Þessi færsla er meira en 2 ára gömul.

Kosningaklúðrið og nýja stjórnarskráin

Í grein hér í Stundinni 19. júlí 2020 rifjaði ég upp hversu ríkt tillit Stjórnlagaráð tók með glöðu geði til gamalla og góðra tillagna sjálfstæðismanna um breytingar á stjórnarskránni.

Tillögum sjálfstæðismanna árin eftir lýðveldisstofnunina 1944 lýsti Bjarni Benediktsson síðar forsætisráðherra vel á fundi í landsmálafélaginu Verði í janúar 1953 (sjá Morgunblaðið 22.-24. janúar 1953, endurprent í ritgerðasafni Bjarna, Land og lýðveldi 1965, I., bls. 177–202).

Ég rakti í grein minni í fyrra tillögur sjálfstæðismanna lið fyrir lið og lýsti því hvernig Stjórnlagaráð hefði komið þeim haganlega fyrir í frumvarpi sínu, þar á meðal tillögum þeirra um ákvæði um forsetakjör, staðgengil forseta í förföllum, afnám Landsdóms, skipun ráðherra og lausn þeirra, gjaldtöku aðeins skv. fjárlögum, Hæstarétt, mannréttindi, sjálfstjórn sveitarfélaga, kosningalög (jafnt vægi atkvæða!) og einfaldari endurskoðun stjórnarskrárinnar.

Ég gaf mér ekki rúm í stuttri blaðagrein til að rekja allar 20 breytingatillögur sjálfstæðismanna og sleppti því nokkrum þeirra úr upptalningunni, einkum þeim sem höfðu síðar ratað inn í lög og einni enn um úrskurði um lögmæti kosninga sem Stjórnlagaráð tók einnig upp í frumvarp sitt.

Bjarni Benediktsson lýsir tillögu sjálfstæðismanna um úrskurði um lögmæti kosninga svo að „hæstarétti í stað Alþingis verði falið að skera úr um kjörgengi þingmanna og lögmæti kosninga. Veitir slíkt aukna tryggingu fyrir réttdæmi í þessum efnum.“

Stjórnlagaráð orðaði tillögu sína svo:

„Alþingi kýs landskjörstjórn til þess að úrskurða um gildi forsetakosningar, kosninga til Alþingis svo og þjóðaratkvæðagreiðslna. Landskjörstjórn gefur út kjörbréf forseta og alþingismanna og úrskurðar hvort þingmaður hafi misst kjörgengi. Um störf landskjörstjórnar fer eftir nánari fyrirmælum í lögum. Úrskurðum landskjörstjórnar má skjóta til dómstóla.“

Væri nýja stjórnarskráin orðin að lögum svo sem hún hefði átt að verða eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna 2012 væri nú engum vafa undirorpið að hægt væri að vísa ágreiningi um lögmæti alþingiskosninga og kjörbréfa til innlendra dómstóla sem bæri að úrskurða um ágreininginn.

Hvað sem því líður er víst að hægt er að skjóta slíkum ágreiningi til Mannréttindadómstóls Evrópu þar eð Ísland hefur tekið á sig alþjóðlegar skuldbindingar um mannréttindi fyrir augliti umheimsins, skuldbindingar sem trompa úrelt innlend lög og úrelta stjórnarskrá. Svo er fyrir að þakka hnattvæðingu laga og réttar sem er einmitt ætlað að vernda almenning gegn lögleysum innlendra stjórnarvalda þegar á þarf að halda.

Íslendingar geta ekki verið þekktir fyrir að reyna að skjóta sér undan fjölþjóðlegum skuldbindingum sínum.

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • Hjörtur Hjartarson skrifaði
    22. nóvember 2021 19:54
    sumir stjórnarþingmenn hafa reynt að klína norðvestur klúðrinu og eftirmálum þess á úrelta stjórnarskrá, en stjórnarþingmenn bera einmitt ábyrgð á að ekki hafi verið gerðar umbætur þar á
    0
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Fleiri færslur frá höfundi

Lepp­ar

Mér er minn­is­stæð­ur leynifund­ur sem var hald­inn í Há­skóla Ís­lands fyr­ir fá­ein­um ár­um í sam­bandi við stofn­un Ís­lands­deild­ar Tran­sparency In­ternati­onal. Með­al fund­ar­gesta var einn æðsti emb­ætt­is­mað­ur rétt­ar­kerf­is­ins. Þeg­ar röð­in kom að hon­um þar sem við sát­um kannski fimmtán manns í kring­um borð lýsti hann þeirri skoð­un að spill­ing hefði aldrei ver­ið minni á Ís­landi en ein­mitt þá og væri ekki...

Hringa­mynd­un í stjórn­mál­um

Hvað er fjór­flokk­ur­inn eða fimm­flokk­ur­inn ann­að en hring­ur? (e. cartel) – þ.e. banda­lag mis­gam­alla stjórn­mála­flokka gegn nýju fólki sem vill gera breyt­ing­ar á lög­um og stjórn­ar­skrá í sam­ræmi við skýr­an vilja meiri hluta kjós­enda eins og hann hef­ur birzt í skoð­ana­könn­un­um ár fram af ári og einnig í þjóð­ar­at­kvæða­greiðsl­unni 2012 um nýju stjórn­ar­skrána. Þessi hring­ur skil­ur eft­ir sig lang­an slóða....
Uppástand

Upp­ástand

Neyzla er nauð­syn­leg öllu lífi á jörðu ef ekki bein­lín­is æðsti til­gang­ur alls sem anda dreg­ur. En samt fer mis­jafnt orð af henni – þ.e. neyzl­unni, ekki jörð­inni. Við neyt­um mat­ar og drykkj­ar því ann­ars héld­um við ekki lífi. Við önd­um að okk­ur loft­inu sem um­lyk­ur jörð­ina því ann­ars mynd­um við kafna. Við fögn­um feg­urð heims­ins með því að gleðj­ast...

Ávarp á Aust­ur­velli

Það er ríf­andi gang­ur í end­ur­skipu­lagn­ingu banka­kerf­is­ins. Fjár­mála­ráð­herra tal­ar um ”ánægju­leg­an loka­hnykk á vel heppn­uðu sölu­ferli“. Hverj­ir voru vald­ir til að kaupa bréf­in í Ís­lands­banka á und­ir­verði? Hér eru nokkr­ir ný­ir eig­end­ur Ís­lands­banka: Einn er ný­kom­inn af Kvía­bryggju, dæmd­ur fyr­ir um­boðs­svik o.fl. Ann­ar fékk átta mán­aða dóm, einnig fyr­ir um­boðs­svik o.fl. Enn ann­ar er með In­terpol á hæl­un­um, hann...

Mest lesið á blogginu

Nýtt efni

Bandaríski fasisminn hefur áhrif á Ísland
Út fyrir boxið#1

Banda­ríski fasism­inn hef­ur áhrif á Ís­land

Á sama tíma og ein­ræð­is­ríki rísa upp eiga Ís­lend­ing­ar varn­ir sín­ar und­ir Banda­ríkj­un­um, þar sem stór hluti þjóð­ar­inn­ar styð­ur stefnu sem lík­ist sí­fellt meir fas­isma. Silja Bára Óm­ars­dótt­ir al­þjóða­stjórn­mála­fræð­ing­ur ræð­ir um fall­valt­leika lýð­ræð­is­ins í Banda­ríkj­un­um og hvernig Ís­lend­ing­ar geta brugð­ist við hættu­legri heimi.
Börn mættu í hátíðarskapi á Alþjóðlega kvikmyndahátíð
Vettvangur

Börn mættu í há­tíð­ar­skapi á Al­þjóð­lega kvik­mynda­há­tíð

Lúkas Em­il Johan­sen er 19 ára og hef­ur drjúga reynslu af leik­list, bæði á sviði og á hvíta tjald­inu. Hann hef­ur leik­ið síð­an hann var átta ára, þeg­ar hann hóf fer­il­inn í Þjóð­leik­hús­inu. Síð­an þá hef­ur hann leik­ið í ýms­um mynd­um. Lúkas fór á Barna­mynda­há­tíð í Bíó Para­dís – enda stutt síð­an hann var barn! Og skrif­ar um hana.
Kappræðugreining: Innblásinn Sigurður Ingi, Kristrúnarplanið á xS.is og tilhugalíf Sigmundar og Bjarna
Pod blessi Ísland#2

Kapp­ræðu­grein­ing: Inn­blás­inn Sig­urð­ur Ingi, Kristrúnarplan­ið á xS.is og til­huga­líf Sig­mund­ar og Bjarna

Gleði­leg­an kosn­inga­mán­uð. Í öðr­um þætti Pod blessi Ís­land fara Að­al­steinn og Arn­ar Þór yf­ir kapp­ræð­ur gær­kvölds­ins. Þátt­ar­stjórn­end­urn­ir sjálf­ir íhuga fram­boð eins lista í NV-kjör­dæmi í næstu kosn­ing­um til að fá vett­vang til að viðra skoð­an­ir sín­ar í kapp­ræð­um rík­is­mið­ils­ins. Far­ið yf­ir frammi­stöðu Jó­hann­es­ar Lofts­son­ar og allra hinna leið­tog­anna í ís­lenskri póli­tík, það sem kom á óvart og það sem gerði það ekki. Þema­lag þátt­ar­ins er Græt­ur í Hljóði eft­ir Prins Póló.