Þegar Jóhanna Sigurðardóttir steig til hliðar sem forsætisráðherra og endaði feril sinn í stjórnmálum ákvað hún þaðan í frá að halda sig til hlés í umræðunni og fylgjast með úr fjarlægð.

Það fyrsta sem hún hafði heyrt, eftir að hún vék úr formannsstóli í Samfylkingunni, var þakkarræða eftirmanns hennar, sem notaði hana til að fara í uppgjör við stefnu hennar og boða sættir við pólitíska andstæðinga.

Hún hafði barist alla sína tíð fyrir jöfnuði og velferð þeirra verst stöddu, en yfirgaf forsætisráðuneytið eftir að hafa séð tvo unga auðmenn mynda ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks. 

„Mér leið satt að segja ekki vel. Og ég spurði, hvað er eiginlega að ske í þjóðfélaginu?“ segir Jóhanna.

Hún þurfti að afhenda Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni, formanni Framsóknarflokksins, sem hafði háð „heiftúðuga“ og „grimma“ stjórnarandstöðu ásamt sjálfstæðismönnum, lyklana að forsætisráðuneytinu. Þetta var nokkrum mánuðum eftir að hinn formaðurinn sem tók við taumunum, Bjarni Benediktsson, hafði beint því til hennar „að skila lyklunum“.

„Ég tók því nú bara sem hverju öðru gríni,“ segir Jóhanna um yfirlýsingu Bjarna. Hún var orðin þessu vön frá þeim tveimur, þótt hún hefði verið undrandi yfir hörkunni í fyrstu, þar sem hún bjóst við meiri hógværð hjá meðlimum flokksins sem bar mesta pólitíska ábyrgð á þeim aðstæðum sem orsökuðu efnahagshrunið kjörtímabilið áður. 

„Þetta var mjög heiftúðug stjórnarandstaða, mjög óbilgjörn. Bæði Bjarni og svo Sigmundur Davíð,“ segir hún. „Þeir voru að stoppa öll mál og stunduðu algjört eyðileggingarstarf á Alþingi. Ég hef aldrei séð annað eins, hvorki fyrr né seinna, hvernig þeir létu.“

Heift og hótanir

Fjögurra ára kjörtímabilið, sem Jóhanna fékk til að leiða endurreisnina, einkenndist af óvissu og erfiði. Þau þurftu að finna leiðir til að skera niður og breyta sköttum. Mikil vanstilling var í samfélaginu. Andstaðan var mikil, og fyrir utan stjórnarandstöðu Bjarna og Sigmundar var skrifað um Jóhönnu í Morgunblaðið undir ritstjórn fyrrverandi formanns Sjálfstæðisflokksins, og Evrópuþjóðir, Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn og Evrópusambandið vildu fullvissu um endurgreiðslur á Icesave. Á sama tíma lifði margt fólk í von og ótta um afkomu sína og velferð. 

Einn karlmaður gekk upp að Jóhönnu og sagði: „Þú ert réttdræp.“ „Þetta var eitt af mörgum svona tilvikum,“ segir Jóhanna.