Þessi grein birtist fyrir rúmlega 12 mánuðum.

Slíkan skáldskap er unun að lesa

Í bók Krist­ín­ar Óm­ars­dótt­ur, Móð­ur­ást: Odd­ný, er mál­að með öll­um lit­um, líka þeim sem við sjá­um ekki ber­um aug­um, og slík­an skáld­skap er un­un að lesa.

Slíkan skáldskap er unun að lesa
Bók

Móð­ur­ást: Odd­ný

Höfundur Kristín Ómarsdóttir
Benedikt bókaútgáfa
208 blaðsíður
Gefðu umsögn

Kristín Ómarsdóttir er kona eigi einhöm. Hún er jafnvíg á myndlist og orðanna list, hefur samið ljóð, leikverk, skáldsögur og alls kyns styttri texta. Þegar undirrituð kveikti á tölvunni til að ljúka við þessa umfjöllun um nýjustu bók Kristínar bárust þær leiðu fregnir að einstaklega vel heppnaðri sýningu á verkum hennar í Gerðubergi þyrfti að ljúka fyrr en áformað var vegna vatnstjóns í byggingunni. Það er vonandi að fljótt gefist annað færi á að sjá einkasýningu með myndverkum Kristínar því þau eru heill heimur út af fyrir sig.

Nú er komin út sagan Móðurást: Oddný sem Kristín skáldar út frá bernsku langömmu sinnar, Oddnýjar Þorleifsdóttur, sem fædd var árið 1863 og ólst upp á stóru heimili í Bræðratungu. Við kynnumst foreldrum Oddnýjar, systkinum og frændgarði, færeyskumælandi kúm og erlendum ferðalöngum. Í sögunni er bæði að finna fegurð og gleði þótt óvægni örlaganna minni stöðugt á sig; dauðinn vofir yfir öllum stundum og lítil systkini ná vart að fæðast áður en þau deyja, en einnig falla eldri systkini frá og skilja eftir sig vandfyllt skarð.

„Hér sjáum við fortíðarskáldheim sem lýtur sínum eigin lögmálum og hið hversdagslega fléttast á fullkomlega náttúrulegan hátt saman við hið skáldlega.“

Telpan Oddný segir frá heimilislífinu og hefur skarpan, frjóan hug. Systkinin standa henni nærri en hún fylgist ekki síst með samspili foreldra sinna, Þuríðar og ekkilsins Þorleifs. Kyn og kynhlutverk eru meðal helstu stefja bókarinnar og höfundurinn slær tóninn með því að kenna persónur (jafnvel kýrkyns) bæði við föður sinn og móður. Á heimili Oddnýjar Þuríðar- og Þorleifsdóttur er ýmislegt með óhefðbundnu lagi, þar læra piltarnir til dæmis að sinna „kvenmannsverkum“ eins og að mjólka, og þar fær gleðin lausari taum en gengur og gerist. Faðirinn sem ber sig saman við sonmargan bróður á nágrannabænum er óöruggur gagnvart hinu óhefðbundna og kvenlæga. Hugmyndin um húsbóndavaldið sækir á hann, að honum beri að aga og hemja glaðværa fjölskyldu sína. Það stigmagnast allt þar til hlátursýki sonarins Ívars slær hann þannig út af laginu að öfgakennd viðbrögð hans setja allt heimilislífið úr skorðum. Faðirinn er þó sjálfur fórnarlamb því valdbeiting hans einangrar hann. Í þessu mynstri felst sannleikur sem flestir ættu að kannast við.

Skáldarödd Kristínar þekkir maður hvar sem er, díalógurinn einstakur, sjónarhornið kemur ávallt á óvart, hin heilögustu orð og hugsanir aðvífandi úr óvæntum áttum, en þó endurtekur hún sig aldrei og er hvert verk hennar nýr og framandi heimur. Þetta nýjasta skáldverk er engin undantekning.

Hér sjáum við fortíðarskáldheim sem lýtur sínum eigin lögmálum og hið hversdagslega fléttast á fullkomlega náttúrulegan hátt saman við hið skáldlega. Á nítjándu öld þessa söguheims er jafn eðlilegt að heimilisfólk sitji prjónandi í baðstofunni og að tunglið púi karabíska vindla; að pönnukökur séu bakaðar handa gestum og að kýr mæli viturlega á færeyska tungu. Og þetta gerir Kristín allt saman svo skemmtilega, á svo næman og djúpvitran hátt.

Snemma í bókinni hitta Oddný og fólk úr fjölskyldu hennar erlendan listmálara sem kvartar undan því að hafa lítil not fyrir rauða litinn andspænis íslenskri náttúru. Sami málari tilkynnir að hann máli jú einfaldlega það sem augun sjái, ekki ímyndunaraflið. Í bók Kristínar er því allt öðruvísi farið; hér er málað öllum litum, líka þeim sem við sjáum ekki berum augum, og slíkan skáldskap er unun að lesa.

Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Útilokaði Jón til að koma í veg fyrir „óþarfa tortryggni“
6
Fréttir

Úti­lok­aði Jón til að koma í veg fyr­ir „óþarfa tor­tryggni“

Bjarni Bene­dikts­son seg­ist hafa lok­að fyr­ir að Jón Gunn­ars­son kæmi að með­ferð hval­veiði­mála til þess að koma í veg fyr­ir „óþarfa tor­tryggni“. Þetta gerði Bjarni sama dag og leyni­leg­ar upp­tök­ur fóru í dreif­ingu þar sem son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns seg­ir að Jón hafi þeg­ið 5. sæti á lista Sjálf­stæð­is­flokks­ins gegn því að kom­ast í stöðu til að vinna að hval­veiðium­sókn­inni.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
Myndir af neyðarmóttöku sendar áfram: „Ekki myndir sem ég vildi sjá af sjálfri mér“
2
FréttirKynferðisbrot

Mynd­ir af neyð­ar­mót­töku send­ar áfram: „Ekki mynd­ir sem ég vildi sjá af sjálfri mér“

Lög­reglu var heim­ilt að senda mynd­ir sem tekn­ar voru af Guðnýju S. Bjarna­dótt­ur á neyð­ar­mót­töku fyr­ir þo­lend­ur kyn­ferð­isof­beld­is á verj­anda manns sem hún kærði fyr­ir nauðg­un. Þetta er nið­ur­staða Per­sónu­vernd­ar. Guðný seg­ir ótækt að gerend­ur í kyn­ferð­isaf­brota­mál­um geti með þess­um hætti feng­ið að­gang að við­kvæm­um mynd­um af þo­lend­um. „Þetta er bara sta­f­rænt kyn­ferð­isof­beldi af hendi lög­regl­unn­ar.“
Mögulegt að hætta að vinna um fimmtugt
3
Viðtal

Mögu­legt að hætta að vinna um fimm­tugt

Georg Lúð­víks­son, sem hef­ur unn­ið við heim­il­is­fjár­mál og fjár­mála­ráð­gjöf um ára­bil, seg­ir að með reglu­leg­um sprn­aði frá þrí­tugu geti með­al­tekju­fólk hætt að vinna um fimm­tugt, en það fari þó eft­ir að­stæð­um. Ef spara á til langs tíma þá hafi það sögu­lega reynst best að fjár­festa í vel dreifðu verð­bréfa­safni. Grund­vall­ar­regl­an er ein­fald­lega að eyða minna en mað­ur afl­ar.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
Lögreglan á nýrri slóð: Fundu skilaboð Þorsteins
2
AfhjúpunSamherjaskjölin

Lög­regl­an á nýrri slóð: Fundu skila­boð Þor­steins

Tækni­mönn­um á veg­um hér­aðssak­sókn­ara tókst á dög­un­um að end­ur­heimta á ann­að þús­und smá­skila­boð sem fóru á milli Þor­steins Más Bald­vins­son­ar og Jó­hann­es­ar Stef­áns­son­ar, á með­an sá síð­ar­nefndi var við störf í Namib­íu. Skila­boð­in draga upp allt aðra mynd en for­stjór­inn og aðr­ir tals­menn fyr­ir­tæk­is­ins hafa reynt að mála síð­ustu fimm ár.
Grunaði að það ætti að reka hana
5
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár