Fimm karlmenn hafa sent velferðarnefnd Alþingis umsagnir vegna frumvarps Svandísar Svavarsdóttur heilbrigðisráðherra til nýrra heildarlaga um þungunarrof og mæla þeir allir eindregið gegn frumvarpinu.

„Mér finnst það ógeðslegt,“ skrifar einn þeirra, tónlistarmaðurinn Jónas Sen og bætir við: „Það stríðir gegn sannfæringu minni um virðingu fyrir mannslífi.“ 

Í frumvarpi Svandísar er lagt til, í samræmi við tillögur ljósmæðra og fæðingarlækna, að þungunarrof verði leyft fram að 22. viku meðgöngu. Yfirlýst markmið laganna er að tryggja konum sjálfsforræði og fullt ákvörðunarvald um hvort þær ala barn fram að þessum tíma, óháð því hvað liggur að baki ákvörðuninni. Eftir lok 22. viku þungunar verði svo heimilt að framkvæma þungunarrof ef lífi þungaðrar konu er stefnt í hættu við áframhaldandi þungun eða ef fóstur telst ekki lífvænlegt til frambúðar.

Tók dæmi um par, framhjáhald og reiða konu

Mynd: Pressphotos

Frumvarpið var lagt fram 22. nóvember síðastliðinn og virðist nokkuð breið samstaða um meginefni þess.

Þó hafa þingmenn Miðflokksins og Flokks fólksins gagnrýnt harðlega áform um að veita almenna heimild til þungunarrofs allt til 22. viku. „Það skal tekið fram að við erum ekki að tala um fóstur á þessum tíma heldur ófullburða barn í móðurkviði,“ sagði Inga Sæland, formaður Flokks fólksins, í umræðum um málið á þriðjudag. 

„Við skulum taka dæmi sem við þekkjum mjög mikið í samfélaginu. Það er kannski yndislegt par og það á von á barni, en allt í einu kastast í kekki og konan er komin 20 vikur á leið. Þau ætluðu jú að eiga barnið. Það var hamingja. En eitthvað kom upp á, við skulum bara segja kannski framhjáhald. Hver hefur ekki heyrt það hugtak? Allt í einu þá verður kona reið og segir nei: Ég ætla ekki að eiga þér barn! Nei. ég vil ekki sjá þetta. Ég ætla að fara í fóstureyðingu! Hver er þá réttur barnsins? Hvers vegna tölum við eins og lífið skipti ekki máli?“

Á skjön við kristileg gildi

Birgir Þórarinsson, þingmaður Miðflokksins, gagnrýndi einnig frumvarpið. „Löggjöf sem í raun gerir hið ófædda líf réttlaust brýtur gegn því grundvallarsjónarmiði kristindómsins að sérhver einstaklingur eigi rétt til lífs, allt frá upphafi og þangað til að dauðann ber að dyrum með eðlilegum og óviðráðanlegum hætti,“ sagði Birgir og vitnaði meðal annars í ályktun Kirkjuþings frá 1987 máli sínu til stuðnings. „Er þetta frumvarp hinn sanni jólaandi ríkisstjórnarinnar? Ég styð það ekki. Við Íslendingar þurfum ekki að hafa frjálslyndustu löggjöfina um fóstureyðingar.“

Frumvarp Svandísar gekk til velferðarnefndar á þriðjudag og sendi nefndin út tugi umsagnabeiðna í gær, meðal annars til félagasamtaka, trúfélaga, heilbrigðisstofnana og fagfólks. Þegar þetta er ritað hafa fimm umsagnir borist og verið birtar á vef Alþingis, en þær eru allar frá körlum. Enginn þeirra lýsir ánægju með frumvarpið. 

„Heimild til deyðingar“

Ólafur Þórisson guðfræðingur er afar harðorður og telur að með frumvarpinu sé verið að heimila manndráp. „Í ofangreindu frumvarpi, er veitt heimild til deyðingar á lifandi fóstri, til og með 18. viku meðgöngu, þar sem löngu er hafinn vöxtur bæði á höfði og útlimum hins ófædda barns. Þungunarrof felur í sér að bæði höfuð og útlimir hins ófædda barns eru sniðin af. Slíkt ef með öllu óásættanlegt, og felur í sér manndráp á hinu ófædda barni, sem er með öllu ótækt í siðuðu mannlegu samfélagi, og er andstætt grunnreglum Sameinuðu Þjóðanna, varðandi verndun allra barna, fæddra sem ófæddra,“ skrifar Ólafur. Tekið skal fram að túlkun Ólafs á „grunnreglum Sameinuðu þjóðanna“ er ekki í takt við þann skilning á sáttmálum Sameinuðu þjóðanna sem er viðtekinn víðast hvar í Evrópu.  

Vill koma á fót embætti umboðsmanns ófæddra barna

Sigurður Ragnarsson gagnrýnir einnig frumvarpið, telur að í greinargerð þess skorti umræðu um réttindi ófæddra barna og veltir því upp hvort ef til vill sé tilefni til að koma á laggirnar „embætti umboðsmanns ófæddra barna“. Sigurður furðar sig líka á því að ekki sé litið til Bandaríkjanna í umfjöllun um löggjöf annarra ríkja sem birtist í greinargerð frumvarpsins. 

Sveinbjörn Gizurarson, prófessor við Lyfjafræðideild Háskóla Íslands, skilaði velferðarnefnd ítarlegustu umsögninni og fjallar þar um áhættuþætti og áhrif fóstureyðinga á líf og heilsufar kvenna. „Það er fagleg skoðun undirritaðs að það skuli leitast við að láta konur fullklára meðgönguna,“ skrifar hann.

„Afar mikilvægt er að barnshafandi kona fái ítarlegar upplýsingar um þær aukaverkanir og þær hættur sem fylgja þeirri ákvörðun að binda enda á meðgönguna. Ákvörðun um slíkt meðgöngurof snertir ekki bara móður og föður heldur einnig hinn ófædda einstakling (sem virðist ekki eiga sér talsmann).“