Þorbjörg Ásbjörnsdóttir, betur þekkt sem Obba, er bóndi á Lynghóli í Skriðdal. Árið 2014 varð henni að ósk sinni að eignast geitur, eftir að hún og dóttir hennar höfðu suðað um það í langan tíma við eiginmann Obbu sem var í fyrstu ekki alveg á þeim buxunum. Fyrst voru geiturnar fjórar en eru nú orðnar 37 talsins og Obba orðin geitaostaframleiðandi með meiru nú tæpum tíu árum síðar.
Obba framleiðir geitaostinn undir heitinu Geitagott og hefur fengið afar góðar viðtökur. Hún segir að þau hjónin hafi nú ekkert vitað almennilega hvað ætti að gera við geitamjólkina eftir að hafa byrjað að mjólka geiturnar. En það voru þó hæg heimatökin að fá góð ráð varðandi það. „Skólabróðir minn, hann Þorgrímur á Erpsstöðum, er algjör frumkvöðull er kemur að mjólkurvinnslu heima á bæ. Hann setti upp námskeið fyrir mig og nokkra aðra þar sem við lærðum fyrstu skrefin í ostagerð. Ég prófaði svo að gera fetaost sem hefur verið svona uppistaðan í því sem við höfum framleitt. Í fyrstu fékk ég leyfi til að framleiða í eldhúsinu í félagsheimilinu hér í sveitinni, vildi sjá hvort ég myndi sinna þessu og fíla þetta, það fór svo. Þá fékk ég leyfi til að gera þetta hérna heima, svo hef ég bara verið að lesa mér til um þetta, horfa á myndbönd á Youtube og þetta vindur svona upp á sig,“ segir Obba.
Fengu leyfi í miðjum faraldri
Að sögn Obbu hófust þessar tilraunir með ostagerðina í kringum árið 2018 og fengu þau hjónin svo framleiðsluleyfi og mjólkursöluleyfi árið 2020, í miðjum heimsfaraldri. Obba segist selja 90 prósent af afurðunum til einstaklinga og veitingastaða á Austurlandi. Fetaosturinn spilar þar stórt hlutverk, hún selur þrjár gerðir í krukkum til neytenda og svo kaupa veitingastaðir af henni í meira magni og nota ostinn í ýmsa rétti.
„Ég hef gert skyr og jógúrt og ég veit ekki betur en að ég sé eini framleiðandinn í heiminum sem gerir geitaskyr, það er gaman að segja frá því! Það hefur verið vinsæl vara og taka veitingastaðir það hjá mér og nota þetta í staðinn fyrir gríska jógúrt, til dæmis í sósur. Kosturinn við geitamjólkina umfram kúamjólkina er að hún inniheldur ekki laktósa, það eru glúkósar í geitamjólkinni og það er kostur,“ segir Obba.
Obba fékk styrk í fyrra til vöruþróunar og segist hafa verið svo heppin að komast í kynni við ítalskan ostagerðarmann sem búi á Egilsstöðum. Hún segir að hann hafi kennt sér ýmislegt þannig að í dag sé hún með gerð af osti sem er meira þroskaður. Þann ost gerði Obba fyrst í vor og fór að selja hann síðastliðið haust við góðar viðtökur. Það er greinilega ýmislegt í farvatninu í ostagerðinni á Lyngdal því Obba hefur einnig hafið framleiðslu á öðrum osti í samráði við Ítalann, ost sem hún líkir við Mozarella sem endist þó betur og lengur.
„Fólk sendir mér bara skilaboð og pantar. Ég anna í raun og veru ekki eftirspurn eftir meiru en ég er að gera fyrir fólk hérna fyrir austan, á bara mjólk í það sem ég geri núna. En ég fer nú að auka við þetta. Ég er með mjög góða þjónustu fyrir fólk, ég kippi bara ostinum með mér og skil hann eftir á hurðarhúnum hjá þeim sem hafa pantað, þetta er svo frjálslegt hérna í sveitinni. Svo erum við dugleg að fara á markaði og einnig kemur það fyrir að fólk bankar líka bara hér upp á og spyr hvort ég eigi ost,“ segir Obba.
Geitur sem gera mannamun
Obba segir að geitur séu skemmtileg dýr, miklir karakterar sem geri mikinn mannamun.
Að hennar sögn þarf þó að temja þær og segist Obba setja þær alltaf inn á kvöldin og mæta þær sjálfar á milli klukkan 18 og 19 á blettinn fyrir utan bæinn og bíði þar. „Ef ég er ekki tilbúin að setja þær inn þá, t.d. ef ég er ekki heima eða upptekin, þá leggjast þær bara á blettinn hérna fyrir utan, þær eru miklar tímakellingar, vilja hafa allt á réttum tíma. Svo fara þær oft sínar eigin leiðir, þú þarft bæði að hafa húmor fyrir vitleysu og hafa gaman af þeim, svo þær geri þig ekki alveg galna. Ef þú hugsar að þær séu eins og kindur, þá verðurðu alveg vitlaus á þeim, þetta eru mjög ólík dýr,“ segir Obba og hlær.
Það eru miklar annir núna í ostagerðinni, aðallega vegna fjölda markaða og jólanna. „Fólk er farið að gefa mikið af matvöru í staðinn fyrir að kaupa eitthvert drasl út í búð sem fer svo í geymslu. Það er gaman að sjá hvað er að verða mikil gróska í þessari handverksmatargerð á Íslandi og það er eitthvað sem ég held að sé komið til þess að vera. Þetta er unnið hér heima, það er ekkert kolefnisspor og megnið af þessu er svo selt í næsta nágrenni,“ segir Obba að lokum.
Athugasemdir