andi til­hugs­un“

Sér­fræð­ing­ur og fram­kvæmda­stjóri hjá Þroska­hjálp segja að sam­tök­in hafi áhyggj­ur af raf­byssu­væð­ingu lög­regl­unn­ar. Þroska­hjálp hef­ur fund­að með embætti rík­is­lög­reglu­stjóra vegna þessa. Ástæð­an er sú að lög­regl­an hafi ekki nægi­lega þekk­ingu á stöðu fólks með fötl­un sem hún kann að þurfa að hafa af­skipti af.
Kjartan hættir sem stjórnarformaður
FréttirLaxeldi

Kjart­an hætt­ir sem stjórn­ar­formað­ur

Kjart­an Ólafs­son er hætt­ur sem stjórn­ar­formað­ur Arn­ar­lax eft­ir að hafa leitt fé­lag­ið um ára­bil. Stofn­andi stærsta hlut­hafa Arn­ar­lax, Gustav Witzoe, kem­ur inn í stjórn­ina.
Hækkanir á afborgunum valda magaverk
Fréttir

Hækk­an­ir á af­borg­un­um valda maga­verk

Af­borg­an­ir á hús­næð­is­láni sex manna fjöl­skyldu á höf­uð­borg­ar­svæð­inu hafa hækk­að um 116 þús­und krón­ur á 18 mán­uð­um. Fjöl­skyld­an hef­ur þurft að ganga á sparn­að til að ráða við reglu­leg út­gjöld og er nú í því ferli að breyta lán­inu úr óverð­tryggðu í verð­tryggt til að ráða við af­borg­an­irn­ar.
„Ég hef ekki einu sinni fengið boð í atvinnuviðtöl“
Fréttir

„Ég hef ekki einu sinni feng­ið boð í at­vinnu­við­töl“

Rafa­ela Georgs­dótt­ir hef­ur um langt skeið leit­að að störf­um þar sem mennt­un henn­ar gæti nýst en án ár­ang­urs. Rafa­ela er mennt­að­ur lög­fræð­ing­ur frá Bras­il­íu með sér­hæf­ingu í um­hverf­is­vernd.
Hvað kostar lítri af mjólk?
Fréttir

Hvað kost­ar lítri af mjólk?

Þing­menn þjóð­ar­inn­ar gisk­uðu á verð á ein­um lítra af mjólk og svör­uðu öðr­um spurn­ing­um um verð­til­finn­ingu sína.
Hvalveiðar Kristjáns sem djúpleikur
Ingi Freyr Vilhjálmsson
PistillHvalveiðar

Ingi Freyr Vilhjálmsson

Hval­veið­ar Kristjáns sem djúp­leik­ur

Hval­veið­ar Kristjáns Lofts­son­ar snú­ast um ann­að og meira en pen­inga þar sem þær eru órök­rétt­ar út frá fjár­hags­legu sjón­ar­miði. Mann­fræð­ing­ur­inn Clifford Greetz rann­sak­aði hana­at á Balí fyr­ir meira en hálfri öld en þar má finna skýr­ing­ar sem geta hjálp­að til við að skilja ástríðu Kristjáns fyr­ir hval­veið­um.
Verðbólgan er meira hagnaðar- en launadrifin
Stefán Ólafsson
Aðsent

Stefán Ólafsson

Verð­bólg­an er meira hagn­að­ar- en launa­drif­in

Það er beint sam­band milli auk­ins hlut­ar fyr­ir­tækja af þjóð­ar­kök­unni og auk­inn­ar verð­bólgu, en nei­kvætt sam­band milli hlut­ar launa­fólks og verð­bólgu.
Ísland situr á vannýttum mannauði meðal innflytjenda
Fréttir

Ís­land sit­ur á vannýtt­um mannauði með­al inn­flytj­enda

Hlut­fall inn­flytj­enda sem lok­ið hafa há­skóla­námi er nærri því tvö­falt á við inn­fædda Ís­lend­inga með­al fé­lags­manna í að­ild­ar­fé­lög­um ASÍ og BSRB. Rann­sókn­ir sýna að inn­flytj­end­ur, einkum kon­ur, eru oft og tíð­um of­mennt­að­ar fyr­ir þau störf sem þær sinna.
Bensínverð það sama og fyrir ári en hlutur olíufélaga hefur tvöfaldast
Greining

Bens­ín­verð það sama og fyr­ir ári en hlut­ur olíu­fé­laga hef­ur tvö­fald­ast

Við­mið­un­ar­verð á bens­ín­lítra er tæp­lega 308 krón­ur nú en var 307 krón­ur fyr­ir ári. Í maí í fyrra tóku olíu­fé­lög­in sem selja Ís­lend­ing­um bens­ín 31,24 krón­ur af hverj­um seld­um lítra. Nú taka þau 62,67 krón­ur af hverj­um seld­um lítra.
Friður hins heilaga refs?
Flækjusagan

Frið­ur hins heil­aga refs?

Hefðu Bret­ar átt að semja frið við Hitler ár­ið 1940 til að koma í veg fyr­ir frek­ara mann­fall?
Vald óttans – og virði friðsemdar
Þorvaldur Örn Árnason
Aðsent

Þorvaldur Örn Árnason

Vald ótt­ans – og virði frið­semd­ar

Lýð­ræði, rétt­ar­ríki og mann­rétt­indi – gott og bless­að. Evr­ópu­ráð­ið stend­ur vörð um það. Vest­ræn ríki stæra sig af þessu – en eru samt á valdi ótt­ans.