Sá atburður sem mun líma árið 2022 í minni mannkyns er innrás og stríð Vladimírs Pútíns gegn Úkraínu. Árásarstríð sem ,,keisarinn“ í Kreml (Pútín forseti ræður nánast öllu í Rússlandi), hóf þann 24. febrúar á þessu ári og sendi þar með her sinn, sem sagður var á ,,æfingu“, til innrásar á helstu vinaþjóð Rússa. Lítið er um vinaþel, eins og staðan er í dag.
Stríðið er grundvallað á lygum og fölsunum en hefur haft og mun hafa gríðarlegar afleiðingar, ekki bara fyrir Evrópu, heldur alla heimsbyggðina. Stríð sem var algerlega ónauðsynlegt.
Pútín virðist staðráðinn í að sprengja bræðraþjóðina Úkraínu aftur á steinöld og helst lengra ef marka má orð hans og umræðuna meðal æðstu valdamanna landsins. Lagðar eru jarðsprengjur og ræktunarsvæði eru gerð óræktanleg í þessu gjöfula landi, kallað ,,brauðkarfa“ Evrópu. Ný Kambódía er í uppsiglingu, en óvíða í heiminum hefur eins mörgum jarðsprengjum verið komið fyrir per ferkílómetra og þar. Úkraína er því að komast í þann óæskilega flokk.
Fyrir nokkrum vikum kvaddi Pútín um 300.000 varaliða í herinn. Þá flúðu einnig nokkur hundruð þúsund manns frá Rússlandi því þeir vilja ekki taka þátt í slátrun Pútíns, bæði sem gerendur og þolendur. Mannfall hefur verið mikið meðal Rússa, sem og Úkraínumanna, en við vitum ekki nákvæmlega rússnesku töluna, þar sem Rússland er í dag harðlæst og lokað einræðisríki undir járnhæl Pútíns. Allt sem kallast lýðræði hefur verið brotið á bak aftur og kæft. Fjöldi Rússa flúði einnig frá landinu eftir að innrásin hófst.
Gríðarlegt mannfall
Samkvæmt frétt vefmiðilsins Kiev Post hafa Úkraínumenn misst á bilinu frá 10-13.000 fallna frá upphafi innrásar. Talið er að þeir missi 50-100 menn á dag og að um 500 særist. Í annarri frétt frá The Economist er talið að mannfall Rússa sé heldur meira eða um 15.000 manns (samkvæmt tölum frá CIA). Og þá er bara verið að tala um hermenn, en þúsundir almennra borgara hafa látist og um 7 milljónir Úkraínumanna eru nú á flótta. Nokkur hundruð börn hafa látist, en mögulega eru tölur um látna og slasaða mun hærri og því allskyns getgátur á lofti. Líklega fáum við aldrei réttar tölur um þessi átök.
Hinir herkvöddu
Aftur að hinum herkvöddu, hvað ætlar Pútín að gera við þá? Jú, ýmsir sérfræðingar velta fyrir sér að hann sé jafnvel að undirbúa stórsókn á næstu vikum. Það er alls ekki ólíkleg sviðsmynd. Hann hefur orðið fyrir miklum skakkaföllum í stríðinu (sem átti bara að taka nokkra daga) og er meðal annars búinn að tapa svæðum og borgum sem hann hefur ,,frelsað“ og innlimað í Rússland. Hann hefur tapað næst stærstu borginni, Karkív í norðri og einnig Kherson í suðri. Honum mistókst að hertaka höfuðborgina Kíev. Pútín á einfaldlega í miklu basli með þetta stríð sitt og ekkert bendir til þess að Úkraínumenn séu að brotna, þvert á móti. Pútín þarf því að ,,rétta hlut“ sinn.
Notaði orðið ,,stríð“ í fyrsta sinn
Það sem er helst fréttnæmt frá Rússum (burtséð frá daglegum árásum, meðal annars nú um jólin) er að í fyrsta sinn notaði Pútín orðið ,,stríð“ um þessar hörmungar sem hann hefur hrint af stað. Það gerðist þann 22. desember síðastliðinn. Fram að því var rússneskum almenning selt stríðið sem ,,sérstök hernaðaraðgerð.“ Hvernig á að kalla þetta annað en stríð? Sérstaklega þegar búið er að kveða hundruð þúsunda manna í herinn og líkin hrannast upp? Menn komast ekki endalaust upp með lygar og falsanir. Kannski er Pútín einnig að fá einhverskonar jarðtengingu, nú þegar hann er búinn að vera næstum ár í stríði við nágrannaþjóð sína, hver veit?
Hungurleikarnir
Nú þegar við Íslendingar erum búnir a renna niður jólasteikinni blasir við jólahátíð Rússa, þeir halda jólin seinna en við vegna júlíanska tímatalsins sem þeir nota. Þau eru þann 7. Janúar. Þá verða hallir virkisins þar sem Pútín býr, Kremlin, vel upp hitaðar, bjartar og væntanlega hlaðnar kræsingum.
Það verður hins vegar ekki þannig hjá milljónum Úkraínumanna, konum, börnum og öldruðum. Pútín hefur bókstaflega varpað djúpum skugga yfir daglegt líf íbúa Úkraínu, t.d. með því að sprengja í sundur raforkukerfi landsins. Hann hefur orsakað dauða og hörmungar, en það er nokkuð sem hann þekkir vel af eigin reynslu frá heimaborg sinni Leníngrad, nú Sankti Pétursborg.
Í nýrri bók eftir Svíann Martin Kragh, ,,Hið fallna heimsveldi“ er meðal annars sagt frá Pútín og ferli hans. Fæddur í Leníngrad árið 1952, faðir hans barðist í seinni heimsstyrjöld gegn Þjóðverjum og særðist, en um borgina sátu nasistar í tæplega 900 daga, sem var lengsta og banvænasta umsátur stríðsins, um milljón almennra borgara féll. Fimm föðurbræður Pútíns féllu einnig í stríðinu, sem Rússar kalla ,,Föðurlandsstríðið mikla.“ Foreldrar Pútíns misstu tvo eldri syni úr hungurtengdum sjúkdómum, annan fyrir stríð og hinn í stríðinu sjálfu. Móðir hans, María, var nær dauða en lífi í umsátrinu. Því var Pútín einn eftir og bjó hann ásamt foreldrum sínum í íbúð sem hvorki hafði salerni né rennandi vatn.
En það eru einmitt svona örlög og aðstæður sem Pútín vinnur nú hörðum höndum við að skapa til handa Úkraínumönnum. Árásir hers hans undanfarið hafa fyrst og fremst miðað að því að eyðileggja innviði; rafmagn, vatn, hita. Allt sem gerir líf fólks þægilegt og mannsæmandi, í landi þar sem frosthörkur eru gríðarlegar. Með aðgerðum sínum er rússneski herinn að ræna Úkraínumenn mannvirðingunni. Pútín kallar hungur, kulda og vosbúð yfir úkraínsku þjóðina. Þetta eru hungurleikar Pútíns grimma, sem hikar ekki við að láta eldflaugum rigna yfir íbúðarblokkir, skóla og sjúkrahús, en ráðist hefur verið á nokkur hundruð slíka staði.
Aðrir ólýsanlegir stríðsglæpir hafa verið framdir og eru í rannsókn. Alls er verið að tala um allt að 50.00 atvik sem eru skráð og eru til skoðunar. Fyrir skömmu birti The New York Times nýtt og ítarlegt myndband um hroðann í Bucha en þar er talið að Rússar hafi þar myrt nokkur hundruð almenna borgara.
,,Hvar er sonur minn“?
Undir venjulegum kringumstæðum ætti Pútín að gera tvennt um þessar mundir sem er mikilvægur hluti af starfi hans sem forseti Rússlands. Hann á að halda ræðu um stöðu landsins fyrir þingheim Dúmunnar, rússneska þingsins. Þetta er samkvæmt stjórnarskránni, sem á sínum tíma var breytt þannig að Pútín geti setið til ársins 2036.
Svo á hann að halda það sem kallast ,,bein lína“ – en það er einskonar fundur hans með rússnesku þjóðinni i beinni útsendingu í sjónvarpi. Báðum þessu atburðum hefur nú verið frestað, enda hefur Pútín engar góðar fréttir að færa. Einnig er líklegt að hann fengi spurningar á borð við ,,hvar er sonur minn“, en á samfélagsmiðlum má sjá myndbönd frá Úkraínu þar sem úkraínskir hermenn ganga fram á rotnandi lík rússneskra hermanna, sem ekkert er hirt um að koma til ættingja sinna. Þeir hafa verið skildir eftir, fórnað á altari Pútíns. Enn ein grimmdarhliðin á þessu ónauðsynlega stríði sem enginn veit hvenær tekur enda. Í ofanálag virðast líkur á friðarviðræðum í augnablikinu hverfandi. Því verður árið 2023 sennilega enn eitt ,,stríðsárið“ í Evrópu. Undarleg orð að skrifa.
Það sem við vitum hins vegar er að þjáningar úkraínsku þjóðarinnar munu halda áfram en við vitum líka að samstaða hennar er með ólíkindum. Vesturlönd þurfa að halda áfram að hjálpa úkraínsku þjóðinni í átökunum við Rússland og Pútín með öllum tiltækum ráðum. Hún berst í raun fyrir lífi sínu, í því sem kannski mætti kalla ,,Orrustuna um Úkraínu.“
Hvað vill Pútín?
En hvað vill Pútín? Upphaflega sagðist hann ætla að ,,afvopna“ úkraínsku þjóðina, því henni væri stjórnað af ,,nasistum“ eða fasistum eins og Rússar segja alltaf. Sem er auðvitað uppspuni, enda forseti landsins af gyðingaættum og fleiri í yfirstjórn þess. Pútín vill ráða yfir Úkraínu og helst lama starfsemi úkraínska ríkisins, enda er hann búnn að innlima ákveðin svæði í austurhlutanum, þó hann ráði ekki að fullu yfir þeim. Sem er afar sérkennilegt, svo ekki sé meira sagt. Úkraína á að vera hluti af rússnesku yfirráðasvæði samkvæmt Pútín.
Allt hefur þetta brölt hans þó meira eða minna mistekist, en í stað þess þá virðist einvaldurinn í Kreml staðráðinn í því að valda Úkraínu og úkraínsku þjóðinni eins miklum skaða og hægt er. Ef Úkraína væri einstaklingur væri markmiðið sennilega að gera viðkomandi að ósjálfbjarga öryrkja. Talið er að eins og staðan sé núna, kosti það hátt í 500 milljarða bandaríkjadala að byggja upp landið eftir eyðileggingarstríð Rússa.
Pútín er mesti skaðvaldur í Evrópu síðan Adolf Hitler var og hét. Á fundi með herforingjum sínum þann 21.desember síðastliðinn tilkynnti hann að kjarnorkuvopn landsins yrðu gerð bardagahæf, að herinn yrði stækkaður um 30% og að nýjar hersveitir yrðu stofnaðar í vesturhluta Rússlands, sem liggur að Finnlandi og 1300 kílómetra löngum landamærum landanna. Þetta er beint andsvar hans við NATÓ-umsókn Finna og Svía, sem nú eru í vinnslu. Tal hans og annarra æðstu ráðamanna, um notkun kjarnorkuvopna er fullkomlega ábyrgðarlaust og í raun stórhættulegt.
En það er nokkuð ljóst að sennilega mun spennan á Norðurlöndum bara aukast á næstu misserum. Hún bætist þá við almennt aukna spennu í alþjóðakerfinu. Þetta samanlagt er mikið áhyggjuefni og útlitið í öryggismálum Evrópu og er dökkt. Það er því miður staðreynd og hlýtur að skrifast nánast alfarið á reikning forseta Rússlands, enda hann og enginn annar sem tók þá ákvörðun að ráðast inn í Úkraínu og hefja þar með verstu átök álfunnar frá seinni heimsstyrjöld.
Mynd, samsett: Pútín í lok desember 2022, t.v. og við valdatöku sem forseti, árið 200, t.h.
Birt fyrst í Kjarnanum.
Athugasemdir