Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.
Spurningaþrautin

120. spurningaþraut: Fólk sem heitir eftir fyrirbærum sólkerfisins! Og eitthvað svolítið fleira.

120. spurningaþraut: Fólk sem heitir eftir fyrirbærum sólkerfisins! Og eitthvað svolítið fleira.
Illugi Jökulsson
skrifar

Hér er fyrst þrautin frá í gær.

Þar sem númer þessarar þrautar endar á núlli, þá snúast allar spurningarnar um sama efni.

Nú er það sólkerfið okkar.

Fyrri aukaspurningin:

Myndin hér að ofan sýnir ferjumann nokkurn. Eitt af tunglum sólkerfisins (sem sveimar umhverfis Plútó) heitir eftir honum. Hvað heitir ferjumaðurinn?

Aðalspurningar:

1.   Minnsta reikistjarna sólkerfisins er jafnframt næst sólu. Frægur rokksöngvari, sem hét í rauninni Bulsara að eftirnafni, tók sér sem listamannsheiti enska útgáfu á nafni þessarar reikistjörnu. Hvað hét hann?

2.   Venus heitir næsta reikistjarna frá sólu. Fræg tennisstjarna heitir Venus og reyndar er systir hennar Serena enn frægari tennisstjarna. Hvert er eftirnafn þeirra systra?

3.   Við þriðju reikistjörnuna, Jörðina, er, eins og menn vita, aðeins eitt tungl sem við köllum því einfaldlega Tunglið. Frægur enskur trommuleikari á hippatímanum hét Moon eins og Tunglið heitir á ensku. Keith Moon hét hann fullu nafni. Hann þótti gríðarlega kröftugur og skemmtilegur trommuleikari en átti við ógurlegt drykkjuvandamál að stríða og dó alltof ungur af þeim sökum. Í hvaða hljómsveit barði hann húðirnar?

4.   Mars er fjórða reikistjarnan. Hún heitir eftir stríðsguði Rómverja eins og flestir vita, en Mars er rómverska útgáfan af gríska stríðsguðinum, sem heitir ... hvað?

5.   Júpíter er fimmta reikistjarnan. Júpíter er ekki algengt mannsnafn en þó fæddist á tilteknum stað árið 1711 maður sem nefndist Jupiter Hammon. Foreldrar hans hétu Opium og Rose. Jupiter gerðist skáld og rithöfundur sem var síður en svo sjálfsagt um menn af hans sauðahúsi. Um fimmtugt eða um 1760 gaf Jupiter út ljóð og seinna ritgerðir þar sem hann fjallaði um hlutskipti sitt. Hvaða hlutskipti var það? Hvað var svona óvenjulegt við að Jupiter Hammon gæfi út ritsmíðar sínar og yfirleitt að hann kynni að lesa og skrifa?

6.   Ekki er algengt að fólk heiti eftir sjöttu reikistjörnunni, Satúrnusi. Þó tók bandarískur íþróttakappi að nafni Perry Satullo sér nafnið Perry Saturn og keppti með góðum árangri undir því nafni á síðasta áratug síðustu aldar. Hann er enn að, þótt kominn sé á efri ár íþróttamanna, og leggur jafnvel að velli mun yngri andstæðinga, sem kannski er ekki að furða því flestir vita satt að setja að þessi íþróttagrein er tómt blöff. Í hvaða íþrótt keppir Perry Saturn?

7.  Sjöunda reikistjarnan heitir Úranus. Um árið 1000 hét frægur herforingi Níkefor Úranus. Hann þjónaði keisaranum Basil Búlgarabana í styrjöldum þessa keisara við Búlgara, Araba, Persa og fleiri. Herjum hvaða ríkis stýrði Níkefor Úranus fyrir keisara sinn?

8.   Áttunda reikistjarnan er Neptúnus. Hann er, eins og hinar reikistjörnar, nefndur eftir fyrirbæri úr rómversku og/eða grísku goðafræðinni. Hvaða goðmagn var Neptúnus?

9.   Einn Íslendingur heitir Neptúnus. Hann er nú rétt tæplega þrítugur og ber nafnið með sóma. Það mun hafa verið móðir hans sem valdi honum þetta ágæta nafn, en hún er ljóðskáld og óhrædd við að fara ótroðnar slóðir. En hún hefur vissulega fetað troðnar slóðir líka, meira að segja verið árum saman á Alþingi Íslendinga. Hvað heitir hún?

10. Gríðarlegur fjöldi smástirna og stórra loftsteina hafa hlotið nöfn, ekki síst smástirnin sem leynast milli Júpíters og Mars. Þar af heitir eitt Iceland og tvö heita eftir frægum íslenskum náttúrufyrirbærum. Annað þeirra er hið lang, langstærsta í sínum flokki náttúrufyrirbæra - hér á landi. Hitt er eitt af þeim stærstu í öðrum flokki fyrirbæra, og um leið það langfrægasta. Frægð þess síðarnefnda hafði þegar fyrir mörgum öldum borist langt út fyrir landsteinana. Nefnið að minnsta kosti annað.

Seinni aukaspurning:

Hvaða reikistjarna er þetta?

Svörin:

1.   Freddie Mercury, söngvari Queen.

2.   Þær Serena og Venus bera ættarnafnið Williams.

3.   Keith Moon trommaði í The Who.

4.   Ares.

5.   Hann var svartur á hörund og alla ævi þræll í New York-nýlendu Breta í Ameríku, síðar Bandaríkjunum. Lykilorðin hér eru „þræll“ og „Ameríka“.

6.   Fjölbragðaglímu, „Wrestling“.

7.    Býsans-ríki, austurrómverska ríkinu eða Miklagarði. Þetta er allt rétt en „Rómaveldi“ er rangt.

8.   Sjávarguð.

9.   Birgitta Jónsdóttir.

10.   Vatnajökull og Hekla.

Fyrri aukaspurning:

Karon.

Seinni aukaspurning:

Mars.

Hér er þrautin frá í gær.

En hér eru allar spurningaþrautirnar 10 af öllu tagi.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.
Tengdar greinar

Spurningaþrautin

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Hélt að hún myndi höndla álagið betur
1
ViðtalÍ leikskóla er álag

Hélt að hún myndi höndla álag­ið bet­ur

Að vinna með börn­um er það skemmti­leg­asta sem Gunn­hild­ur Gunn­ars­dótt­ir barna­sál­fræð­ing­ur ger­ir. Þeg­ar hún tók að sér tíma­bund­ið starf á leik­skóla til að tryggja syni sín­um leik­skóla­pláss hélt hún að hún myndi höndla álag­ið en það kom henni á óvart hversu krefj­andi starfs­um­hverf­ið er. „Stund­um þeg­ar ég kom heim eft­ir lang­an dag vildi ég bara að eng­inn tal­aði við mig, ég var svo ótrú­lega þreytt.“
Aðalsteinn Kjartansson
4
Leiðari

Aðalsteinn Kjartansson

Að teygja sig of langt

Á sama tíma og ann­ars stað­ar er reynt að verja fjöl­miðla, vill formað­ur stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd­ar að þing­menn rann­saki þá. Ekki dug­ir þriggja ára rann­sókn lög­regl­unn­ar sem leiddi ekk­ert ann­að í ljós en það að rétt var haft eft­ir þeim sem lýstu sér sem „skæru­liða­deild“ Sam­herja, þeg­ar það tal­aði frjáls­lega um að ná sér nið­ur á þeim sem ljóstr­aði upp um stór­felld­ar mútu­greiðsl­ur út­gerð­ar­inn­ar.
Ísland vaknar
6
GreiningÓgnir Íslands

Ís­land vakn­ar

Ís­land stend­ur frammi fyr­ir breyttu lands­lagi í ör­ygg­is- og varn­ar­mál­um. Ut­an­rík­is­ráð­herra kynnti í vik­unni til­lögu að mót­un varn­ar­stefnu sem mið­ar að því að greina ógn­ir og varn­ar­bún­að. Gagn­rýn­end­ur telja stjórn­völd hafa van­rækt varn­ar­mál­in og ekki lag­að stefn­una að breytt­um veru­leika. Pró­fess­or sagði fyr­ir þrem­ur ár­um: „Þyrnirós svaf í heila öld: Hversu lengi ætl­um við að sofa á verð­in­um?“

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Hélt að hún myndi höndla álagið betur
3
ViðtalÍ leikskóla er álag

Hélt að hún myndi höndla álag­ið bet­ur

Að vinna með börn­um er það skemmti­leg­asta sem Gunn­hild­ur Gunn­ars­dótt­ir barna­sál­fræð­ing­ur ger­ir. Þeg­ar hún tók að sér tíma­bund­ið starf á leik­skóla til að tryggja syni sín­um leik­skóla­pláss hélt hún að hún myndi höndla álag­ið en það kom henni á óvart hversu krefj­andi starfs­um­hverf­ið er. „Stund­um þeg­ar ég kom heim eft­ir lang­an dag vildi ég bara að eng­inn tal­aði við mig, ég var svo ótrú­lega þreytt.“
Síðasta hálmstráið að vinna á leikskóla — en dýrmætt
5
FréttirÍ leikskóla er álag

Síð­asta hálmstrá­ið að vinna á leik­skóla — en dýr­mætt

Vil­hjálm­ur Þór Svans­son, lög­fræð­ing­ur og starfs­mað­ur á leik­skól­an­um Nóa­borg, bjóst ekki við að hefja störf á leik­skóla til að koma dótt­ur sinni að á leik­skóla. Hann seg­ir það hollt fyr­ir for­eldra að stíga að­eins út fyr­ir þæg­ind­aramm­ann og dýr­mætt að fylgj­ast með dætr­um sín­um vaxa og dafna í leik­skóla­starf­inu.

Mest lesið í mánuðinum

Einn og hálfur tími á bráðamóttöku: Sjálfsskaði, hjartastopp og hnífstunga
6
Á vettvangi

Einn og hálf­ur tími á bráða­mót­töku: Sjálfsskaði, hjarta­stopp og hnífstunga

Eitt orð má aldrei nota á bráða­mót­töku Land­spít­al­ans og það er orð­ið ró­legt. Nán­ast um leið og Jón Ragn­ar Jóns­son bráða­lækn­ir hef­ur orð á að það sé óvenju ró­legt á næt­ur­vakt eina helg­ina dynja áföll­in á. Hann hef­ur rétt kom­ið manni til lífs þeg­ar neyð­ar­bjall­an hring­ir á ný. Síð­an end­ur­tek­ur sama sag­an sig.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Ekki bara beinbrot og skurðir heldur líka bráð andleg veikindi
Á vettvangi

Ekki bara bein­brot og skurð­ir held­ur líka bráð and­leg veik­indi

Aukn­ing í kom­um fólks með and­lega van­líð­an veld­ur áskor­un­um á bráða­mót­töku. Skort­ur á rými og óhent­ugt um­hverfi fyr­ir við­kvæma sjúk­linga skapa erf­ið­leika fyr­ir heil­brigð­is­starfs­fólk. „Okk­ur geng­ur svo sem ágæt­lega en svo er það bara hvað tek­ur við. Það er flók­ið,“ seg­ir hjúkr­un­ar­fræð­ing­ur á bráða­mót­tök­unni.
Að teygja sig of langt
Aðalsteinn Kjartansson
Leiðari

Aðalsteinn Kjartansson

Að teygja sig of langt

Á sama tíma og ann­ars stað­ar er reynt að verja fjöl­miðla, vill formað­ur stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd­ar að þing­menn rann­saki þá. Ekki dug­ir þriggja ára rann­sókn lög­regl­unn­ar sem leiddi ekk­ert ann­að í ljós en það að rétt var haft eft­ir þeim sem lýstu sér sem „skæru­liða­deild“ Sam­herja, þeg­ar það tal­aði frjáls­lega um að ná sér nið­ur á þeim sem ljóstr­aði upp um stór­felld­ar mútu­greiðsl­ur út­gerð­ar­inn­ar.
Ísland vaknar
GreiningÓgnir Íslands

Ís­land vakn­ar

Ís­land stend­ur frammi fyr­ir breyttu lands­lagi í ör­ygg­is- og varn­ar­mál­um. Ut­an­rík­is­ráð­herra kynnti í vik­unni til­lögu að mót­un varn­ar­stefnu sem mið­ar að því að greina ógn­ir og varn­ar­bún­að. Gagn­rýn­end­ur telja stjórn­völd hafa van­rækt varn­ar­mál­in og ekki lag­að stefn­una að breytt­um veru­leika. Pró­fess­or sagði fyr­ir þrem­ur ár­um: „Þyrnirós svaf í heila öld: Hversu lengi ætl­um við að sofa á verð­in­um?“
Hver mínúta mikilvæg
Á vettvangi#7

Hver mín­úta mik­il­væg

Í neyð­ar­til­vik­um get­ur hver mín­úta skil­ið á milli lífs og dauða - sér­stak­lega þeg­ar um hjarta­stopp er að ræða. Þeg­ar hjarta­hnoð hefst strax aukast lífs­lík­ur sjúk­lings­ins veru­lega. Þrátt fyr­ir þetta treysta sum­ir sér ekki til að veita að­stoð á vett­vangi á með­an sjúkra­bíll er á leið­inni á vett­vang. Í seinni hluta þátt­ar­ins ræð­um við mik­il­vægi þess að kunna fyrstu hjálp og hvernig rétt við­brögð allra á vett­vangi geta bjarg­að manns­líf­um. Við höld­um áfram ferð okk­ar um bráða­mót­tök­una og kynn­umst fjöl­breytt­um verk­efn­um starfs­fólks­ins.Við heyr­um sögu fjöl­skyldu sem starfar sam­an á bráða­mót­tök­unni og hjón­um sem starfa bæði sem þyrlu­lækn­ar. Við fylgj­umst með þyrlunni lenda með fár­veik­an sjúk­ling við bráða­mót­tök­una og þeg­ar sjúk­ling­ur með blóð­tappa þarf taf­ar­lausa að­stoð. Í fjóra mán­uði hef­ur Jó­hann­es Kr. Kristjáns­son ver­ið á vett­vangi bráða­mót­töku Land­spít­al­ans í Foss­vogi. Í þáttar­öð­inni Á vett­vangi sem unn­in er fyr­ir Heim­ild­ina veit­ir hann ein­staka inn­sýn í starf­semi bráða­mót­tök­unn­ar, þar sem líf og heilsa ein­stak­linga er und­ir.

Mest lesið undanfarið ár