Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

„Ekki með léttum hug sem við verðum að hækka stýrivexti“

Seðla­banka­stjóri seg­ist ekki hafa svo mikl­ar áhyggj­ur af þeim sem eru með lán á fast­eigna­mark­aði. „Ég hef áhyggj­ur af ungu fólki sem er að koma inn á leigu­mark­að­inn og lang­ar til að stofna heim­ili og koma sér fyr­ir.“

„Ekki með léttum hug sem við verðum að hækka stýrivexti“
Seðlabankastjóri mætti á opinn fund efnahags- og viðskiptanefndar í morgun. Mynd: Skjáskot/Alþingi

„Flestum ætti að vera það ljóst, sem horfa núna á efnahagsstöðuna hvernig hún hefur breyst frá jólum – þegar allir þessir þættir eru lagðir saman – og ég get alveg tekið undir orð forsætisráðherra að það sé alveg óþarfi að vera í sífelldum „bendingarleik“, að allt hefur lagst á eitt til þess að hita upp í íslensku hagkerfi. Sem verður meðal annars til þess að við verðum að hækka stýrivesti meira og það er ekki með léttum hug sem við verðum að hækka stýrivexti. Svo það sé alveg á hreinu.“

Þetta er meðal þess sem Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri sagði á opnum fundi efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis í morgun þar sem hann og aðstoðarseðlabankastjóri, Rannveig Sigurðardóttir, sátu fyrir svörum nefndarmanna. Umræðuefnið var áhrif verðbólgu á hagkerfið og heimilin í landinu.

Hann benti á að núna væru stýrivextir 6,5 prósent. „Ég veit ekki hvað við þurfum að gera til þess að ná verðbólgunni niður þannig að það er ekki með léttum huga sem við gerum það.“

Ýmislegt var skeggrætt á fundinum og voru vaxtahækkanir Seðlabankans ofarlega í huga nefndarmanna. Ekki er það að ástæðulausu en Heimildin greindi frá því í gær að all­ir helstu lán­veit­end­ur hefðu hækk­að óver­tryggða vexti sína í kjöl­far nýj­ustu stýri­vaxt­ar­hækk­un Seðla­banka Ís­lands. Greiðslu­byrði slíkra lána hefur hækk­að um 42 pró­sent frá því í maí í fyrra. Á sama tíma hef­ur hlut­fall þeirra heim­ila sem ná ekki end­um sam­an far­ið úr tíu í 18 pró­sent.

Viðskiptahallinn stafar af neyslu – ekki bara Tenerife-ferðum

Seðlabankastjóri sagði í byrjun október síðastliðnum að kröftugt viðbrögð í einkaneyslu á fyrri helmingi ársins þyrfti ekki að koma á óvart. Tíðar tásumyndir frá Tenerife á Kanaríeyjum hefðu verið merki um að heimili landsins hefðu nýtt sér uppsafnaðan sparnað sem safnaðist í kórónuveirufaraldrinum. Varðandi fleyg orð Ásgeirs um tásur á Tenerife þá benti hann á á fundinum í morgun að gengi krónunnar hefði veikst um 10 prósent frá síðasta hausti og fram í janúar sem stafaði af viðskiptahalla.

„Viðskiptahallinn stafar af neyslu og það er margt sem kemur þar til – ekkert bara utanlandsferðir. Líka bara kaup á ýmsum varningi. Þessi orð féllu þegar ég var að útskýra það af hverju Seðlabankinn væri ekki að fara yfir gjaldeyrismarkaðinn og verja gengi krónunnar. Þetta var bara til þess að reyna að fá fólk til að skilja þetta því við getum ekki staðið í því að fjármagna viðskiptahalla. Við bara getum ekki gert það sem þjóð. Rétta stýritækið þar eru vextir. 

Við hins vegar gripum inn í gjaldeyrismarkaðinn á árinu 2020 vegna þess að viðskiptahallinn þá stafaði af því að okkar helsta atvinnugrein, ferðaþjónustan, hafði orðið fyrir miklu höggi. Ég held að allir hafi skilið þetta, ég held að öll þjóðin hafi áttað sig á því af hverju gengið væri að veikjast og af hverju við vorum í þessari stöðu.“

Hann sagði að hann hefði gert sér far um það að tala skýrt. „Og ég fæ ekki annað séð en að þjóðin sé nokkurn veginn með á því hvað er að gerast líka. Ég fær ekki annað séð en þegar ég les blöðin og fjölmiðla að þjóðin átti sig á nákvæmlega hvernig efnahagsframvindan er. Það er að einhverju leyti takmarkað hvað Seðlabankinn getur gert og hvað hann getur ekki gert. Stundum ganga hlutirnir öfugt við það sem maður hafði vænst.“

Hefur sérstaklega áhyggjur af fólki á leigumarkaði

Ásgeir sagðist jafnframt ekki hafa sérstakar áhyggjur af fólki sem ætti húsnæði og væri með óverðtryggð eða verðtryggð lán – fólk hefði val um hvora leiðina það færi í þeim efnum. Hann hefði frekar áhyggjur af þeim sem væru á leigumarkaði. 

„Ég hef sjálfur ekki svo miklar áhyggjur af þeim sem eru á fasteignamarkaði, sérstaklega ekki þeim sem keyptu á góðum tíma og eru búnir að fá miklar hækkanir á fasteignaverði – og sérstaklega þeim sem fengu nafnvaxtalán þar sem skuldabréfin hafa hækkað um raunvirði um ein 20 prósent jafnvel. Ég hef ekki áhyggjur af þessu fólki. Ég hef áhyggjur af ungu fólki sem er að koma inn á leigumarkaðinn og langar til að stofna heimili og koma sér fyrir,“ sagði hann. 

Verðbólgan bitnar mest á þeim sem minnst hafa

Rannveig sagði meðal annars á fundinum að þau hefði ekki áhyggjur af skuldastöðu fyrirtækja né heimila. „Við höfum aftur á móti gríðarlegar áhyggjur af verðbólgunni. Fyrst og fremst vegna þess að verðbólga er í rauninni svona eins og öfugur skattur og bitnar mest á þeim sem eru með lægstar tekjurnar. Þeim sem eru bara að fá laun en eru ekki með sparnað og annað til þess að ganga á.“

VaraseðlabankastjóriHefur mestar áhyggjur af verðbólgunni.

Hún benti enn fremur á að verðbólgan væri ekki einungis að hækka vegna húsnæðis. „Vísitala neysluverðs án húsnæðis hækkaði um 8,3 prósent í janúar þannig að þetta er ekki bara húsnæði. Það er heldur ekki bara opinberar hækkanir því að ef við horfum á alla undirliði vísitölunnar – munum það að verðbólgumarkmiðið er 2,5 prósent – þá voru í janúar 70 prósent liða að hækka meira en 6 prósent. Þannig að verðbólgan er orðin á mjög breiðum grunni og það er eitthvað sem við höfum gríðarlegar áhyggjur af.“ Í þessu samhengi hafi peningastefnunefnd áhyggjur af áhrifum nýrra kjarasamninga. 

Kjósa
2
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Tugir sjúklinga dvöldu á bráðamóttökunni lengur en í 100 klukkustundir
2
Á vettvangi

Tug­ir sjúk­linga dvöldu á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir

Vegna pláss­leys­is á legu­deild­um Land­spít­al­ans er bráða­mót­tak­an oft yf­ir­full og því þurftu 69 sjúk­ling­ar að dvelja á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir í sept­em­ber og októ­ber. Þetta kem­ur fram í þáttar­öð­inni Á vett­vangi sem Jó­hann­es Kr. Kristjáns­son vinn­ur fyr­ir Heim­ild­ina. Í fjóra mán­uði hef­ur hann ver­ið á vett­vangi bráða­mótt­tök­unn­ar og þar öðl­ast ein­staka inn­sýni í starf­sem­ina, þar sem líf og heilsa fólks er und­ir.
Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
3
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
5
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár