Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.
Spurningaþrautin

120. spurningaþraut: Fólk sem heitir eftir fyrirbærum sólkerfisins! Og eitthvað svolítið fleira.

120. spurningaþraut: Fólk sem heitir eftir fyrirbærum sólkerfisins! Og eitthvað svolítið fleira.
Illugi Jökulsson
skrifar

Hér er fyrst þrautin frá í gær.

Þar sem númer þessarar þrautar endar á núlli, þá snúast allar spurningarnar um sama efni.

Nú er það sólkerfið okkar.

Fyrri aukaspurningin:

Myndin hér að ofan sýnir ferjumann nokkurn. Eitt af tunglum sólkerfisins (sem sveimar umhverfis Plútó) heitir eftir honum. Hvað heitir ferjumaðurinn?

Aðalspurningar:

1.   Minnsta reikistjarna sólkerfisins er jafnframt næst sólu. Frægur rokksöngvari, sem hét í rauninni Bulsara að eftirnafni, tók sér sem listamannsheiti enska útgáfu á nafni þessarar reikistjörnu. Hvað hét hann?

2.   Venus heitir næsta reikistjarna frá sólu. Fræg tennisstjarna heitir Venus og reyndar er systir hennar Serena enn frægari tennisstjarna. Hvert er eftirnafn þeirra systra?

3.   Við þriðju reikistjörnuna, Jörðina, er, eins og menn vita, aðeins eitt tungl sem við köllum því einfaldlega Tunglið. Frægur enskur trommuleikari á hippatímanum hét Moon eins og Tunglið heitir á ensku. Keith Moon hét hann fullu nafni. Hann þótti gríðarlega kröftugur og skemmtilegur trommuleikari en átti við ógurlegt drykkjuvandamál að stríða og dó alltof ungur af þeim sökum. Í hvaða hljómsveit barði hann húðirnar?

4.   Mars er fjórða reikistjarnan. Hún heitir eftir stríðsguði Rómverja eins og flestir vita, en Mars er rómverska útgáfan af gríska stríðsguðinum, sem heitir ... hvað?

5.   Júpíter er fimmta reikistjarnan. Júpíter er ekki algengt mannsnafn en þó fæddist á tilteknum stað árið 1711 maður sem nefndist Jupiter Hammon. Foreldrar hans hétu Opium og Rose. Jupiter gerðist skáld og rithöfundur sem var síður en svo sjálfsagt um menn af hans sauðahúsi. Um fimmtugt eða um 1760 gaf Jupiter út ljóð og seinna ritgerðir þar sem hann fjallaði um hlutskipti sitt. Hvaða hlutskipti var það? Hvað var svona óvenjulegt við að Jupiter Hammon gæfi út ritsmíðar sínar og yfirleitt að hann kynni að lesa og skrifa?

6.   Ekki er algengt að fólk heiti eftir sjöttu reikistjörnunni, Satúrnusi. Þó tók bandarískur íþróttakappi að nafni Perry Satullo sér nafnið Perry Saturn og keppti með góðum árangri undir því nafni á síðasta áratug síðustu aldar. Hann er enn að, þótt kominn sé á efri ár íþróttamanna, og leggur jafnvel að velli mun yngri andstæðinga, sem kannski er ekki að furða því flestir vita satt að setja að þessi íþróttagrein er tómt blöff. Í hvaða íþrótt keppir Perry Saturn?

7.  Sjöunda reikistjarnan heitir Úranus. Um árið 1000 hét frægur herforingi Níkefor Úranus. Hann þjónaði keisaranum Basil Búlgarabana í styrjöldum þessa keisara við Búlgara, Araba, Persa og fleiri. Herjum hvaða ríkis stýrði Níkefor Úranus fyrir keisara sinn?

8.   Áttunda reikistjarnan er Neptúnus. Hann er, eins og hinar reikistjörnar, nefndur eftir fyrirbæri úr rómversku og/eða grísku goðafræðinni. Hvaða goðmagn var Neptúnus?

9.   Einn Íslendingur heitir Neptúnus. Hann er nú rétt tæplega þrítugur og ber nafnið með sóma. Það mun hafa verið móðir hans sem valdi honum þetta ágæta nafn, en hún er ljóðskáld og óhrædd við að fara ótroðnar slóðir. En hún hefur vissulega fetað troðnar slóðir líka, meira að segja verið árum saman á Alþingi Íslendinga. Hvað heitir hún?

10. Gríðarlegur fjöldi smástirna og stórra loftsteina hafa hlotið nöfn, ekki síst smástirnin sem leynast milli Júpíters og Mars. Þar af heitir eitt Iceland og tvö heita eftir frægum íslenskum náttúrufyrirbærum. Annað þeirra er hið lang, langstærsta í sínum flokki náttúrufyrirbæra - hér á landi. Hitt er eitt af þeim stærstu í öðrum flokki fyrirbæra, og um leið það langfrægasta. Frægð þess síðarnefnda hafði þegar fyrir mörgum öldum borist langt út fyrir landsteinana. Nefnið að minnsta kosti annað.

Seinni aukaspurning:

Hvaða reikistjarna er þetta?

Svörin:

1.   Freddie Mercury, söngvari Queen.

2.   Þær Serena og Venus bera ættarnafnið Williams.

3.   Keith Moon trommaði í The Who.

4.   Ares.

5.   Hann var svartur á hörund og alla ævi þræll í New York-nýlendu Breta í Ameríku, síðar Bandaríkjunum. Lykilorðin hér eru „þræll“ og „Ameríka“.

6.   Fjölbragðaglímu, „Wrestling“.

7.    Býsans-ríki, austurrómverska ríkinu eða Miklagarði. Þetta er allt rétt en „Rómaveldi“ er rangt.

8.   Sjávarguð.

9.   Birgitta Jónsdóttir.

10.   Vatnajökull og Hekla.

Fyrri aukaspurning:

Karon.

Seinni aukaspurning:

Mars.

Hér er þrautin frá í gær.

En hér eru allar spurningaþrautirnar 10 af öllu tagi.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.
Tengdar greinar

Spurningaþrautin

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

„Oft á dag hugsa ég til drengjanna minna“
2
Viðtal

„Oft á dag hugsa ég til drengj­anna minna“

Jóna Dóra Karls­dótt­ir hef­ur lif­að með sorg helm­ing ævi sinn­ar en hún missti unga syni sína í elds­voða ár­ið 1985. Í þá daga mátti varla tala um barn­smissi en hún lagði sig fram um að opna um­ræð­una. Fyr­ir starf sitt í þágu syrgj­enda hlaut Jóna Dóra fálka­orð­una í sum­ar. „Ég er viss um að ég á fullt skemmti­legt eft­ir. En það breyt­ir ekki því að ég er skít­hrædd um börn­in mín og barna­börn. Það hætt­ir aldrei“.
Unnið áfram með tillögu um „Sóleyjatún“ í Grafarvogi
4
Fréttir

Unn­ið áfram með til­lögu um „Sól­eyja­tún“ í Grafar­vogi

Lít­il fjöl­býl­is­hús á 2-3 hæð­um auk rað­húsa gætu ris­ið á stóru óbyggðu svæði við Rima­skóla í Grafar­vogi, sam­kvæmt til­lögu frá arki­tekta­stofu, sem um­hverf­is- og skipu­lags­ráð Reykja­vík­ur­borg­ar hef­ur ákveð­ið að áfram verði unn­ið með við skipu­lagn­ingu svæð­is­ins. Hátt í 800 und­ir­skrift­ir söfn­uð­ust í sum­ar gegn upp­bygg­ingu á reitn­um.
Sér sóknarfæri fyrir „alvöru vinstri rödd“
6
Viðtal

Sér sókn­ar­færi fyr­ir „al­vöru vinstri rödd“

Svandís Svavars­dótt­ir tel­ur að þörf sé á að sterk vinstri rödd heyr­ist á Al­þingi og treyst­ir sér til þess að hafa þá rödd VG sterka. Hún seg­ir að Sam­fylk­ing­in hafi pakk­að sterk­um vinstri­mál­um sam­an og að í því fel­ist sókn­ar­færi fyr­ir VG. Svandís tel­ur stærstu áskor­an­ir sam­tím­ans ekki þannig vaxn­ar að kapí­tal­ism­inn sé svar­ið – ef fjár­magn sé eina hreyfiafl­ið í sam­fé­lag­inu sé­um við ekki á réttri leið.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Ólga og uppsögn eftir aðalfund Pírata
3
Fréttir

Ólga og upp­sögn eft­ir að­al­fund Pírata

Pírat­ar vinna að sátt­ar­til­lögu sem sögð er fela í sér um­deild­ar breyt­ing­ar á fram­kvæmda­stjórn flokks­ins. Ágrein­ing­ur bloss­aði upp á milli frá­far­andi og ný­kjör­inn­ar stjórn­ar í kjöl­far kosn­ing­ar á nýrri fram­kvæmda­stjórn. Atla Þór Fann­dal, sam­skipta­stjóra Pírata var sagt upp skömmu eft­ir að­al­fund­inn. „Ég var lát­inn fara bara vegna bræði þing­flokks­ins yf­ir þess­ari nið­ur­stöðu,“ seg­ir Atli Þór. Þór­hild­ur Sunna Æv­ars­dótt­ir, þing­flokks­formað­ur Pírata, hafn­ar lýs­ingu Atla Þórs á at­burða­rás­inni.
Eru kannski að taka ranga hægri beygju
9
Greining

Eru kannski að taka ranga hægri beygju

Heim­ild­in fékk tvo al­manna­tengla sem eru með haus­inn á kafi í póli­tík til að pæla í stöðu Sjálf­stæð­is­flokks­ins. Ann­ar þeirra seg­ist telja að með því að elta orð­ræðu Mið­flokks­ins sé Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn að gera sér óleik. „Fólk er al­mennt ekki ras­ist­ar á Ís­landi,“ seg­ir Andrés Jóns­son. Björg­vin Guð­munds­son seg­ir marga Sjálf­stæð­is­menn í vanda, svo mikl­um að um­ræða sé far­in af stað um nýtt fram­boð á hægri kant­in­um. Og margt hefst með um­ræðu.

Mest lesið í mánuðinum

Enginn tekur ábyrgð á slysi sem leiddi til kvalafulls dauðdaga
2
Rannsókn

Eng­inn tek­ur ábyrgð á slysi sem leiddi til kvala­fulls dauð­daga

Dæt­ur manns sem lést eft­ir að 60 kílóa hurð féll inni í her­bergi hans á hjúkr­un­ar­heim­ili segja óvið­un­andi að eng­inn hafi tek­ið ábyrgð á slys­inu og að föð­ur þeirra hafi ver­ið kennt um at­vik­ið. Önn­ur eins hurð hafði losn­að áð­ur en slys­ið varð en eng­in frek­ari hætta var tal­in vera af hurð­un­um. Það reynd­ist röng trú. Kon­urn­ar kröfð­ust bóta en rík­is­lög­mað­ur vís­aði kröfu þeirra frá. Þær vilja segja sögu föð­ur síns til þess að vekja at­hygli á lök­um að­bún­aði aldr­aðra á Ís­landi.
Tilgangsleysi og gáleysi lýst í rannsókn slyssins í Grindavík
3
AfhjúpunFéll í sprungu í Grindavík

Til­gangs­leysi og gá­leysi lýst í rann­sókn slyss­ins í Grinda­vík

Það svar­aði ekki kostn­aði að fara í fram­kvæmd­ir við að bjarga hús­inu við Vest­ur­hóp 29 í Grinda­vík, sam­kvæmt skýrslu tveggja mats­manna sem skoð­uðu hús­ið rúm­um mán­uði áð­ur en að verktaki lést við sprungu­fyll­ingu við hús­ið. Nátt­úru­ham­fara­trygg­ing vís­ar ábyrgð á und­ir­verk­taka sinn, Eflu, sem seg­ir eng­ar kröf­ur hafa ver­ið gerð­ar um áhættumat á verkstaðn­um. Lög­regla hafði lok­ið rann­sókn en hóf hana aft­ur, af ókunn­um ástæð­um.
„Konan með brosandi augun“ sem á ekki neitt þrátt fyrir þrotlausa vinnu
9
ViðtalInnflytjendurnir í framlínunni

„Kon­an með bros­andi aug­un“ sem á ekki neitt þrátt fyr­ir þrot­lausa vinnu

Þó Olga Leons­dótt­ir, starfs­mað­ur á hjúkr­un­ar­heim­il­inu Skjóli, sé orð­in 67 ára göm­ul og hafi í tæp 20 ár séð um fólk við enda lífs­ins get­ur hún ekki hætt að vinna. Hún hef­ur ein­fald­lega ekki efni á því. Olga kom hing­að til lands úr sárri fá­tækt fall­inna fyrr­ver­andi Sov­ét­ríkja með dótt­ur­syni sín­um og seg­ir að út­lit sé fyr­ir að hún endi líf­ið eins og hún hóf það: Alls­laus. Hún er hluti af sís­tækk­andi hópi er­lendra starfs­manna á hjúkr­un­ar­heim­il­um lands­ins.
Engu munaði að stórslys yrði í Kötlujökli 2018: „Mér leið eins og ég væri í hryllingsmynd“
10
FréttirStjórnleysi í ferðaþjónustu

Engu mun­aði að stór­slys yrði í Kötlu­jökli 2018: „Mér leið eins og ég væri í hryll­ings­mynd“

Jón­as Weld­ing Jón­as­son, fyrr­ver­andi leið­sögu­mað­ur, forð­aði 16 við­skipta­vin­um sín­um naum­lega frá því að lenda und­ir mörg­um tonn­um af ís í ís­hella­ferð í Kötlu­jökli sum­ar­ið 2018. „Það hefði eng­inn lif­að þarna af ef við hefð­um ver­ið þarna leng­ur. Þetta sem hrundi voru tug­ir tonna." Hann seg­ir sumar­ið ekki rétta tím­ann til að fara inn í ís­hella, eins og ný­legt bana­slys á Breiða­merk­ur­jökli sýn­ir.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

„Oft á dag hugsa ég til drengjanna minna“
Viðtal

„Oft á dag hugsa ég til drengj­anna minna“

Jóna Dóra Karls­dótt­ir hef­ur lif­að með sorg helm­ing ævi sinn­ar en hún missti unga syni sína í elds­voða ár­ið 1985. Í þá daga mátti varla tala um barn­smissi en hún lagði sig fram um að opna um­ræð­una. Fyr­ir starf sitt í þágu syrgj­enda hlaut Jóna Dóra fálka­orð­una í sum­ar. „Ég er viss um að ég á fullt skemmti­legt eft­ir. En það breyt­ir ekki því að ég er skít­hrædd um börn­in mín og barna­börn. Það hætt­ir aldrei“.
Unnið áfram með tillögu um „Sóleyjatún“ í Grafarvogi
Fréttir

Unn­ið áfram með til­lögu um „Sól­eyja­tún“ í Grafar­vogi

Lít­il fjöl­býl­is­hús á 2-3 hæð­um auk rað­húsa gætu ris­ið á stóru óbyggðu svæði við Rima­skóla í Grafar­vogi, sam­kvæmt til­lögu frá arki­tekta­stofu, sem um­hverf­is- og skipu­lags­ráð Reykja­vík­ur­borg­ar hef­ur ákveð­ið að áfram verði unn­ið með við skipu­lagn­ingu svæð­is­ins. Hátt í 800 und­ir­skrift­ir söfn­uð­ust í sum­ar gegn upp­bygg­ingu á reitn­um.
Sér sóknarfæri fyrir „alvöru vinstri rödd“
Viðtal

Sér sókn­ar­færi fyr­ir „al­vöru vinstri rödd“

Svandís Svavars­dótt­ir tel­ur að þörf sé á að sterk vinstri rödd heyr­ist á Al­þingi og treyst­ir sér til þess að hafa þá rödd VG sterka. Hún seg­ir að Sam­fylk­ing­in hafi pakk­að sterk­um vinstri­mál­um sam­an og að í því fel­ist sókn­ar­færi fyr­ir VG. Svandís tel­ur stærstu áskor­an­ir sam­tím­ans ekki þannig vaxn­ar að kapí­tal­ism­inn sé svar­ið – ef fjár­magn sé eina hreyfiafl­ið í sam­fé­lag­inu sé­um við ekki á réttri leið.
Tillaga um aukinn meirihluta í framkvæmdastjórn lögð fram á sáttafundum
Fréttir

Til­laga um auk­inn meiri­hluta í fram­kvæmda­stjórn lögð fram á sátta­fund­um

Á sátta­fund­un­um sem haldn­ir voru með fyrr­ver­andi og ný­kjörn­um að­al­mönn­um í fram­kvæmda­stjórn Pírata voru ýms­ar til­lög­ur lagð­ar fram um hvernig skyldi haga starfi stjórn­ar næstu tvö ár­in. Heim­ild­in hef­ur áð­ur fjall­að um til­lög­una um stækka stjórn­ina. Önn­ur til­laga fjall­ar um að ákvarð­an­ir stjórn­ar þurfi auk­inn meiri­hluta at­kvæða að­al­manna til að vera sam­þykkt­ar.
Sumarið sem aldrei kom birtist í september
Fréttir

Sumar­ið sem aldrei kom birt­ist í sept­em­ber

Sept­em­ber hef­ur ver­ið sól­rík­ur og sum­ir vilja meina að sumar­ið hafi loks lát­ið sjá sig. Borg­ar­bú­ar hafa not­ið veð­ur­blíð­unn­ar í sól­inni sem hef­ur skin­ið skært, sól­skins­stund­ir eru yf­ir með­al­lagi sem hef­ur bet­ur gegn kuld­an­um. „Þetta eru kannski kær­kom­in ró­leg­heit,“ seg­ir Birg­ir Örn Hösk­ulds­son, veð­ur­fræð­ing­ur á Veð­ur­stofu Ís­lands.
„Stórfurðulegt að lögreglan fari fram með þessum hætti“
Fréttir

„Stór­furðu­legt að lög­regl­an fari fram með þess­um hætti“

Sig­ríð­ur Dögg Auð­uns­dótt­ir, formað­ur Blaða­manna­fé­lags Ís­lands, fagn­ar því að ára­langri rann­sókn Lög­regl­unn­ar á Norð­ur­landi eystra á sex fjöl­miðla­mönn­um hafi loks­ins ver­ið felld nið­ur. Hún furð­ar sig á yf­ir­lýs­ingu sem lög­regla birti á sam­fé­lags­miðl­um og seg­ir hana ekki til þess fallna að auka traust al­menn­ings á lög­reglu og vinnu­brögð­um henn­ar í mál­inu.

Mest lesið undanfarið ár